Σε μια εβδομάδα που κυκλοφόρησαν πολλές σημαντικές αναφορές περί πετρελαίου και φυσικού αερίου, ιδίως το IEA World Energy Outlook 2020 και το World Oil Outlook του ΟΠΕΚ, μια περιφερειακή σύγκρουση βρίσκεται σε εξέλιξη με απρόβλεπτες συνέπειες.
Ο τοξικός συνδυασμός μιας στρατιωτικής αντιπαράθεσης μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας, που υποστηρίζονται από την Τουρκία και τη Ρωσία αντίστοιχα, και η αντιπαραβαλλόμενη στάση που λαμβάνει η Άγκυρα στη σύγκρουση της Ανατολικής Μεσογείου απειλεί να εκτινάξει τον ευρωπαϊκό ενεργειακό εφοδιασμό.
Μετά από μια σύντομη χαλάρωση στην επιθετική στάση της Τουρκίας επί της Ανατολικής Μεσογείου, εν μέρει λόγω των ευρωπαϊκών και των αμερικανικών προσπαθειών για αποσυμφόρηση της κατάστασης, η σύγκρουση Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν έχει αναζωογονήσει τις εντάσεις σε όλη την Ευρώπη. Την ίδια εβδομάδα που το έργο Trans Anatolia Pipeline (TAP) άνοιξε τις βαλβίδες του για την προμήθεια αερίου του Αζερμπαϊτζάν στη Νότια Ευρώπη, το Αζερμπαϊτζάν κατηγόρησε την Αρμενία ότι στοχεύει στην υποδομή πετρελαίου και φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν με πυραύλους.
Η απάντηση του Αζερμπαϊτζάν ήταν μια στρατιωτική επιχείρηση ευρείας κλίμακας εναντίον των αρμενικών δυνάμεων, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε ρωσική επέμβαση τις επόμενες ημέρες. Ταυτόχρονα, η υποστήριξη της Τουρκίας στο Αζερμπαϊτζάν θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική στρατιωτική συσσώρευση στην αντίπερα όχθη της σύγκρουσης.
Η περιφερειακή επίθεση της Τουρκίας, ωστόσο, δεν περιορίζεται στον Καύκασο. Τις τελευταίες ημέρες, αφού έδειξε κάποια συγκράτηση στην περιφερειακή της αντιπαράθεση με την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αίγυπτο και το Ισραήλ, αποσύροντας μερικά από τα πλοία της από την Ανατολική Μεσόγειο, η Άγκυρα επέστρεψε στην περιοχή. Η απόφαση της Άγκυρας να συνεχίσει τις υπεράκτιες σεισμικές επιχειρήσεις υποδηλώνει θεωρητικά πως έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει άμεση στρατιωτική αντιπαράθεση. Ο Ερντογάν πάντα προσπαθούσε να μην απειλήσει ανοιχτά την Ελλάδα, την Κύπρο και άλλους, αλλά αυτό φαίνεται να αλλάζει. Το τουρκικό σεισμικό πλοίο Oruc Reis, συνοδευόμενο από τουρκικές φρεγάτες, ξεκίνησε τις δραστηριότητές του εκ νέου και η κίνηση του Ερντογάν είναι απάντηση για την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και την Ουάσιγκτον.
Ο Ερντογάν κατηγόρησε την Αθήνα και τη Λευκωσία ότι δεν τήρησαν τις δεσμεύσεις που είχαν αναλάβει κατά τη διάρκεια προηγούμενων διαπραγματεύσεων.
Η θέση της Γερμανίας φαίνεται επίσης να έχει αλλάξει δραματικά. Μετά από μήνες που Αθήνα, & Λευκωσία την κατηγορούν ότι άκουγε μόνο τις επιθυμίες και τις απειλές της Άγκυρας, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Heiko Maas καταδίκασε ανοιχτά και σκληρά την απόφαση της Άγκυρας. Η θέση της Γερμανίας είναι καθοριστική για τη στρατηγική της ΕΕ έναντι της Τουρκίας. Ο Ερντογάν πρέπει να επανεκτιμήσει γρήγορα τις επιλογές του, καθώς ο Γερμανός υπουργός ακύρωσε ακόμη και την προγραμματισμένη επίσκεψή του στην Άγκυρα.
Η Άγκυρα παίζει τελευταία με φωτιά και ο Ερντογάν έχει στρέψει πολλά έθνη εναντίον του με τις μονομερείς του ενέργειες στα σύνορα. Προκαλώντας ανοιχτά την ΕΕ και έμμεσα το ΝΑΤΟ, ο Ερντογάν παίζει ένα επικίνδυνο παιχνίδι. Η στρατηγική της Τουρκικής “Γαλάζιας πατρίδας”, η οποία χρησιμοποιείται επί του παρόντος, οδηγεί τους πρώην εχθρούς να συνεργαστούν σε μια άνευ προηγουμένου κλίμακα, σε μια προσπάθεια να ξεπεράσουν τις τουρκικές απειλές.
Η ευρέως δημοσιευμένη συμφωνία θαλάσσιας οριοθέτησης της Άγκυρας με τη Λιβύη έχει αποτύχει σε μεγάλο βαθμό. Όχι μόνο το Ισραήλ και η Αίγυπτος έχουν τώρα υπογράψει θαλάσσιες συμφωνίες με την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και ο Λίβανος και το Ισραήλ συζητούν τώρα ανοιχτά τα δικά τους θαλάσσια σύνορα.
Οι τρέχουσες στρατιωτικές περιπέτειες του Ερντογάν μπορούν να γίνουν κατανοητές μόνο υπό το φως της εσωτερικής πίεσης, της πολιτικής αστάθειας και μιας τουρκικής οικονομικής κρίσης άγνωστου μεγέθους. Επαναστρέφοντας τους φόβους και τον θυμό από εσωτερικές κρίσεις σε εξωτερικούς κινδύνους, ο Ερντογάν είναι σε θέση να διατηρήσει την εγχώρια στήριξή του. Ορισμένοι βλέπουν την επιθετικότητα επί της Ανατολικής Μεσογείου της Τουρκίας ως μια τολμηρή δήλωση του Ερντογάν ότι δεν φοβάται τις κυρώσεις της ΕΕ ή δεν πιστεύει καν ότι είναι πιθανή.
Οι επόμενες μέρες θα είναι κρίσιμες για την Τουρκία και την περιοχή. Μια διευρυμένη περιφερειακή σύγκρουση στον Καύκασο θα μπορούσε να κλείσει τις κύριες αρτηρίες πετρελαίου και φυσικού αερίου που φέρνουν τους ενεργειακούς πόρους του Αζερμπαϊτζάν και της Κεντρικής Ασίας στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα, μια ελληνοτουρκική αντιπαράθεση θα έθετε σε κίνδυνο τα υπάρχοντα έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου της Νότιας Ευρώπης. Οι υπεράκτιες ναυτικές συγκρούσεις είναι απίθανο να περιοριστούν στα συγκεκριμένα εμπλεκόμενα μέρη, αλλά απειλούν τις ροές θαλάσσιου εμπορίου (συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών πετρελαίου και φυσικού αερίου της Μαύρης Θάλασσας και της Κασπίας).
Ένα πιθανό νέο hotspot θα μπορούσε να είναι το άνοιγμα γύρω από το Βόσπορο, καθώς οι ναυτικές δυνάμεις της Ρωσίας και της Αιγύπτου σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν μια σημαντική στρατιωτική άσκηση στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας τις επόμενες εβδομάδες. Όταν συμβεί αυτό, οι ναυτικές δυνάμεις της Αιγύπτου θα πρέπει να περάσουν από τα τουρκικά νερά του Βοσπόρου της Κωνσταντινούπολης. Υπό το φως των συνεχιζόμενων απειλών, αυτό μπορεί να προκαλέσει σοβαρές συγκρούσεις στην περιοχή.
