Ο Τούρκος υπουργός Βιομηχανίας και Τεχνολογίας Μουσταφά Βαράνκ δε δίστασε να χρησιμοποιήσει την καταστροφική έκρηξη στη Βηρυτό, για την προώθηση του “μεγαλόπνοου” έργου του Ερντογάν στο κανάλι της Κωνσταντινούπολης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Σφοδρή πολιτική σύγκρουση στην Τουρκία: Μετωπική Ερντογάν-Ιμάμογλου για τη «Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης»
"Οι πάνω από 2700 τόνοι νιτρικού αμμωνίου που ευθύνονται για την έκρηξη και σκότωσαν πάνω από 100 άτομα στην Βηρυτό, μεταφέρθηκαν στην πρωτεύουσα του Λιβάνου μέσω του Στενού του Βοσπόρου πριν από έξι χρόνια", δήλωσε ο Varank στο Twitter.
«Το κανάλι της Κωνσταντινούπολης, στο οποίο δίνει έμφαση ο αξιότιμος πρόεδρός μας, δεν είναι ένα απλό θέμα, αλλά ένα στρατηγικό ζήτημα ασφάλειας», πρόσθεσε ο υπουργός βιομηχανίας και τεχνολογίας.
Το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναφέρει ότι το κανάλι της Κωνσταντινούπολης μήκους 50 χιλιομέτρων, το οποίο θα συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα και τη Θάλασσα του Μαρμαρά μέσω της Κωνσταντινούπολης, θα μειώσει την κυκλοφορία στο πολυσύχναστο στενό του Βοσπόρου, παρέχοντας μια προτιμώμενη εναλλακτική διαδρομή για διεθνείς ναυτιλιακές εταιρείες.
Ωστόσο, επικριτές, συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντολόγων και των ειδικών, υποστηρίζουν ότι το AKP διακινδυνεύει μη αναστρέψιμες οικολογικές ζημιές σε μια προσπάθεια να αναζωογονήσει τον παραμορφωτικό κατασκευαστικό τομέα και να προσφέρει μετρητά για τους συμμάχους και τους πελάτες του.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πρόβλημα εκ των έσω για Ερντογάν - Χιλιάδες Τούρκοι πολίτες αντίθετοι στην κατασκευή διώρυγας στην Κωνσταντινούπολη
Οι δηλώσεις του Varank δέχτηκαν δριμεία κριτική στο τουρκικό twitter, με πολλούς χρήστες να καταδικάζουν τον υπουργό για τη σύνδεση των δύο ζητημάτων και να ρωτούν πώς θα αποφευχθούν ζημιές σε περίπτωση έκρηξης στο προβλεπόμενο κανάλι.
Ο Ερντογάν ανακοίνωσε σχέδια για το έργο το 2011 πριν εκλεγεί πρωθυπουργός για τρίτη θητεία, αλλά η κυβέρνησή του απέτυχε να ξεκινήσει το έργο τεχνητής πλωτής οδού εν μέσω αυξανόμενης αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένου του δημάρχου της αντιπολίτευσης της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ İμαμόγλου.
Σε δηλώσεις που έχει κάνει κατά καιρούς για το… φαραωνικό έργο, ο πρόεδρος της Τουρκίας είχε τονίσει πως “στα Στενά με την Συνθήκη του Μοντρέ δεν έχουμε κανένα δικαίωμα και τα πλοία περνούν όπως θέλουν. Σκεφτείτε χρησιμοποιούν τα Στενά και δεν κερδίζετε τίποτα. Όμως με το Καναλ Ιστάνμπουλ (διώρυγα της Κωνσταντινούπολης) θα δημιουργηθούν δικαιώματα, όπως συμβαίνει και στη διώρυγα του Σουέζ. Εμείς θα προχωρήσουμε το σχέδιο αυτό”.
Τι προβλέπει η Συνθήκη του Μοντρέ
Το διεθνές νομικό καθεστώς που διέπει τη ναυσιπλοΐα στα Στενά, έχει αλλάξει πάμπολλες φορές τα τελευταία διακόσια χρόνια. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, μια πρώτη απόπειρα να τακτοποιηθεί το θέμα έγινε με τη συνθήκη των Σεβρών, που ποτέ δεν εφαρμόστηκε. Το ζήτημα ξαναμπήκε στη συνθήκη της Λοζάννης (Ιούλιος 1923). Εκεί, ορίστηκε πως Δαρδανέλια και Βόσπορος έπρεπε να αποστρατιωτικοποιηθούν (εκτός από τη θάλασσα του Μαρμαρά), όπως αποστρατιωτικοποιημένα έπρεπε να είναι και τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος (και Λήμνος και Σαμοθράκη από την ελληνική πλευρά). Η διέλευση των πλοίων θα ήταν ελεύθερη, ενώ μια Διεθνής Επιτροπή για τη Ναυσιπλοΐα στα Στενά θα επιτηρούσε την τήρηση των συμφωνιών.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
«Απασφάλισε» ο Ερντογάν: Κλείνει τα στενά του Βοσπόρου! - «Εκτός Συνθήκης του Μοντρέ η Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης»
Το καθεστώς αυτό ίσχυε πάντοτε, όταν οι τρέχουσες μεγάλες δυνάμεις δεν ήθελαν να εξοντώσουν τη Ρωσία. Δεκατρία χρόνια αργότερα, στα 1936, στη θέση της Ρωσίας ορθωνόταν ισχυροποιημένη η Σοβιετική Ένωση. Ο Κεμάλ Ατατούρκ φλερτάριζε μαζί της αλλά και καλλιεργούσε το κλίμα για την τροποποίηση της συνθήκης. Τον ίδιο καιρό, οι παραδοσιακοί «μεγάλοι» έβλεπαν τη φασιστική Ιταλία του Μουσολίνι να μπλέκεται στα πόδια τους και να αποζητά μερίδιο στα πράγματα της Ανατολικής Μεσογείου. Μόλις είχε λήξει η ιταλοτουρκική διαμάχη για τα Δωδεκάνησα, με πλήρη νίκη της ιταλικής διπλωματίας. Και οι Ιταλοί ήδη είχαν μπει στην Αιθιοπία, θίγοντας πολλά ευρωπαϊκά συμφέροντα στην Αφρική. Ο Κεμάλ έθεσε ωμά το ζήτημα. Οι Αγγλογάλλοι συναίνεσαν.
Η διάσκεψη στήθηκε στην ελβετική πόλη Μοντρέ με διαπραγματευτές από τη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ελλάδα, τη Γιουγκοσλαβία και τις τότε χώρες που βρέχονται από τη Μαύρη Θάλασσα. Στις 20 Ιουλίου 1936, υπογράφτηκε η συνθήκη. Η Τουρκία αποκτούσε πάλι το δικαίωμα να οχυρώσει τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων. Την ίδια μέρα, 30.000 Τούρκοι στρατιώτες αναπτύχθηκαν στις επίμαχες περιοχές.
Νέοι κανονισμοί καθόρισαν το συνολικό εκτόπισμα των πολεμικών πλοίων που τα περνούν σε καιρό ειρήνης, ενώ ειδικά η Σοβιετική Ένωση δεν χρειαζόταν άδεια για τα δικά της πλοία, εκτός από τα αεροπλανοφόρα και τα υποβρύχια. Σε περίπτωση πολέμου, η Τουρκία μπορεί να απαγορεύει τη διέλευση πολεμικών πλοίων. Αν, όμως, δε μετέχει στον πόλεμο, δεν μπορεί να απαγορεύσει τη διέλευση ναυτικών δυνάμεων που εκτελούν απόφαση της Κοινωνίας των Εθνών (του ΟΗΕ πλέον) ή δυνάμεων που ανήκουν σε κράτος με το οποίο έχει υπογράψει συνθήκη αμοιβαίας βοήθειας (π.χ. χώρας μέλους του κατοπινού ΝΑΤΟ).
Ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος βρήκε την Τουρκία ουδέτερη ως μόλις λίγες μέρες πριν να λήξει, οπότε κάθισε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων από τη μεριά των νικητών. Η συνθήκη παρέμεινε σε ισχύ, καθώς ήδη οι ΗΠΑ ξεκινούσαν τον ανταγωνισμό με τη Σοβιετική Ένωση. Μια απόπειρα της τελευταίας, τον Αύγουστο του 1946, να ζητήσει αλλαγή των όρων της συνθήκης, έπεσε στο κενό.
Στα όρια Ρωσία-Τουρκία για τα Στενά
Η Τουρκία, έχει απειλήσει αρκετές φορές να κλείσει τα Στανέ του Βοσπόρου για ρωσικά πολεμικά πλοία, που έστελναν δυνάμεις στη Συρία, πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας, καθώς βρίσκονται σε αντίπαλα στρατόπεδα στην περιοχή. Κάτι τέτοιο, προφανώς, δεν έγινε, αφού η ρίξη μεταξύ των δύο χωρών θα ήταν ολοκληρωτική. Και εάν αυτό το περιστατικό αφορούσε στα Στενά του Βοσπόρου, που δεν είναι υπό τον Τούρκο πρόεδρο, τί θα γινόταν σε ένα αντίστοιχο περιστατικό, στην ιώρυγα της Κωνσταντινούπολης που τόσο λαχταρά ο Ερντογάν;
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πολεμικές ιαχές για τα Στενά: Τελευταία προειδοποίηση Μόσχας σε Άγκυρα - Σε "τζιχάντ" καλούν οι Τούρκοι
Απάντηση στις εθνικιστικές "ιαχές" της Άγκυρας, είχαν δώσει ρώσοι αξιωματούχοι, τονίζοντας πως αν φτάσουν σε σημείο να περάσει τα Στενά με τη "βία" ο ρωσικός στόλος, αυτό θα γίνόταν με έναν ή δύο πυραύλους.
Ως αποτέλεσμα όμως μιας τέτοιας περίπτωσης δεν θα στοχοποιούνταν μόνο ο Βόσπορος, αλλά και ολόκληρη η Κωνσταντινούπολη. Εάν η Άγκυρα ξεχάσει αυτή την «προειδοποίηση», θα το θυμηθεί με άσχημο τρόπο, έχουν τονίσει Ρώσοι ειδικοί.
