Δραματικές ώρες αναμένεται να περάσουν από δω και πέρα οι Τούρκοι μετά το "πάγωμα" παράδοσης των F-35: Χτες, τo χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης διέκοψε την διαπραγμάτευση 3 τουρκικών τραπεζών μετά τις απώλειες άνω του 11% που σημείωναν οι μετοχές τους. Από σήμερα, τα πράγματα αναμένονται πολύ χειρότερα με τον Ερντογάν να τελειώνει τα αποθέματα σε χρυσό.
Οι μετοχές της Yapi Kredi, της Akbank και της Isbank σταμάτησαν αυτόματα από το ηλεκτρονικό σύστημα, σύμφωνα με ανακοίνωση του χρηματιστηρίου, καθώς σημείωναν απώλειες 11,5%, 11,9% και 11,3%, αντίστοιχα.
Η τουρκική λίρα συμμαζεύτηκε από το ιστορικά χαμηλό επίπεδο των 7,24 λιρών έναντι του δολαρίου και «κάθισε» στις 6,87 λίρες ανά δολάριο στις 13.24 χτες ώρα Ελλάδας, δηλαδή ένα «κλικ» από τον αρμαγεδδώνα.
Προηγουμένως η τουρκική κεντρική τράπεζα δεσμεύθηκε να παράσχει ρευστότητα και να μειώσει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις για τις τουρκικές τράπεζες, αλλά η βουτιά της συνέχισε να προκαλεί αναταραχή στις παγκόσμιες Αγορές.
Το νόμισμα έχει χάσει πάνω από το 40% της αξίας του έναντι του δολαρίου φέτος, κυρίως λόγω των ανησυχιών για την επιρροή του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν στην οικονομία, των συνεχών δηλώσεών του υπέρ των χαμηλότερων επιτοκίων και της επιδείνωσης των σχέσεων με τις ΗΠΑ.
Η νέα κατάρρευση της λίρας αργά χθες έπληξε τις ασιατικές μετοχές, οδήγησε σε εξασθένιση το ραντ της Νότιας Αφρικής και έστρεψε τους επενδυτές στα λεγόμενα ασφαλή καταφύγια, μεταξύ των οποίων το δολάριο, το ελβετικό φράγκο και το γεν. Πτωτικά κινούνταν και οι μεγάλες τράπεζες της Ευρώπης.
Η κεντρική τράπεζα, που αιφνιδίασε τις Αγορές τον περασμένο μήνα όταν άφησε τα επιτόκια αμετάβλητα παρά τον διψήφιο πληθωρισμό και την υποχώρηση της λίρας, ανακοίνωσε κινήσεις για τη ρευστότητα και τα κεφαλαιακά αποθέματα των τραπεζών αφού ο υπουργός Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ δήλωσε ότι οι αρχές θα αρχίσουν να εφαρμόζουν ένα σχέδιο δράσης για την οικονομία.
Οι κινήσεις αυτές θα αποδεσμεύσουν έως 10 δισεκ. λίρες, 6 δισεκ. δολάρια και χρυσό που θα ισοδυναμεί με 3 δισεκ. δολάρια στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως ανακοίνωσε η τράπεζα.
Παράλληλα, δεσμεύθηκε να παράσχει «όλη τη ρευστότητα που χρειάζονται οι τράπεζες».
Η λίρα, που υποχώρησε στο χαμηλό ρεκόρ των 7,24 λιρών έναντι του δολαρίου στη διαπραγμάτευσή της στην Ασία, μετρίασε τις απώλειες μετά τα σχόλια του Αλμπαϊράκ και την ανακοίνωση της κεντρικής τράπεζας.
ΔΝΤ και για την Τουρκία «δείχνει» ο επικεφαλής του Ifo
Ως «ιδιαίτερα επικίνδυνη» και «ανησυχητική» εκτιμά την κατάσταση στην Τουρκία ο επικεφαλής του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών Ifo του Μονάχου Κλέμενς Φούεστ, αναφερόμενος στις πρόσφατες οικονομικές εξελίξεις στη χώρα. Κάνει δε λόγο για «κλασική οικονομική και νομισματική κρίση» και τονίζει ότι η Άγκυρα πρέπει να ζητήσει την βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
«Πρέπει να ανησυχούμε πολύ», δηλώνει στην οικονομική εφημερίδα «Handelsblatt» ο κ. Φούεστ και εξηγεί ότι οι κυρώσεις που εξήγγειλαν οι ΗΠΑ δεν ήταν παρά «η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι». Οι Τούρκοι «πρέπει να ζητήσουν τη βοήθεια του ΔΝΤ και οι Ευρωπαίοι πρέπει να υποστηρίξουν αυτόν τον δρόμο. Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις», δηλώνει ο διακεκριμένος οικονομολόγος, ο οποίος θεωρεί ταυτόχρονα ορθή την αύξηση του επιτοκίου από την Κεντρική Τράπεζα, αλλά προειδοποιεί ότι συνοδεύεται από τον κίνδυνο ύφεσης.
«Οι Ευρωπαίοι μπορούν να βοηθήσουν την Τουρκία»
«Μακροπρόθεσμα η Τουρκία θα βοηθηθεί μόνο από μια θεμελιώδη αλλαγή πολιτικής», συνεχίζει ο κ. Φούεστ και αναφέρει ότι είναι και προς το συμφέρον των Ευρωπαίων να εμποδίσουν την οικονομική κατάρρευσή της, καθώς η χώρα αποτελεί σημαντικό εμπορικό εταίρο και, επιπλέον, έχει μεγάλη γεωπολιτική σημασία. «Η κατάσταση στην Ευρώπη είναι εύθραυστη και η σταθεροποίηση της Τουρκίας είναι και προς το δικό μας συμφέρον», λέει χαρακτηριστικά.
Θεωρητικά, σημειώνει ο Γερμανός οικονομολόγος, οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να βοηθήσουν την Τουρκία με δάνεια συνδεδεμένα με όρους, ωστόσο μια τέτοια επιλογή, λόγω της πολιτικής του τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, δεν θα ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής.
Σε ό,τι αφορά πάντως τις πιθανές συνέπειες της τουρκικής κρίσης για την Γερμανία, ο κ. Φούεστ εκτιμά ότι θα είναι διαχειρίσιμες, καθώς, όπως λέει, το οικονομικό βάρος της Τουρκίας δεν είναι τόσο μεγάλο ώστε να προκαλέσει ύφεση στην Γερμανία ή στην Ευρώπη. Παρόλα αυτά, οι εξελίξεις στην Τουρκία «επιδείνωσαν την κατάσταση στην παγκόσμια οικονομία, η οποία είχε ήδη επιβαρυνθεί με τους δασμούς των ΗΠΑ και το Brexit», επισημαίνει.
Υποχωρούν μετοχές σε 47 χώρες λόγω έκθεσης σε ομόλογα της Τουρκίας
Αναταραχή επικρατεί και σήμερα στις παγκόσμιες αγορές, καθώς η επιδεινούμενη συναλλαγματική κρίση στην Τουρκία στρέφει τους επενδυτές μακριά από τις μετοχές και τις αναδυόμενες αγορές προς τα λεγόμενα ασφαλή καταφύγια, όπως τα κρατικά ομόλογα και το δολάριο.
Ο παγκόσμιος δείκτης μετοχών MSCI, που παρακολουθεί μετοχές σε 47 χώρες, σημείωσε νωρίτερα πτώση κατά 0,5% και πτώση κατά 1,6% σε σχέση με το άνοιγμα της Παρασκευής, καθώς η τουρκική λίρα υποχώρησε σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο, αναγκάζοντας τον υπουργό Οικονομικών της χώρας να ανακοινώσει σχέδιο δράσης για την οικονομία προκειμένου να περιορίσει τη νευρικότητα.
Η λίρα έχει υποχωρήσει εν μέσω ανησυχιών για τον αυξανόμενο έλεγχο του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν στην οικονομία και τις επιδεινούμενες σχέσεις με τις ΗΠΑ.
Κάποια στιγμή σήμερα υποχώρησε έως και 12%, στη συνέχεια ανέκαμψε σημειώνοντας στις 11:00 ώρα Ελλάδας πτώση κατά 7%. Από τις εξελίξεις στην Τουρκία έχει πληγεί και το ευρώ, ιδιαίτερα μετά από το δημοσίευμα των Financial Times την περασμένη εβδομάδα ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανησυχεί ολοένα και πιο πολύ για τις τράπεζες στην ευρωζώνη με έκθεση στην Τουρκία.
Το ευρώ υποχώρησε σε χαμηλό έτους έναντι του δολαρίου και έναντι του ελβετικού φράγκου. Οι ευρωπαϊκές μετοχές υποχώρησαν, με έναν πανευρωπαϊκό δείκτη μετοχών να σημειώνει πτώση 0,5% και τον τραπεζικό δείκτη να καταγράφει απώλειες 1,2%.
Ο ευρύτερος δείκτης MSCI για τις μετοχές Ασίας-Ειρηνικού εκτός της Ιαπωνίας υποχώρησε κατά 1,5% κοντά σε χαμηλό έτους. Ο ιαπωνικός Nikkei υποχώρησε 2,0%, ενώ σχεδόν όλα τα χρηματιστήρια στην περιοχή κινήθηκαν σε αρνητικό έδαφος.
Στην αγορά ομολόγων, η απόδοση του γερμανικού 10ετούς ομολόγου υποχώρησε σε χαμηλό μηνός. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, οι αποδόσεις των αμερικανικών 10ετών ομολόγων υποχώρησαν στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων περίπου τριών εβδομάδων στο 2,85%.
Ηχηρό μήνυμα κατά Ερντογάν από τον CEO της μεγαλύτερης τουρκικής τράπεζας
Έκκληση στις αρμόδιες Αρχές, να πάρουν γρήγορα μέτρα για να σταματήσουν την κατάρρευση της τουρκικής λίρας, απηύθυνε ο επικεφαλής της μεγαλύτερης, βάσει ενεργητικού, εισηγμένης στο χρηματιστήριο τράπεζας της Τουρκίας, την ώρα που η μετοχή της δέχτηκε «σφυροκόπημα» και ετοιμάζεται να κάνει τη μεγαλύτερη «βουτιά» των τελευταίων 15 ετών.
«Στο μέτωπο των επιτοκίων, ό,τι προβλέπει η επιστήμη των Οικονομικών πως πρέπει να γίνει, πρέπει να γίνει», δήλωσε ο Adnan Bali, CEO της Turkiye Is Bankasi AS, γνωστότερης ως Isbank, σε συνέντευξή του στην τηλεόραση του Bloomberg.
«Τώρα είναι ώρα για πράξεις, όχι για λόγια. Η αγορά τιμωρεί το κράτος επειδή δεν έχει κάνει τις απαραίτητες ενέργειες», συμπλήρωσε.
«Μπορεί να μη μας αρέσει, αλλά αν θες να ξεφορτωθείς τους ανεπιθύμητους ιστούς, πρέπει να κάνεις χημειοθεραπεία, ρισκάροντας να πλήξεις το ανοσοποιητικό», δήλωσε ακόμη ο Bali, προσθέτοντας:
«Έτσι είναι και τα επιτόκια».
Τι γράφουν διεθνή μέσα για την κατάσταση στην Τουρκία
Η οικονομική κρίση στην Τουρκία και οι πιθανές συνέπειες της διελκυστίνδας μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας βρίσκονται και σήμερα στο επίκεντρο των σχολίων του ευρωπαϊκού τύπου.
Η εφημερίδα Süddeutsche Zeitung τονίζει ότι: «Το γεγονός ότι η Τουρκία τα έβαλε ειδικώς με τον Ντόναλντ Τραμπ, καθιστά σχεδόν αδύνατες τις προβλέψεις για την έκβαση αυτής του δράματος. Η ισχύς, η περηφάνια και οι προκαταλήψεις είναι στοιχεία που εκτιμά και ο αμερικανός πρόεδρος. Η αμοιβαία δυσπιστία επιβαρύνει εδώ και καιρό τις σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον ενώ ο πόλεμος στη Συρία μεγάλωσε το ρήγμα. Όπως και η απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016.
Ο Ερντογάν καταλογίζει στις ΗΠΑ συνυπαιτιότητα επειδή φιλοξενούν τον ιμάμη Γκιουλέν. Γι΄ αυτό και έριξαν στη φυλακή έναν αμερικανό πάστορα στην Τουρκία, τον οποίο ο Τραμπ προσπαθεί να απελευθερώσει με όλα τα μέσα. Η απόπειρα πραξικοπήματος παραμένει ένα σκοτεινό κεφάλαιο που τροφοδοτεί διάφορα σενάρια συνομωσίας».
Από την πλευρά της η Allgemeine Zeitung του Μάιντς σκιαγραφεί μια πιθανή λύση στο διαφαινόμενο αδιέξοδο: «Επαναπροσέγγιση με την Ευρώπη, υπέρβαση των διαφορών με τη Ρωσία. Αμφότερες επιλογές υπάρχουν στο τραπέζι για την Άγκυρα. Αρχές της εβδομάδας ο Ερντογάν υποδέχεται τον ρώσο υπουργό Εξωτερικών Λαβρόφ ενώ το Σεπτέμβριο επισκέπτεται τη Γερμανία. Στην παρούσα φάση όμως ούτε ο ίδιος ο Ερντογάν φαίνεται να γνωρίζει ποια κατεύθυνση θέλει να ακολουθήσει».
Η Hannoversche Allgemeine σημειώνει ότι «η Τουρκία μπορεί να ελπίζει σε βοήθεια μόνον εάν τηρήσει τους κανόνες του παιχνιδιού. Και αν αναγνωρίσει τις πραγματικότητες. Μια από αυτές: ο σουλτάνος έχει χρεοκοπήσει».
Η αυστριακή Tages-Anzeiger αναφέρει σύμφωνα με τη Deutsche Welle ότι: «Η μεγάλη υπόσχεση του Ερντογάν ήταν ότι οι Τούρκοι θα ζουν σε ευημερία για όσο διάστημα είναι εργατικοί και όσο επιτρέπουν στον ίδιο να κυβερνά τη χώρα. Για μεγάλο διάστημα τηρούσε την υπόσχεση αυτή και οι μισθοί αυξάνονταν διαρκώς. Πλέον όμως έχει επέλθει ο κατήφορος και ξυπνούν μνήμες του 2001. Ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε τότε σχεδόν στο 70%. Σήμερα δεν έχει έρθει ακόμη αυτό το σημείο. Ωστόσο και η κρίση του 2001 δεν είχε μόνον οικονομικά αλλά και πολιτικά αίτια που ανέδειξαν τις αποτυχίες του πολιτικού συστήματος. Αυτό οδήγησε εν τέλει τον Ερντογάν στην εξουσία. Γι΄ αυτό και δεν του αρέσουν αυτές οι μνήμες».
Η βελγική De Standaard σημειώνει πως: «Η τουρκική κρίση καταδεικνύει πόσο ευάλωτη είναι η Ευρώπη. Ο Ερντογάν απειλεί ότι θα αναζητήσει νέους φίλους. Αφού μαλώνει με τον αμερικανό λαϊκιστή, θα τα βρει με τον αυταρχικό ηγέτη της Ρωσίας. Ένα ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα έχει παραγγελθεί ήδη. Η Ευρώπη παρακολουθεί άπραγη και, φοβούμενη τις εξελίξεις, ελπίζει ότι δεν θα καταρρεύσουν οι τράπεζές της όπως και η προσφυγική συμφωνία με την Τουρκία. Το ενδεχόμενο να βροντοφωνάξει για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Τουρκία δεν φαίνεται να τίθεται καν».
