Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου οι Ηνωμένες Πολιτείες ανέλαβαν τον ρόλο του απόλυτου εγγυητή του συστήματος Σάικς - Πικό. Το σύστημα αυτό πλέον έληξε και η συνάντηση Β.Τραμπ-Ε.Μακρόν επικύρωσε ακριβώς αυτή την θέση και μάλιστα με τον πιο κραυγαλέο τρόπο:
Την άφιξη γαλλικών ειδικών δυνάμεων στην Βόρεια Συρία για μια νέα συμφωνία. Γι αυτό και ο Ερντογάν αλλά και ο Τσαβόσογλου είχαν εξαπολύσει σφοδρές απειλές εναντίον της Γαλλίας ενώ απαίτησαν χτες από τον Μ.Πομπέο να μην αφιχθούν γαλλικές δυνάμεις στην περιοχή.
Ηδη, οι προεργασίες είχαν ξεκινήσει στην άλλη άκρη του Ατλαντικού από το Μάρτιο του 2016. Τότε είχε συζητηθεί για πρώτη φορά η ανάγκη μίας νέας συμφωνίας Sykes-Picot:
«...Ιt's time to renegotiate the contract that put the Middle East together. The "contract" is the 1916 Sykes-Picot Agreement (...) A new Sykes-Picot Agreement, if you will....»
Δείτε εδώ το δημοσίευμα.
Δείτε εδώ και ένα δεύτερο δημοσίευμα που περιέχει τους χάρτες διαμελισμού της Τουρκίας από New York Times στην επέτειο των 100 χρόνων της Συμφωνίας.
Για να γίνει όμως αυτό εφικτό έπρεπε εκτός από τους Βρετανούς που ήδη επιχειρούσαν στην Συρία να γίνει "κλήση" και προς τον έτερο της Συμφωνίας, την Γαλλία. Η πρόβα έγινε με τους πρώτους βομβαρδισμούς στην Συρία με την συμμετοχή γαλλικών μαχητικών. Και λέμε "πρώτους" γιατί ακολουθούν και άλλοι.
2.000 Αμερικανοί Στρατιώτες υπάρχουν στην Συρία σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες. Συνολικά 12 βάσεις ενώ οι 2 κοντά στην Hasakeh έχουν ενισχυθεί τις τελευταίες ημέρες με βελτιωμένους διαδρόμους και ανάπτυξη ελικοπτέρων.
Οι Γαλλικές δυνάμεις μπήκαν στην Β.Συρία και συγκεκριμένα σταθμεύουν σε πέντε στρατιωτικές βάσεις στην περιοχή Rmelan από το Ιράκ. Οι Τούρκοι αναφέρουν πως βρίσκονται σε περιοχές που ελέγχουν οι Κούρδοι του YPG.
Η μετακίνηση των Γαλλικών Δυνάμεων έγινε την Πέμπτη.
"Αυτό που θέλουμε να κάνουμε, είναι να τελειώσουμε την δουλειά με τις δυνάμεις μας και να φτιάξουμε την κατάσταση ώστε να έχουμε ειρήνη στην περιοχή" είπε ο Γάλλος Πρόεδρος Ε.Μακρόν κατά την διάρκεια της συνέντευξης του με τον Ν.Τραμπ.
Στην ίδια συνέντευξη ο Ε.Μακρόν ανέφερε πως η Γαλλία θα αυξήσει την στρατιωτική της ανάπτυξη στην Συρία.
Δείτε εδώ το Βίντεο
Ολα δείχνουν πως ΗΠΑ-Βρετανία-Γαλλία θα ηγηθούν ενός συνασπισμού για τον επανακαθορισμό των συνόρων στην Μέση Ανατολή.
Και η ενίσχυση του άξονα αυτού ήταν απαραίτητη προυπόθεση για την μελλοντική δημιουργία του κουρδικού κράτους.
Το πλέον τυπικό ιστορικό παράδειγμα (κανονικής) μυστικής διπλωματίας είναι εκείνο που οδήγησε στην περιώνυμη Συμφωνία Σάικς - Πικό.
Ενας Βρετανός Τόρης διπλωμάτης, ο Μαρκ Σάικς, και ένας Γάλλος συνάδελφός του, ο Ζορζ-Φρανσουά Πικό, πρακτικά οριστικοποίησαν πάνω σε ένα χάρτη της Μέσης Ανατολής ό,τι λίγο αργότερα έγινε –μεταξύ άλλων– γνωστό ως «Ιράκ» και «Συρία».
Τη Συμφωνία επικύρωναν και οι Ρώσοι, το τρίτο μέρος της Αντάντ.
Είναι ιστορικά γνωστό πια ότι οι Βρετανοί πρακτικά κράτησαν το Ιράκ, το οποίο περιλάμβανε τεράστιες ποσότητες πετρελαίου, και άφησαν τη Συρία για τους Γάλλους.
Οταν στο Παρίσι κατάλαβαν τι είχε συμβεί, περίπου πέντε χρόνια αργότερα, ότι δηλαδή οι Βρετανοί είχαν πρακτικά σχεδιάσει το Ιράκ ώστε να χωράει όσο περισσότερες πετρελαιοπηγές ήταν δυνατόν, διαμαρτυρήθηκαν, αλλά πια τα νέα σύνορα είχαν χαραχθεί.
Προφανώς, οι συγκεκριμένες χώρες διαμορφώθηκαν και με βάση άλλα κριτήρια πέρα από το πετρέλαιο, ωστόσο πολλά από τα δεινά τους έκτοτε οφείλονται –εν μέρει– και στους αποικιακούς σχεδιασμούς.
Η Τουρκία, μετά σχεδόν έναν αιώνα, επέστρεψε ως περιφερειακή δύναμη στην περιοχή και διεκδικεί έναν τέτοιο ρόλο ανοιχτά. Απομένει να αποδειχθεί αν θα τα καταφέρει.
Και αν η νέα συμφωνία Σαίκς-Πικό θα επηρρεάσει και την Συνθήκη της Λωζάννης όσο αφορά την Ελλάδα....
Ένας αιώνας συμφωνία Σάικς-Πικό, που χώρισε με το χάρακα τη Μέση Ανατολή
Συμπληρώνεται ακριβώς ένας αιώνας από τότε που οι διπλωμάτες Μαρκ Σάικς, από την πλευρά της Βρετανίας, και Φρανσουά Ζορζ-Πικό, από τη γαλλική πλευρά, υπέγραψαν τη συμφωνία που θα διαμοίραζε τα εδάφης της Μέσης Ανατολής «εν αναμονή» της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αγνοώντας την ύπαρξη διαφορετικών κοινοτήτων, και βασιζόμενη… στον χάρακα πάνω στον χάρτη, η συνθήκη θεωρείται από αρκετούς ως ένα από τα θεμέλια κρίσεων που μαστίζουν μέχρι σήμερα την περιοχή.
Η συμφωνία Sykes-Picot, της 16ης Μαΐου 1916 ανάμεσα στο Λονδίνο και το Παρίσι έθεσε τις βάσεις για την έναρξη μίας διαδικασίας που θα οδηγήσει στη χάραξη των συνόρων που ισχύουν έναν αιώνα μετά στη Μέση Ανατολή.
Στο τέλος του 1915, μεσούντος του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η Γαλλία και η Βρετανία συζητούν τον καταμερισμό των αραβικών επαρχιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ταυτόχρονα, για να δημιουργήσουν ένα νέο μέτωπο και να αντιμετωπίσουν τον τζιχάντ του σουλτάνου-χαλίφη που υποστηρίζεται από τη Γερμανία, ο βρετανός ύπατος αρμοστής στην Αίγυπτο, ο Χένρι ΜακΜαόν, διαπραγματεύεται με τον σερίφ Χουσέιν της Μέκκας, προσφέροντάς του την προοπτική της αραβικής ανεξαρτησίας.
Οι δύο μεγάλες αποικιακές δυνάμεις της εποχής είναι ήδη παρούσες στην περιοχή: η Γαλλία μέσω της οικονομικής και πολιτιστικής της επιρροής στο Λεβάντε και η Μεγάλη Βρετανία στην Αίγυπτο, την οποία κατέχει από το 1882.
Ορίζουν δύο διπλωμάτες, τον Γάλλο Ζορζ Πικό (πρόγονο του πρώην προέδρου της Γαλλίας Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν) και τον Βρετανό Μαρκ Σάικς (που θα πεθάνει τρία χρόνια αργότερα στο Παρίσι από την ισπανική γρίπη), για να διαπραγματευθούν μία μυστική διευθέτηση, η οποία θα περάσει στην ιστορία με τα επώνυμά τους: «συμφωνία Sykes-Picot».
Εκείνη την εποχή γίνεται λόγος για τη «συμφωνία Cambon-Grey», η οποία συνομολογήθηκε με την ανταλλαγή επιστολών στις 9, 15 και 16 Μαΐου ανάμεσα στον γάλλο πρεσβευτή στο Λονδίνο Πολ Καμπόν και τον βρετανό υπουργό Εξωτερικών Εντουαρντ Γκρέι. Αργότερα, σε αυτήν θα προσχωρήσουν η Ρωσία και η Ιταλία.
Ο Σάικς έλεγε ότι ήθελε «να χαράξει μία γραμμή από το «e» της Ακρας ( Acr(e) ) μέχρι το «τελευταίο k» του Κιρκούκ ( Kirkou(k) ), γράφει ο βρετανός συγγραφέας Τζέιμς Μπαρ στο βιβλίο του «Μία Γραμμή στην Άμμο» (A line in the sand, 2011).
Η μαύρη αυτή γραμμή χωρίζει τη Μέση Ανατολή στους χάρτες της συμφωνίας, αγνοώντας τις εθνότητες ή τους θρησκευτικούς διαχωρισμούς:
Η «Συρία» των Γάλλων, στο βορρά, η «Αραβία» των Βρετανών, στο νότο. Το σύνολο χωρισμένο σε πέντε ζώνες.
Η συμφωνία προβλέπει ότι «η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία είναι διατεθειμένες αναγνωρίσουν και να υποστηρίξουν ένα ανεξάρτητο αραβικό κράτος ή μία συνομοσπονδία αραβικών κρατών» εντός των εκατέρωθεν ζωνών επιρροής Α (εσωτερική Συρία με τη Δαμασκό και το Χαλέπι συν την περιοχή της Μοσούλης) και την Β (ανάμεσα στη γραμμή Sykes-Picot και μία γραμμή Ακαμπα-Κουβέιτ).
Συνορεύουν με τις ζώνες άμεσης επιρροής , μπλε στο βορρά για τη Γαλλία (Λίβανος και Κιλικία) και κόκκινη στο νότο για τη Μεγάλη Βρετανία (Κουβέιτ και κάτω Μεσοποταμία, με το θύλακα της Χάιφα για την εξυπηρέτηση μίας σιδηροδρομικής γραμμής που φθάνει μέχρι τη Βαγδάτη). Η φαιά ζώνη, η Παλαιστίνη, είναι διεθνοποιημένη.
Η συμφωνία θα αποκαλυφθεί από την ρωσική επαναστατική κυβέρνηση στο τέλος του 1917. Θα συμβολίσει για τους Άραβες την αποικιοκρατική εξαπάτηση και θα εξοργίσει τον Λόρενς της Αραβίας, που επιφορτίσθηκε με την οργάνωση της αραβικής εξέγερσης τον Ιούνιο 1916.
Ο χωρισμός που προέβλεπε η συμφωνία θα παραμείνει σε θεωρητικό επίπεδο, μετά την κατάληψη των υπό διευθέτησιν εδαφών από τους Τούρκους.
Το 1917, με τη ρωσική επανάσταση και, στη συνέχεια, με την είσοδο των Ηνωμένων Πολιτειών στον πόλεμο, οι όροι του παιγνιδιού μεταβάλλονται, επισημαίνει ο γάλλος ιστορικός Henry Laurens, καθηγητής στο College de France.
Θέλοντας να αμφισβητήσει επί του πεδίου τη συμφωνία, το Λονδίνο μετακινεί τα πιόνια του σε ζώνες που η γαλλική στρατιωτική διοίκηση έχει παραμελήσει, κερδίζοντας την συμπάθεια των ηγετών της αραβικής εξέγερσης και στη συνέχεια του σιωνιστικού κινήματος με την υπόσχεση μίας «εβραϊκής εστίας» στην Παλαιστίνη (Διακήρυξη Βalfour, 2 Νοεμβρίου 1917).
Υπό το βλέμμα του Ζορζ Πικό, που στο μεταξύ έχει γίνει Ύπατος Αρμοστής Συρίας/Παλαιστίνης, ο βρετανός στρατηγός Εντμουντ Αλενμπι καταλαμβάνει την Ιερουσαλήμ στις 11 Δεκεμβρίου 1917. Η Δαμασκός πέφτει στις 30 Σεπτεμβρίου 1918.
Αμέσως μετά το τέλος του πολέμου, μία συνομιλία ανάμεσα στις κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Μεγάλης Βρετανίας μετατρέπει στη συμφωνία Sykes-Picot, τη στιγμή που το πετρέλαιο αρχίζει να παίρνει στρατηγική σημασία.
Χωρίς μάρτυρες και στα αγγλικά, η συνάντηση αυτή ανάμεσα στον Ζορζ Κλεμανσό και τον Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ είναι αποφασιστικής σημασίας για τη Μέση Ανατολή, σύμφωνα με τον Henry Laurens.
Η Γαλλία εγκαταλείπει την Παλαιστίνη και την περιοχή της Μοσούλης απαιτώντας στο μερίδιό της στο πετρέλαιο.
Τον Απρίλιο του 1920, η διάσκεψη του Σαν Ρέμο επικυρώνει τα καθεστώτα εντολής ενόψει της ανεξαρτησίας, τα οποία ανατέθηκαν στην Μεγάλη Βρετανία (Παλαιστίνη, Υπεριορδανία, Ιράκ) και στη Γαλλία (Συρία, Λίβανος).
Το Παρίσι θα απαρνηθεί το 1921 την Κιλικία και το 1939 το σαντζάκ της Αλεξανδρέτας (περιοχή της Αντιόχειας).
Το 1922, και μετά την καταστολή των εξεγέρσεων στην Παλαιστίνη, τη Συρία και το Ιράκ, οι δύο μεγάλες δυνάμεις θα λάβουν από την Κοινωνία των Εθνών την επικύρωση των εντολών τους, που θα αποτελέσουν τη βάση για τη γέννηση των σημερινών χωρών της περιοχής.
