Οι λόγοι του Διόδοτου όπως τους παρουσιάζει ο Θουκυδίδης στον Πελοποννησιακό Πόλεμο, μάλλον εξηγούν την Τουρκική εισβολή στο Αφρίν. Ας δούμε λοιπόν τέσσερα σημεία αυτής της αρχαίας σοφίας.
Νόμος 1: Ολοι περιμένουν ‘περίπατο’
Κατ’ αρχάς, τα κράτη που εισέρχονται σε έναν πόλεμο πάντα πιστεύουν ότι μπορούν να κερδίσουν. “Υπήρξε ποτέ πόλις που εξεγείρεται,” αναρωτήθηκε ο Διόδοτος, “που δεν πίστευε ότι διέθετε είτε από μόνη της είτε με συμμαχίες επαρκείς πόρους για την επιχείρηση;” (Θουκυδίδης, Πελοποννησιακός Πόλεμος, 3.45.2). Έτσι πίστευε η Τουρκία ότι θα έκανε περίπατο στην ασταθή περιοχή του Αφρίν στη Συρία. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους τα κράτη θεωρούν πιθανό αποτέλεσμα τη νίκη, αλλά η προσδοκία της νίκης συχνά έχει ελάχιστη σχέση με την πραγματική εκτίμηση των πολιτικών προϋποθέσεων ή την ισορροπία των δυνάμεων. Μόλις αντιλήφθηκαν στην Τουρκία ότι ο εχθρός δύσκολα θα καταβληθεί και φαίνεται να έχει τη βούληση για συνέχιση του αγώνα, άρχισε την αναζήτηση της αποτροπής πάνω απ’ όλα.
Νόμος 2: Ικανότητα πρόβλεψης
Δεύτερον, ο Διόδοτος δηλώνει το αυτονόητο, αλλά συχνά το αμελούμε: “όλα, τα κράτη και τα άτομα, έχουν την τάση να σφάλουν” (Θουκυδίδης, Πελοποννησιακός Πόλεμος, 3.45.3) Έχουμε την τάση να υποτιμούμε τους κινδύνους ή να υπερεκτιμούμε τα οφέλη ή τις πιθανότητες επιτυχίας, επειδή πείστηκε ο Ερντογάν για την αδυναμία της νίκης των Κούρδων της Συρίας, και εσφαλμένα πίστεψαν στην Τουρκία ότι είχαν την ευκαιρία να κερδίσουν γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά οφέλη. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις όταν μάλιστα βασίζονται στο νόμο των πιθανοτήτων και όχι σε ρεαλιστική εκτίμηση καταστάσεως, απέχουν από την πραγματικότητα.
Νόμος 3: Αδυναμία χαρακτήρα
Τρίτον, είναι ανθρώπινο να επιθυμούμε να αναλάβουμε κινδύνους. “Οι άνθρωποι παρασύρονται, άλλοι μεν από την τόλμη, την οποία εμπνέει στον φτωχό η ανάγκη, άλλοι από την πλεονεξία, στην οποία ωθούν τον πλούσιο η αλαζονεία και η αυτοπεποίθηση” (Θουκυδίδης, Πελοποννησιακός Πόλεμος, 3.45.4) ή καλύτερα θα λέγαμε, η ελπίδα και η απληστία, είναι πολύ ισχυρότερες από τους κινδύνους που υπονομεύουν την αποτροπή. Ο Ερντογάν ανέλαβε το ρίσκο της ρήξης, με την προσμονή ότι οι ΗΠΑ θα σταματήσουν την υποστήριξη των Κούρδων της Συρίας, πράγμα που δεν έγινε.
Νόμος 4: Η τύχη, οξύνει ψευδαισθήσεις
Τέταρτον, “Και η τύχη, επίσης, βοηθά δυναμικά στην παραπλάνηση, και με την απροσδόκητη ενίσχυση που η ίδια μερικές φορές προσφέρει, δελεάζει τους άνδρες να εμπλακούν με κατώτερα μέσα” (Θουκυδίδης, Πελοποννησιακός Πόλεμος, 3.45.6) Ακόμη και κάτω από τις αντίξοες συνθήκες, υπάρχει πάντα το στοιχείο της τύχης ή η ευκαιρία. Ο κίνδυνος, όμως, δεν είναι μια μαθηματική εξίσωση που μπορεί να υπολογιστεί. Έτσι ευνοημένος σήμερα ο Ερντογάν από το αποτυχημένο πραξικόπημα προσπάθησε να οξύνει τις σχέσεις με τη Συρία.
Τι θα κερδίσει τελικά η Τουρκία
Ήταν αφελές, συνεπώς, ο Ερντογάν να εμπιστεύεται πλέον την αποτροπή, όπως τον συμβουλεύει και ο Διόδοτος. “Με λίγα λόγια, είναι αδύνατο να αποφευχθεί η τιμωρία, και μόνο η μεγάλη απλότητα σκέψης μπορεί να δημιουργεί ελπίδες στην αποτροπή” Καθώς από την Κουρδική πλευρά αναζητείται μια ποινή τρομερότερη από το θάνατο ή η παραδοχή ότι τίποτε δεν προλαμβάνει το έγκλημα. Αλλά το γεγονός ότι δεν μπορεί η Τουρκία να αντέξει την αποτροπή, δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποδεχτεί την αιώνιο ανασφάλεια και αστάθεια. Σημαίνει απλώς ότι, αφού δεν θα επιτύχει να καταβάλει τους Κούρδους της Συρίας, τώρα πρέπει να τους κατευνάσει.
Σε αυτή την περίπλοκη κατάσταση που ενεπλάκη η Τουρκία με τη στρατιωτική εισβολή εναντίον της Συρίας, δεν θα κάνει περίπατο αλλά γνωρίζει πλέον ότι θα υποστεί πολύ σοβαρές απώλειες. Επίσης η κυβέρνηση της Άγκυρας, δεν εκτίμησε τον κίνδυνο για να πραγματοποιήσει ανεξάρτητα μια τέτοια κίνηση επειδή μια στρατιωτική εκστρατεία της Τουρκίας μέσα στο συριακό έδαφος θα εγείρει τις αναμνήσεις των γειτονικών λαών με τις βαθιές και άλυτες διαφωνίες, και θα υποσκαφτεί από τους Κούρδους. Έτσι οποιαδήποτε προσφορά από την Τουρκία που τροφοδοτεί την αβεβαιότητα στη Συρία και την περιοχή, πιστεύω ότι θα είναι το αίτιο που θα αναφλέξει μια τεράστια πυρκαγιά που θα καταπιεί πρώτιστα την Τουρκία.
