Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στο πλαίσιο της επίσκεψής του στη Λάρισα, προήδρευσε σε σύσκεψη με αντικείμενο τις παρεμβάσεις που γίνονται για την αποκατάσταση από τις καταστροφές που προκάλεσαν οι κακοκαιρίες «Daniel» και «Elias», η οποία πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του Περιφερειακού Συμβουλίου Θεσσαλίας. Στη σύσκεψη συμμετείχαν μέλη της κυβέρνησης και στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης της Θεσσαλίας.
Ακολουθεί η τοποθέτηση του Πρωθυπουργού στο τέλος της σύσκεψης:
«Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω ευχαριστώντας σας για τη συμμετοχή σε αυτή τη σύσκεψη και να επιχειρήσω να συνοψίσω αυτά τα οποία ειπώθηκαν, ξεκινώντας από την παρατήρηση την οποία έκανε ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, ο Κωστής Χατζηδάκης, σχετικά με την κλίμακα και το εύρος της καταστροφής της θεομηνίας “Daniel” που έπληξε τη Θεσσαλία τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Ήταν ουσιαστικά η μεγαλύτερη φυσική καταστροφή την οποία έπρεπε να διαχειριστεί το ελληνικό κράτος στην ιστορία του και η εκτίμησή μας είναι ότι το συνολικό κόστος της ανασυγκρότησης της Θεσσαλίας θα ξεπεράσει τα 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ως εισαγωγική παρατήρηση, θα ήθελα να πω ότι αν η θεομηνία αυτή, η τεράστια φυσική καταστροφή, μας έβρισκε σε μία άλλη οικονομική συγκυρία, τα πράγματα σίγουρα θα ήταν πολύ πιο δύσκολα.
Όμως, ο συνδυασμός πόρων από τον Κρατικό Προϋπολογισμό αλλά και σημαντικής πρόσθετης απορρόφησης ευρωπαϊκών κονδυλίων μάς κάνει αισιόδοξους ότι θα μπορέσουμε να αντέξουμε το κόστος αυτής της ανασυγκρότησης και να ανακατασκευάσουμε αυτά τα οποία καταστράφηκαν και με πολύ καλύτερη ποιότητα από ό,τι είχαν πριν.
Και μιας και αυτή η σύσκεψη λαμβάνει χώρα λίγες μέρες πριν από τις ευρωεκλογές, θέλω να τονίσω, με δύο συγκεκριμένα παραδείγματα, την πολύ σημαντική ευρωπαϊκή διάσταση που έχει όλη αυτή η μεγάλη προσπάθεια ανασυγκρότησης.
Θυμάστε ότι αμέσως μετά τη φυσική καταστροφή βρέθηκα μαζί με τους συναρμόδιους Υπουργούς στο Στρασβούργο για να συναντήσω την Πρόεδρο της Επιτροπής και καταφέραμε και πετύχαμε αρκετές ευρωπαϊκές παρεμβάσεις ανακούφισης, ουσιαστικά, του Κρατικού Προϋπολογισμού με πρόσθετες ευρωπαϊκές ενισχύσεις: πλήρη απορρόφηση των πόρων του τρέχοντος ΕΣΠΑ για δράσεις που αφορούν την κρατική αρωγή, ανακατανομή της ανακατανομής η οποία είχε γίνει στο Ταμείο Ανάκαμψης, προκειμένου να στηρίξουμε σημαντικά έργα υποδομής τα οποία πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το 2026, και πρόσθετες παρεμβάσεις όσον αφορά ευρωπαϊκές αποζημιώσεις για τον πρωτογενή τομέα, οι οποίες έρχονται να προστεθούν στα σημαντικά ποσά τα οποία ήδη έχει εκταμιεύσει ο ΕΛΓΑ για την ανακούφιση των παραγωγών μας, των γεωργών μας, των κτηνοτρόφων μας και των αλιέων μας.
Μόλις σήμερα δημοσιεύεται η Β2 φάση του διαγωνισμού για την αποκατάσταση και τον εκσυγχρονισμό του πολύ σημαντικού δικτύου άρδευσης του ΤΟΕΒ Ταυρωπού, μία παρέμβαση η οποία θα ξεπεράσει τα 140 εκατομμύρια ευρώ. Χρηματοδοτείται εν μέρει από το Ταμείο Ανάκαμψης και είναι το πρώτο ουσιαστικά από τα επτά μεγάλα έργα του προγράμματος “Ύδωρ”, που θα βελτιώσουν σημαντικά τις υποδομές άρδευσης σε ολόκληρη τη χώρα.
Έχουμε μιλήσει πολλές φορές με τον ΤΟΕΒ Ταυρωπού, είναι ένα οργανισμός - πρότυπο σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη χρηστή διαχείριση του νερού στις δύσκολες συγκυρίες τις οποίες διανύουμε. Και πιστεύω ότι αυτό το έργο υποδομής θα μας βοηθήσει πολύ έτσι ώστε να περιορίσουμε τη σπατάλη του νερού και να περάσουμε σε μια νέα φάση χρηστής διαχείρισης αυτού του υπερπολύτιμου φυσικού πλούτου για όλη τη Θεσσαλία, αλλά ειδικά για την περιοχή η οποία αρδεύεται από τον ΤΟΕΒ.
Δεύτερο παράδειγμα, και αυτό ουσιαστικά σημερινό, του πώς η Ευρώπη έρχεται και συνδέεται με την όλη προσπάθεια αποκατάστασης της Θεσσαλίας, είναι το πρόγραμμα για τις παρακάρλιες περιοχές, για το οποίο σας μίλησε πιο αναλυτικά ο Λευτέρης.
Πήραμε 43 εκατομμύρια ευρώ από το γεωργικό αποθεματικό του 2024 και το κατευθύναμε, εν συνόλω, αποκλειστικά για την ανακούφιση 2.288 παραγωγών που είδαν τα χωράφια τους να βρίσκονται κάτω από το νερό. Μιλάμε για 43 εκατομμύρια ευρώ. Αντιλαμβάνομαι ότι μέχρι αύριο, μεθαύριο, ή και σήμερα, τα ποσά αυτά θα έχουν πιστωθεί στους λογαριασμούς των δικαιούχων.
Είναι μια πολύ σημαντική οικονομική ανακούφιση για συμπολίτες μας οι οποίοι ουσιαστικά δεν θα μπορούν για τα επόμενα δύο χρόνια -αν και εκτιμώ ότι η υποχώρηση της στάθμης της Κάρλας είναι λίγο πιο γρήγορη από αυτό το οποίο περιμέναμε- αλλά σίγουρα, για τα επόμενα δύο χρόνια, οι παραγωγοί αυτοί θα γνωρίζουν ότι θα έχουν μια σημαντική στήριξη από την πολιτεία καθώς δεν μπορούν ουσιαστικά να αξιοποιήσουν την αγροτική τους περιουσία.
Θέλω να τονίσω ότι όλες αυτές οι διαπραγματεύσεις δεν είναι καθόλου απλές. Αν νομίζουμε, δηλαδή, ότι πηγαίνουμε στις Βρυξέλλες με ένα αίτημα γραπτό και αμέσως ικανοποιούνται τα αιτήματα της ελληνικής πλευράς, δεν δουλεύει ακριβώς έτσι η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία.
Έχουμε καταναλώσει μεγάλη προσπάθεια και διαπραγματευτική δύναμη, και νομίζω ότι και το κύρος της χώρας βοηθάει, για να μπορούμε να διεκδικούμε τέτοιου είδους στήριξη από την Ευρώπη, έτσι ώστε να υπάρχει και μια πρόσθετη ευρωπαϊκή ανακούφιση στον πολύ σημαντικό εθνικό λογαριασμό τον οποίο θα χρειαστεί να καταβάλουμε για την ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας.
Και στη μεγαλύτερη εικόνα για την επόμενη περίοδο, τον επόμενο πενταετή ευρωπαϊκό κύκλο, θέλω να επαναλάβω ότι έχω προτάξει την ανάγκη να ενισχυθούν σημαντικά τα κονδύλια τα οποία έχουν να κάνουν με την προσαρμογή στην κλιματική κρίση.
Διότι, αυτή τη στιγμή, δαπανούμε εκατοντάδες εκατομμύρια ως Ευρώπη για το πώς θα περιορίσουμε τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου και για το πώς θα γίνουμε κλιματικά ουδέτεροι το 2050, αλλά αν δείτε τον συνολικό λογαριασμό για την αποκατάσταση από φυσικές καταστροφές, αυτός είναι σχετικά περιορισμένος.
Και στο επόμενο Δημοσιονομικό Πλαίσιο, είναι κάτι για το οποίο θα αγωνιστώ, ώστε η Ελλάδα -η οποία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της κλιματικής κρίσης- να μπορεί να προσδοκά σε μεγαλύτερη ευρωπαϊκή στήριξη αν, ο μη γένοιτο, μας χτυπήσει μία νέα φυσική καταστροφή.
Τώρα, για την υπόλοιπη διαδικασία της αποκατάστασης, θέλω να τονίσω και πάλι τη συνθετότητα του όλου εγχειρήματος και την ανάγκη για έναν πολύ σφιχτό διυπουργικό συντονισμό, ο οποίος γίνεται από τη Γραμματεία της Κυβέρνησης, από τον Άκη, από τον Θανάση και από όλο το επιτελείο.
Γνωρίζετε πολύ καλά οι παρόντες ότι οι Υπουργοί μας είναι συνέχεια εδώ, ο καθένας αντιμετωπίζοντας τις εκκρεμότητες του δικού του χαρτοφυλακίου. Γνωρίζουμε πολύ καλά ποια είναι τα κατεπείγοντα ζητήματα τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Και μιας και είμαστε του real time, κ. Δήμαρχε του Βόλου, αύριο θα καταβληθούν 2,5 εκατομμύρια στους λογαριασμούς του Δήμου για να εξοφληθούν οι εργολάβοι, οι οποίοι όντως έχουν δουλέψει για να μπορέσει ο Βόλος να αποκαταστήσει την πολύ μεγάλη ζημιά η οποία έγινε στα δίκτυα της ύδρευσης.
Και βέβαια, θέλω να τονίσω πόσο σύνθετη είναι η διαδικασία της πρώτης αρωγής, όταν μιλάμε για αριθμούς τους οποίους δεν είχε ποτέ ξαναδιαχειριστεί η ελληνική γραφειοκρατία. Έχουμε ήδη εκταμιεύσει 226 εκατομμύρια ευρώ. Έχουμε δώσει τη δυνατότητα στο Χρήστο Τριαντόπουλο και στην υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτικής Προστασίας να προσλάβει πολλούς περισσότερους εσωτερικούς και εξωτερικούς συνεργάτες προκειμένου αυτή η διαδικασία να τρέξει γρήγορα. Είναι, όμως, μια σύνθετη διαδικασία, η οποία πρέπει να γίνει και με ταχύτητα, αλλά, ταυτόχρονα, και με την απαιτούμενη διαφάνεια.
Οι Δήμαρχοι και ο Περιφερειάρχης ξέρουν ότι είμαστε κοντά σας, 270 εκατομμύρια ευρώ ουσιαστικά έχουν προσδιοριστεί ως έκτακτες επιχορηγήσεις, τα 230 εκατομμύρια έχουν ήδη εκταμιευθεί.
Και θέλω να σας ευχαριστήσω και για το γεγονός ότι έχουν γίνει με μεγάλη ταχύτητα, σε περιφερειακό και σε δημοτικό επίπεδο, άμεσα έργα αποκατάστασης, είτε μιλάμε για τους πρώτους βασικούς καθαρισμούς των ρεμάτων οι οποίοι πρέπει να γίνουν, είτε μιλάμε για τις αποκαταστάσεις των οδικών συνδέσεων.
Γιατί πάνω σε αυτήν την προσωρινή αποκατάσταση θα έρθει να κολλήσει το μεγάλο κονδύλι το οποίο είχαμε την ευκαιρία να παρουσιάσουμε στο Μουζάκι μαζί με τον Υπουργό Υποδομών και τον Υφυπουργό Υποδομών. Τα 900 εκατομμύρια τα οποία θα ξαναφτιάξουν ουσιαστικά τους κατεστραμμένους δρόμους και τις γέφυρες, το μεγάλο συμπληρωματικό ποσό για την αποκατάσταση του σιδηροδρομικού δικτύου. Και, βέβαια, τα σχολεία μας, στα οποία θα μπουν οι εργολάβοι, καλώς εχόντων των πραγμάτων και από σήμερα, καθώς υπεγράφησαν χθες οι σχετικές συμβάσεις και ο σκοπός μας είναι μέχρι το τέλος του έτους να είναι πανέτοιμα και προφανώς πολύ καλύτερα από ό,τι ήταν πριν.
Και μιας και μιλάμε για την εκπαίδευση, να θυμίσω ότι βρισκόμαστε σε περίοδο πανελλαδικών εξετάσεων και έχουμε δώσει και καθ’ υπέρβαση εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση για τα παιδιά από τις πληγείσες περιοχές, της τάξης του 2%.
Για τα υπόλοιπα ζητήματα τα οποία αφορούν τον πρωτογενή τομέα εδώ υπάρχει η ανάγκη της άμεσης αποκατάστασης. Και θέλω να συγχαρώ και πάλι τη διοίκηση, αλλά και τις υπηρεσίες του ΕΛΓΑ. Κινηθήκαμε με πολύ μεγάλη ταχύτητα, ασυνήθιστη ταχύτητα για την ελληνική δημόσια διοίκηση. Η δέσμευσή μας ισχύει, για την 30η Ιουνίου ως την οριστική ημερομηνία εξόφλησης. Τα λεφτά είναι εξασφαλισμένα, ήδη έχει μεριμνήσει γι’ αυτό το Υπουργείο Οικονομικών.
Από εκεί και πέρα, για τα ζητήματα της ευρύτερης ανασυγκρότησης του πρωτογενούς τομέα, αυτή είναι μία μεγάλη συζήτηση από την οποία εμείς προφανώς και δεν πρόκειται να απέχουμε, δεν είναι όμως η συζήτηση της άμεσης ανακούφισης των γεωργών, των κτηνοτρόφων και των αλιέων οι οποίοι επλήγησαν από αυτή τη βιβλική φυσική καταστροφή.
Όπως, βέβαια, θέλω να επαναλάβω για ακόμα μία φορά την πολύ μεγάλη σημασία την οποία αποδίδω στον σχεδιασμό ο οποίος έχει γίνει για την αντιπλημμυρική θωράκιση της Θεσσαλίας, σε συνδυασμό με την εξασφάλιση επαρκών υδάτινων πόρων για να διασφαλίσουμε ότι η Θεσσαλία δεν θα αντιμετωπίσει ποτέ πρόβλημα νερού.
Η δουλειά η οποία έχει γίνει από τον Μίλτο και από την HVA νομίζω ότι είναι μια πολύ σοβαρή δουλειά. Είμαστε σε απόλυτη συνεννόηση με την Περιφέρεια για την κατανομή της εργασίας. Τονίζω ότι υπάρχουν έργα τα οποία μπορούν να γίνουν γρήγορα.
Επιμένω πάρα πολύ στην ορεινή υδρονομία. Είχε δίκιο ο Θοδωρής όταν είπε ότι εδώ και πολλές δεκαετίες δεν έχουμε κάνει τέτοια έργα. Είναι φθηνά έργα, μπορούν να γίνουν γρήγορα, κάνουν μεγάλη διαφορά.
Δεν υποκαθιστούν τα μεγάλα φράγματα -θα το ξαναπώ-, αλλά τα μεγάλα φράγματα έχουν “βαριές” και αργές διαδικασίες περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων. Ούτε υποκαθιστούν προφανώς τα βασικά έργα καθαρισμού τα οποία γίνονται από την Περιφέρεια και τα οποία από μόνα τους μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά.
Όπως πολύ μεγάλη διαφορά κάνει αυτό το οποίο είδαμε πριν: ο κεντρικός συντονισμός, η πληροφορία, τα σωστά μοντέλα πρόβλεψης. Θέλω να τονίσω ότι υπάρχουν πια και μοντέλα, από μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, πρόβλεψης πλημμυρών -τα οποία είναι πολύ “έξυπνα” και μαθαίνουν οι αλγόριθμοι συνέχεια- που ελπίζω να μην χρειαστεί να τα δοκιμάσουμε στην πράξη. Οι πλημμύρες όμως, τουλάχιστον, από τη φύση τους, μας δίνουν κάποιο χρόνο να ετοιμαστούμε γι’ αυτό το οποίο έρχεται.
Και θέλω να εκφράσω την ικανοποίησή μου για το επίπεδο συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμός Προστασίας, όλων των κρατικών φορέων και της Περιφέρειας. Δοκιμαστηκαμε σε μία όχι αμελητέα ποσότητα νερού, η οποία έπεσε πριν από δύο μήνες ουσιαστικά, και νομίζω ότι ανταποκριθήκαμε καλά.
Την ίδια ετοιμότητα θέλω να ζητήσω -τα είπαμε και πριν- για την αντιπυρική περίοδο και προφανώς για τη δύσκολη περίοδο του Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου, που είναι πάντα η πιο επικίνδυνη περίοδος για πλημμυρικά φαινόμενα.
Τελειώνοντας, θέλω να επαναλάβω αυτό το οποίο έχω πει πολλές φορές, γιατί έχω έρθει πολλές φορές και ο ίδιος στη Θεσσαλία: η ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας είναι ένα έργο το οποίο θα πάρει χρόνο. Θα κριθούμε σε βάθος χρόνου για την αποτελεσματικότητά μας. Έχουμε κάνει, πιστεύω, μια αυστηρή προτεραιοποίηση του τι πρέπει να γίνει άμεσα και του τι πρέπει να σχεδιάσουμε σωστά ώστε να υλοποιηθεί μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Είναι ένα συλλογικό στοίχημα -και αναφέρομαι εδώ στους αυτοδιοικητικούς, στον Περιφερειάρχη, στους Δημάρχους. Μαζί θα πετύχουμε ή μαζί θα αποτύχουμε. Κι επειδή δεν έχουμε δικαίωμα στην αποτυχία -το είπε πολύ ωραία πριν ο Στρατηγός, ότι το ίδιο λάθος δεν μπορούμε να το επαναλάβουμε, δεν επιτρέπεται να το επαναλαμβάνουμε δεύτερη φορά, κλείσαμε πια με τον κατάλογο των λαθών, ξέρουμε ποια είναι αυτά και θέλω να πιστεύω ότι όλοι έχουμε μάθει από αυτά-, έχουμε μια μεγάλη ευκαιρία να κάνουμε τα πράγματα διαφορετικά.
Αυτός είναι και ο δικός μας ο σκοπός και σε αυτή την κατεύθυνση θα εξακολουθούμε να κινούμαστε, με διαρκή παρουσία κυβερνητική, με αντιμετώπιση άμεσων προβλημάτων, αλλά και με έναν μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό, στον οποίο ο Οργανισμός Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας, που έχει ήδη νομοθετηθεί, παίζει καθοριστικό ρόλο.
Νομίζω ότι θα αποτελέσει και ένα μοντέλο, ενδεχομένως και για άλλες Περιφέρειες, για το πώς πρέπει να διαχειριζόμαστε το υδάτινο δυναμικό, ξεφεύγοντας από τη διαχείριση του μικρού, του τοπικού και βλέποντας τη μεγάλη εικόνα και το καλό ολόκληρης της Θεσσαλίας. Αυτή είναι η υποχρέωσή μας και σε αυτή την κατεύθυνση θα κινηθούμε.
