Πριν περίπου 60 χρόνια, ο Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας και θεωρητικός της τεχνητής νοημοσύνης, Χέρμπερτ Σάιμον, προέβλεπε ότι "μέσα σε 20 χρόνια, οι μηχανές θα είναι ικανές να αναλαμβάνουν κάθε δουλειά που μπορεί να κάνει ο άνθρωπος." Αυτή η πρόβλεψη αντικατοπτρίζει την αισιοδοξία της εποχής για την τεχνολογική πρόοδο και την αυξημένη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην κοινωνία.
Σήμερα, αυτό που αποκαλούμε 4η Βιομηχανική Επανάσταση και η δυναμική «είσοδος» της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) στον τομέα της εργασίας προκαλεί ακριβώς τις ίδιες ανησυχίες.
Για τον λόγο αυτόν, άλλωστε, η Ευρωπαϊκή Ενωση επιχειρεί μέσω του –πρώτου στον κόσμο– ολοκληρωμένου νομοθετικού πλαισίου για την τεχνητή νοημοσύνη να αντιμετωπίσει τις «προκλήσεις» για την ανάπτυξη και χρήση της.
Και ενώ η υιοθέτηση της σχετικής νομοθεσίας –που παρουσιάστηκε το 2021– βρίσκεται στην τελική ευθεία, η Κομισιόν και η γενική της διεύθυνση για την απασχόληση προσκαλεί επικεφαλής νεοφυών επιχειρήσεων, υπευθύνους χάραξης πολιτικής και εμπειρογνώμονες, προκειμένου να δοθούν απαντήσεις για τη διαμόρφωση του μέλλοντος της εργασίας στην εποχή της ΑΙ στο Ευρωπαϊκό Φόρουμ Απασχόλησης και Κοινωνικών Δικαιωμάτων, που ξεκίνησε χθες και ολοκληρώνεται σήμερα, 17 Νοεμβρίου, στις Βρυξέλλες.
Μιλώντας στην «Κ» η Μπεάτε Αντρέες, περιφερειακή διευθύντρια του γραφείου του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ILO) στη Γενεύη, εκτιμά ότι το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι ακριβώς η μείωση θέσεων εργασίας, αλλά η έλλειψη ποιότητας της απασχόλησης. «Δεν υπάρχει κανένα καταστροφικό σενάριο ότι εκατομμύρια θέσεις εργασίας θα χαθούν. Θα συμβεί και αυτό, αλλά κυρίως σε αναπτυσσόμενες χώρες», διατείνεται, ενώ προσθέτει ότι «αυτό που θα αλλάξει θα είναι η ποιότητα της απασχόλησης. Βασικά, θα πρέπει να αυξήσουμε τα καθήκοντά μας, αυτοματοποιημένα πια καθήκοντα, αλλά αυξημένα».
Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνα του οργανισμού, η αλλαγή αυτοματοποίησης «ισοδυναμεί με το 5,5% της συνολικής απασχόλησης και θα επηρεάσει κυρίως τομείς εργασιών γραφείου και, επομένως, ένα υψηλότατο ποσοστό γυναικών. Υπάρχει, λοιπόν, ανησυχία για τις επιπτώσεις στην απασχόληση γυναικών, αλλά και για την προστασία προσωπικών δεδομένων» στον εργασιακό τομέα, όπως επισημαίνει.
Ανησυχία για τις επιπτώσεις στην απασχόληση γυναικών εκφράζει η Μπεάτε Αντρέες, περιφερειακή διευθύντρια του γραφείου του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας.
Παράλληλα, η πρόσφατη εμφάνιση της εφαρμογής ChatGPT από τη νεοφυή εταιρεία OpenAI, που μπορεί να παράγει κείμενο, να απαντάει σε ερωτήσεις και σχεδόν να σπάει το φράγμα ανάμεσα στη μηχανή και στον άνθρωπο δημιούργησε ανησυχία για την επέλαση της τεχνητής νοημοσύνης σε τομείς που δεν θα μπορούσαμε να διανοηθούμε.
«Αυτό που μπορούμε να πούμε, γιατί όλα είναι υπό εξέλιξη, είναι ότι η ΑΙ θα επηρεάσει τομείς με μεσαίες δεξιότητες, όπως για παράδειγμα η δημοσιογραφία, κάτι που δεν συνέβαινε στο παρελθόν, καθώς οι άνθρωποι σκέφτονταν για το τι έπρεπε να γράψουν και με συγκεκριμένη δομή και αυτό πλέον μπορεί να το αναλάβει η ΑΙ», αναφέρει στην «Κ» ο Στέφαν Γκραν, ανώτατος σύμβουλος σε θέματα ΑΙ της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων. Για τον λόγο αυτό, θεωρεί ότι «ο κάθε εργαζόμενος θα πρέπει να εκπαιδευθεί στην ΑΙ, να την κατανοήσει και, κυρίως, πώς θα μπορέσει να χρησιμοποιήσει έναν αλγόριθμο, ποιες οι ευκαιρίες δημιουργούνται και τα όρια κάθε εφαρμογής, όπως το ChatGPT».
Για την Μπεάτε Αντρέες, όλα τα παραπάνω αφορούν και τις επιχειρήσεις που πρέπει «να καταλάβουν τις επιπλοκές της τεχνητής νοημοσύνης, να αναδιαμορφώσουν τις στρατηγικές τους, καθώς αυτό που μας ανησυχεί είναι η διατήρηση βιώσιμων επιχειρήσεων». Με αυτό συμφωνεί και ο Μπεν Μπάτερς, διευθύνων σύμβουλος Eurochambres, της Ενωσης των Ευρωπαϊκών Εμπορικών και Βιομηχανικών Επιμελητηρίων στις Βρυξέλλες, ο οποίος τόνισε ότι «οι επιχειρήσεις, ειδικά οι μικρομεσαίες, θα χρειαστούν αυξημένη υποστήριξη για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και κατάρτιση του εργατικού δυναμικού τους».
Για τον λόγο αυτόν, ο οργανισμός Eurochambres έχει αναλάβει τον συντονισμό μιας χρηματοδοτούμενης από την Ε.Ε. πρωτοβουλίας (EULEP) με τη συμμετοχή 20 οργανισμών από 8 χώρες. Η διαδικασία μετάβασης θα χρειαστεί ειδικευμένους εργαζομένους και μάλιστα, όπως αναφέρει, σύμφωνα με την ετήσια οικονομικής έρευνα του οργανισμού του, περισσότεροι από 43.000 επιχειρηματίες από τα 27 κράτη-μέλη εκφράζουν ανησυχία σχετικά με την έλλειψη εξειδικευμένων υπαλλήλων. Επομένως, ο Μπεν Μπάτερς θεωρεί κρίσιμο «να εξετάσουμε πρώτα τις δεξιότητες που χρειάζονται οι εταιρείες, ώστε μετά να υιοθετηθούν αντίστοιχα συστήματα ΑΙ για τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες».
Η Μπεάτε Αντρέες συμφωνεί και θεωρεί πραγματική «πρόκληση» την προώθηση μιας κουλτούρας διά βίου μάθησης για την κατάλληλη προετοιμασία «για την επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης».
