Τον Ιανουάριο, οι ελληνικοί πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών (π.χ. τράπεζες), σε συνεργασία με τον Εθνικό Φορέα Εκκαθάρισης Διατραπεζικών Πληρωμών, ΔΙΑΣ ΑΕ, ξεκίνησαν να συμμετέχουν, με περιορισμένες online συναλλαγές έως του ποσού των 12.500 ευρώ, στο πανευρωπαϊκό σχήμα SCT instant που επιτρέπει τις πληρωμές από λογαριασμό σε λογαριασμό (ΙΒΑΝ σε ΙΒΑΝ) σε πραγματικό χρόνο, κάθε μέρα και ώρα του χρόνου, σε εθνικό και -στο άμεσο μέλλον- σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και με υψηλότερη από τη σημερινή ασφάλεια. Με το Ευρωσύστημα να έχει θέσει ως υψηλή προτεραιότητα την προώθηση των ασφαλών και καινοτόμων πληρωμών, το νέο πλαίσιο άμεσων πληρωμών αναμένεται να διαμορφώσει τις πληρωμές στο άμεσο μέλλον, και μέσω κινητών τηλεφώνων ή άλλων "έξυπνων" συσκευών.
Ανοίγει δηλαδή ο δρόμος για συναλλαγές "account to account”, οι οποίες ήδη ξεκίνησαν στην Ελλάδα με τα προϊόντα IRIS online (για μεταφορά χρημάτων μέσω κινητού/υπολογιστή) και IRIS e-commerce (για πληρωμή σε ηλεκτρονικό κατάστημα) από τη ΔΙΑΣ Διατραπεζικά Συστήματα, σε συνεργασία με τις ελληνικές εμπορικές τράπεζες αλλά και τους υπόλοιπους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών που τα προσφέρουν. Όσα ηλεκτρονικά καταστήματα προσέθεσαν το IRIS e-commerce ως μέθοδο πληρωμής κατέγραψαν 800.000 συναλλαγές το 2020, με τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο να λαμβάνουν από 100.000 πληρωμές κάθε μήνα, έναντι 450.000 συναλλαγών συνολικά το 2019. Με το καινούργιο ευρωπαϊκό σχήμα SCT Instant όσοι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών έχουν ενταχθεί σε αυτό μπορούν να προσφέρουν στους εμπόρους που θα το χρησιμοποιήσουν τη δυνατότητα να πληρώνονται σε πραγματικό χρόνο (συγκεκριμένα σε λιγότερο από 10 δευτερόλεπτα) από τον πελάτη, αντί να περιμένουν μερικές μέρες μέχρι την εκκαθάριση της συναλλαγής μέσω χρεωστικής ή πιστωτικής κάρτας. Γεγονός που συμβάλλει σημαντικά στο cash flow του εμπόρου.
SCT Instant
Πρόκειται για το λεγόμενο SCT instant, το οποίο ήδη λειτουργεί σε 23 χώρες στην Ευρώπη, με τη συμμετοχή 2.298 παρόχων υπηρεσιών πληρωμών (και στο πρώτο εξάμηνο του 2021 εκτιμάται ότι θα εγγραφούν επίσημα σε αυτό και έξι ελληνικές τράπεζες/ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος). Σε αυτό το σχήμα έχει συμμορφωθεί (compliant) και η Ελλάδα, μέσω του Εθνικού Φορέα Εκκαθάρισης Πληρωμών, ΔΙΑΣ Διατραπεζικά Συστήματα, και υπόλοιπες τράπεζες έχουν βγει σε παραγωγική χρήση του (χαρακτηριστικό παράδειγμα η Alpha Bank) για ορισμένες συναλλαγές, και σύντομα θα συμμετέχουν και επίσημα σε αυτό.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η οποία μάλιστα έχει δημιουργήσει ένα τμήμα του πανευρωπαϊκού δικτύου εκκαθάρισης και διακανονισμού, το γνωστό Target 2, έχει "παραχωρήσει” ένα κομμάτι του, που λέγεται TIPS (Target Instant Payments System), το οποίο βοηθά την άμεση μεταφορά από λογαριασμό σε λογαριασμό, σε επίπεδο καταναλωτή και επιχείρησης. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2021 οι ελληνικοί πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών θα συνδεθούν στο TIPS μέσω της ΔΙΑΣ.
O κομβικός ρόλος της ΔΙΑΣ
Στην Ελλάδα, η όλη προετοιμασία, ανάπτυξη και σύνδεση των συστημάτων από το πανευρωπαϊκό σύστημα στιγμιαίων πληρωμών γίνεται από τη ΔΙΑΣ Διατραπεζικά Συστήματα, όπου βασικοί μέτοχοι είναι οι ελληνικές εμπορικές τράπεζες και η Τράπεζα της Ελλάδος.
Ήδη, η ΔΙΑΣ έχει λανσάρει εδώ και αρκετό καιρό την υπηρεσία στιγμιαίων πληρωμών IRIS Online Payments (powered by DIAS), το οποίο επιτρέπει τη μεταφορά κεφαλαίων από τη μία τράπεζα στην άλλη σε πραγματικό χρόνο. Σημειώνεται ότι η υπηρεσία αυτή προσφέρεται από όλες τις ελληνικές τράπεζες και αν κάποιος κατεβάσει την εφαρμογή της υπηρεσίας (ή του mobile banking) μπορεί να μεταφέρει χρήματα από κινητό σε κινητό χωρίς να χρειάζεται να γνωρίζει το ΙΒΑΝ του παραλήπτη. Η εφαρμογή χρησιμοποιεί τις επαφές (contacts) του κινητού, οι οποίες έχουν δεθεί κεντρικά με τα ΙΒΑΝs αυτών. Η μεταφορά των χρημάτων γίνεται σε πραγματικό χρόνο.
Στις αρχές του 2021 εισήλθε η Ελλάδα με στόχο να αξιοποιηθεί πλήρως το σύστημα αυτό από τις ελληνικές τράπεζες και να γίνεται εκτενής χρήση από τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις μέχρι τέλος του έτους. Ειδικότερα, η ΔΙΑΣ πρόκειται να έχει ολοκληρώσει μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου 2021 την πλήρη διασύνδεση με το TIPS. Με αυτό θα διασυνδέσει απευθείας όλο το ελληνικό σύστημα πληρωμών σε επίπεδο τελικού καταναλωτή και επιχείρησης με το διατραπεζικό σύστημα της ΕΚΤ (TIPS). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο τελικός καταναλωτής στην Ελλάδα θα πληρώνει τον έμπορο, π.χ., στη Γερμανία και σε πραγματικό χρόνο θα φεύγουν τα χρήματα από τον λογαριασμό του Έλληνα καταναλωτή και θα πιστώνονται στον λογαριασμό του Γερμανού εμπόρου. Φυσικά, το ίδιο θα ισχύει και στις εγχώριες πληρωμές.
Οι αλλαγές αυτές αντικατοπτρίζουν την αλλαγή στην καταναλωτική συμπεριφορά με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές να κερδίζουν συνεχώς έδαφος. Ταυτόχρονα, υπάρχει ολοένα και αυξανόμενη ανάγκη για άμεσες και ασφαλείς μεταφορές κεφαλαίων και πληρωμών τόσο μεταξύ φυσικών προσώπων όσω και μεταξύ καταναλωτών και επιχειρήσεων (B2C) ή ακόμα και μεταξύ επιχειρήσεων (B2B) καθώς βελτιώνεται σημαντικά το ταμείο (cash flow).
Σε ό,τι αφορά το κόστος των υπηρεσιών, δηλαδή τις προμήθειες, αυτές καθορίζονται από την αγορά. Δεδομένου, όμως, ότι θα αυξηθεί με τα συστήματα αυτά ο ανταγωνισμός και θα προστεθεί στη φαρέτρα των παρόχων υπηρεσιών πληρωμών και άλλο ένα εργαλείο πληρωμής, είναι αναμενόμενο ότι θα προκαλέσει πιθανή μείωση των προμηθειών.
Το μέλλον στις πληρωμές πανευρωπαϊκά
Στο άμεσο μέλλον όλα αυτά τα σχήματα και οι τεχνολογίες θα "δέσουν" πίσω από την πρωτοβουλία μιας πανευρωπαϊκής κάρτας πληρωμών.
Το σύστημα ΕPI (European Payments Initiative) υποστηρίζεται από τους μηχανισμούς εκκαθάρισης και διακανονισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) με στόχο να δημιουργήσουν ένα πανευρωπαϊκό σύστημα πληρωμών και διατραπεζικού δικτύου που θα είναι ανταγωνιστικό των μη ευρωπαϊκών καρτών, και δυνητικά να αντικαταστήσουν τα εθνικά συστήματα πληρωμών, όπως το France's Carte Bancaire και το Germany's Girocard.
Το EPI υποστηρίζεται από την Κομισιόν και σήμερα συμμετέχουν σε αυτό 20 μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες (όλες οι μεγάλες γαλλικές τράπεζες, η Deutsche Bank και η γερμανική Commerzbank, η ισπανική Santander Bank και η Intesa Sanpaolo και η UniCredit στην Ιταλία).
Καθώς το EPI βασίζεται στο ευρωπαϊκό σύστημα άμεσων πληρωμών (SEPA instant credit transfer ή SCT Inst), το δίκτυο αυτό μπορεί άμεσα να λειτουργήσει πάνω σε ισχυρές και υψηλής τεχνολογίας υποδομές, όπως είναι το ευρωπαϊκό σύστημα TARGET Instant Payment Settlement (TIPS).
