Σύμφωνα με τα ποσοτικά κριτήρια κατάταξης των χωρών, όπως είναι ο πληθυσμός, το ΑΕΠ, η έκταση, η Ελλάδα είναι ένα μικρό κράτος. Όσον αφορά την Πολεμική Αεροπορία, θα μπορούσε να καταταγεί στις μικρές αεροπορικές δυνάμεις ενώ σύμφωνα με άλλους θα μπορούσε να καταταχθεί και στις μεσαίες δυνάμεις.
Το σημερινό στρατηγικό περιβάλλον στην περιοχή ενδιαφέροντος της Ελλάδας, είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που υπήρχε πριν από 20 περίπου χρόνια. Η συνεργασία μεταξύ κρατών στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ενταθεί, ενώ επίσης οι επιχειρήσεις που διεξάγει το ΝΑΤΟ συνεχώς καλύπτουν μεγαλύτερη έκταση.
Μία τέτοια προσέγγιση δείχνει ότι το μέγεθος της αεροπορίας, ο αριθμός των αεροσκαφών που διαθέτει και το νούμερο του εν ενεργεία προσωπικού, δεν επηρεάζει τον χαρακτηρισμό ως «μικρή αεροπορία» σε καμία περίπτωση. Αυτό που έχει σημασία είναι οι ικανότητες που θα αναπτύξει, ώστε να ανταποκριθεί στους τέσσερις κύριους ρόλους που καλείται να φέρει εις πέρας μία Πολεμική Αεροπορία: τον έλεγχο του αέρα, την πληροφορία, την αεροπορική έρευνα και αναγνώριση, την επίθεση και την δυνατότητα μεταφοράς των δυνάμεων.
Ίσως ένα εξαιρετικό παράδειγμα είναι η Πολεμική Αεροπορία του Ισραήλ η οποία αναπτύσσει δεσμούς με άλλες αεροπορικές δυνάμεις σε όλο τον κόσμο. Ένα παράδειγμα, ήταν η πρόσφατη διετή εναέρια άσκηση με «Γαλάζια Σημαία» που πραγματοποιήθηκε στο Ισραήλ τον Οκτώβριο. Περισσότερα από 1.500 άτομα συμμετείχαν στην άσκηση, η οποία έφερε στη χώρα αεροσκάφη από την Ινδία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ελλάδα και τη Γαλλία.
Πέρα από τις επιχειρήσεις, ο Αρχηγός της Norkin έχει αλλάξει τη δομή της IAF. Η βάση Hatzor που κάποτε ήταν ένας συνδυασμός F-16 και μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων, τώρα προορίζεται αποκλειστικά για UAV και αεράμυνα. Τα F-16 έχουν μετακινηθεί σε μια βάση στο Βορρά.
Η αεροπορική υπεροχή είναι μια γέφυρα για την περιφερειακή σταθερότητα. Το πρώτο παράγωγο είναι η κοινή εκπαίδευση που γίνεται σε ασκήσεις όπως η «Γαλάζια Σημαία», η οποία είχε τόσο μεγάλη ζήτηση που η IAF αναγκάστηκε να απομακρύνει απρόθυμα ορισμένες χώρες, καθώς οι ουρανοί του Ισραήλ απλώς δεν μπορούσαν να φιλοξενήσουν τόσα πολλά αεροπλάνα.
Το δεύτερο παράγωγο είναι ότι αυτές οι ευκαιρίες ενθαρρύνουν την οικειότητα μεταξύ των αεροπορικών δυνάμεων, κάτι που βοηθά το Ισραήλ (και την Ελλάδα ) να καλλιεργήσει νομιμότητα για τις επιχειρήσεις του. Δεν είναι τυχαίο που όλο και περισσότερες χώρες δηλώνουν συμμετοχή σε ασκήσεις, που σχεδιάζει και οργανώνει η ΠΑ της χώρας μας.
Ενώ το Ισραήλ απέχει ακόμη από την ημέρα που οι πιλότοι του θα ξεκινήσουν κοινές επιχειρήσεις με πιλότους των Εμιράτων ή του Μπαχρέιν, η συμμαχία μεταξύ των χωρών δημιουργεί μεγαλύτερη ευελιξία και ευελιξία για το Ισραήλ, καθώς αντιμετωπίζει μεγαλύτερες απειλές για την εναέρια ελευθερία επιχειρήσεων.
Απαντώντας στο ερώτημα με ποιο τρόπο οι αεροπορίες των μικρών κρατών, μπορούν να χτίσουν και να διατηρήσουν τις ικανότητές τους μέσω της διεθνούς συνεργασίας, διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν δύο οδοί που μπορούν να ακολουθηθούν: αρχικά να χρησιμοποιηθούν συλλογικές δυνάμεις στις οποίες θα έχουν πρόσβαση οι χώρες της Συμμαχίας, συμμετέχοντας με ένα ανάλογο κόστος, αποκτώντας με τον τρόπο αυτό τη δυνατότητα χρήσης εξοπλισμού και μέσων τα οποία δεν διαθέτουν, ενώ ταυτόχρονα μέσω της συνεργασίας τα συμμετέχοντα στελέχη αυξάνουν την εμπειρία τους αλλά και τις ευκαιρίες εκπαίδευσης, βελτιώνοντας τις επαγγελματικές τους ικανότητες.
Μία από τις λύσεις που προωθούνται είναι η συνεργασία μεταξύ περισσότερων κρατών, είτε στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε ευρύτερων συμμαχιών όπως το ΝΑΤΟ, ακόμα και με τη μορφή δημιουργίας συλλογικών δυνάμεων, από όπου οι Αεροπορίες θα έχουν τη δυνατότητα να αντλούν πόρους, ώστε να ανταπεξέρχονται στην οποιαδήποτε αποστολή τους.
Από τη στιγμή που η χώρα μας στερείται εμπειρίας επιχειρήσεων πολέμου, παρά μόνο διαθέτει εμπειρίες από συμμετοχή σε ειρηνευτικές αποστολές, αποτελεί μονόδρομο το γεγονός, ότι το δόγμα της έχει επιρροές από συμμαχικές χώρες που διαθέτουν την προαναφερόμενη εμπειρία.
Η ΠΑ προκειμένου να αποφύγει σπασμωδικές κινήσεις και καθυστερημένη αντίδραση στις εξελίξεις, έχει θέσει ορισμένους στόχους. Το χρονοδιάγραμμα επίτευξης ποικίλει από βραχυπρόθεσμα μέχρι και προοπτική εικοσαετίας, πάντα σε συνάρτηση με τα δημοσιονομικά δεδομένα, τη στρατιωτική κατάσταση, την απειλή, τις υποχρεώσεις προς τους συμμάχους.
Οι κυριότεροι – κατά τη γνώμη μου - από αυτούς είναι οι κάτωθι:
α. Η αναβάθμιση των αεροσκαφών F-16. Είναι στόχος που ήδη έχει αρχίσει να υλοποιείται στην Ελλάδα, μέσω της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ). Η αναβάθμιση θα καταστήσει τα ελληνικά F-16 τα πλέον σύγχρονα στον ευρωπαϊκό χώρο και σε συνδυασμό με τα προς απόκτηση οπλικά συστήματα, συνιστούν έναν πολλαπλασιαστή ισχύος, ιδιαίτερα ενάντια σε αντιπάλους 4ης γενιάς.
β. Η ολοκλήρωσης της αγοράς των Γαλλικών μαχητικών Rafale
γ. Η ένταξη στο πρόγραμμα των F-35 για προμήθεια αριθμού αεροσκαφών τουλάχιστον δύο Μοιρών (30-40αεροσκάφη). Πρόκειται για μεγαλεπήβολο στόχο, μακροπρόθεσμο, που θα τοποθετήσει την αεροπορία στην εποχή της 5ης γενιάς.
Οι ακόλουθοι τρεις παράγοντες µπορούν να επηρεάσουν σηµαντικά την προσπάθεια απόκτησης Αεροπορικής Υπεροχής: ο εξοπλισµός, το προσωπικό, και η θέση.
Ο εξοπλισµός καλύπτει τα αεροσκάφη, τα όπλα εδάφους - αέρος, τις εγκαταστάσεις που τα κατασκευάζουν ή τα συντηρούν και τις προµήθειες που είναι απαραίτητες για να τα υποστηρίξουν. Περιλαµβάνει επίσης και την απαραίτητη υποδοµή για την άµεση υποστήριξή τους.
Το προσωπικό σηµαίνει κυρίως τους πολύ καλά καταρτισµένους ανθρώπους που στελεχώνουν τα οπλικά συστήµατα, οι οποίοι έχουν ειδικές δεξιότητες από πριν, και για τους οποίους απαιτείται εκτενής εκπαίδευση πριν γίνουν χρήσιµοι στη µάχη.
Η θέση συνοψίζει τη σχετική θέση και την ευπάθεια των Αεροπορικών βάσεων, των βάσεων βληµάτων αέρος – εδάφους και του συστήµατος Αεροπορικού Ελέγχου, του µετώπου και της υποδοµής. Όλοι αυτοί οι παράγοντες συνολικά καθορίζουν το πλαίσιο των αεροπορικών επιχειρήσεων και τις διαθέσιµες επιλογές που έχουµε για να τις διεξάγουµε.
Η υφιστάμενη απειλή είναι ορατή όσον αφορά την γείτονα χώρα στα ανατολικά σύνορα, με τις συνεχείς διεκδικήσεις και την καθημερινή παραβατική δραστηριότητα στο χώρο του Αιγαίου, το οποίο η Ελλάδα έχει την υποχρέωση όχι μόνο να υπερασπίζεται ως εθνικό χώρο, αλλά και ως χώρο παροχής οδηγιών αεροπλοϊας (FLIGHT INFORMATION REGION-FIR), αλλά και τη γενικότερη αναθεωρητική της πολιτική ώστε να αναδειχτεί σε περιφερειακή δύναμη της ΝΑ Μεσογείου.