Συγκλονισμό και σοκ προκαλούν τα ευρήματα επιστημονικής έρευνας, που πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο, για τις «θεραπείες» μεταστροφής, όπως αποκαλούνται οι πρακτικές, στις οποίες υπόκεινται άτομα που ανήκουν στην ΛΟΑΤΙ κοινότητα, που έχουν ως στόχο τη μεταβολή, καταστολή ή εξάλειψη του σεξουαλικού προσανατολισμού, της ταυτότητας φύλου ή της έκφρασης φύλου. Και αυτό επειδή στο άκουσμα των μαρτυριών που έχουν καταγραφεί, κάποιος θα πίστευε ότι πρόκειται για την Κύπρο μίας άλλης εποχής, όχι της Ευρωπαϊκής χώρας του 2022, κάτι που ενισχύει την έκφραση που ακούγεται συνήθως «είμαστε πίσω που τον κόσμο».
Εξορκισμό παιδιού καθισμένο σε καρέκλα, ορμονοθεραπείες για να αλλάξουν τα χαρακτηριστικά τους, συνεδρίες με ψυχολόγους που έχουν προκαθορισμένη ατζέντα, να τους αλλάξουν «απόψεις», προώθηση δραστηριοτήτων που ταιριάζουν στο φύλο τους, προξενιά και γάμοι με ετερόφυλα άτομα, τα οποία δεν γνωρίζουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό του συντρόφου τους, είναι μερικά από τα ευρήματα της έρευνας, που έχει τρέξει επιστημονικός φορέας από την Ελλάδα σε συνεργασία με την ACCEPT, την οργάνωση που εκπροσωπεί τα άτομα ΛΟΑΤKΙ στην Κύπρο.
Συγκεκριμένα, ο επιστημονικός φορέας της Ελλάδας, Orlando LGBT+ ξεκίνησε αυτή την έρευνα στην Ελλάδα το 2021. Τότε, ο Σύμβουλος του Πρόεδρου της Δημοκρατίας, για θέματα Πολιτισμικότητας, Αποδοχής και Σεβασμού στη Διαφορετικότητα, Κώστας Γαβριηλίδης, πήρε την πρωτοβουλία και σε συνεργασία με την ACCEPT αποφάσισαν να επικοινωνήσουν μαζί του και να ζητήσουν να πραγματοποιήσει μία παρόμοια έρευνα στην Κύπρο.
Οι διαφορές Κύπρου και Ελλάδας
Από την έρευνα διαπιστώθηκε πως οι εν λόγω θεραπείες έχουν διαφορά σε Κύπρο και Ελλάδα, αφού στη χώρα μας οι πρακτικές γίνονται κυρίως από ιερείς, ενώ στην Ελλάδα από ψυχολόγους και ψυχιάτρους. Σημειώνεται πως οι εν λόγω «θεραπείες» και πρακτικές έχουν στόχο να αλλάξουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό των ατόμων, ή να εξαλείψουν τη δυσφορία που νιώθουν αυτά τα άτομα με το φύλο τους ή να αλλάξουν τα χαρακτηριστικά τους, σε περίπτωση που είναι πιο θηλυπρεπή ή ανδροπρεπή.
«Από τα στοιχεία που έχουμε από την έρευνα, είδαμε ότι ενήλικες πήγαιναν στους ιερείς και ζητούσαν βοήθεια να αλλάξουν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό, επειδή δεν ένιωθαν καλά, ένιωθαν ότι κάνουν αμαρτία. Ήταν μία ψυχοφθόρα διαδικασία και κάποιοι πνευματικοί προσπαθούσαν μέσω της εξομολόγησης, να τους αλλάξουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό», εξήγησε στον REPORTER ο αντιπρόεδρος της ACCEPT.
Αυτό που προκαλεί περισσότερο συγκλονισμό είναι το γεγονός ότι σε αυτές τις πρακτικές υπόκεινται και παιδιά, τα οποία βρίσκονται σε εφηβική ηλικία και τους αναγκάζουν να λαμβάνουν μέρος σε πρακτικές που τους βασανίζουν.
«Στην Κύπρο είχαμε εξορκισμό σε παιδί, που ήταν δεμένο σε καρέκλα επειδή ο ιερέας πίστευε ότι υπάρχει ο δαίμονας της ομοφυλοφιλίας μέσα του και έπρεπε να βγει. Άλλα παραδείγματα, που ήταν αρκετά, ήταν ότι οι πνευματικοί έστελναν τα άτομα που ήταν υπερβολικά θηλυπρεπή σε ενδοκρινολόγους, που ήταν ανίδεοι, για θεραπεία με τεστοστερόνη, υπήρχαν παραδείγματα που άνδρες ομοφυλόφιλοι παντρεύονταν με γυναίκες που δεν ήξεραν ότι ο μελλοντικός τους σύζυγος ήταν gay και το ίδιο και σε κορίτσια. Δεν είχαμε πολλές περιπτώσεις τέτοιες, αλλά υπήρξαν».
Σημαντικό ρόλο σε αυτές τις πρακτικές είχαν διαδραματίσει και επαγγελματίες υγείας, κυρίως ψυχολόγοι ή ψυχίατροι, οι οποίοι έβλεπαν τα παιδιά, κατόπιν συνεννόησης με τους γονείς και είχαν ατζέντα έτοιμη.
«Είχαμε περιπτώσεις που γονείς έπαιρναν τα παιδιά τους, σε εφηβική ηλικία, σε ψυχολόγους και τους έλεγαν “νιώθουμε αγχωμένοι, το παιδί μας νιώθει έτσι, σας παρακαλούμε κάνετε κάτι” και ο ψυχολόγος, για να τους ικανοποιήσει, ξεκινούσε μία διαδικασία του τύπου “είσαι μικρός, να δοκιμάσουμε κάποια πράγματα”. Είχαν μία apriori ατζέντα, όμως ήταν μία πολύ ψυχοφθόρα διαδικασία. Γι’ αυτό θέλουμε το νόμο, για να μην φοβούνται τους γονείς οι ψυχολόγοι. Να τους λένε ότι υπάρχει νόμος και δεν μπορούν να κάνουν αυτό που τους ζητούν».
Η αμφισβήτηση των συναισθημάτων
Στο μεταξύ, από την έρευνα διαπιστώθηκε πως μία πρακτική που ακολουθούσαν οι επαγγελματίες υγείας και οι ιερείς είναι να αποτρέπουν τα μικρά παιδιά από το να κάνουν παρέα με ομοφυλόφιλα άτομα, αλλά και να βρίσκουν δραστηριότητες που τους ταίριαζαν περισσότερο, ανάλογα με το φύλο τους.
«Είχαμε περιστατικά που ψυχολόγοι και ιερείς αμφισβητούσαν τα αισθήματά τους και τους έλεγαν “δεν είσαι gay”, “δεν είσαι λεσβία”, “που ξέρεις αφού δεν δοκίμασες;” και τους έκαναν προξενιά για να κάνουν σχέση με ετερόφυλο άτομο».
Η πρόταση νόμου που ήρθε στην κατάλληλη στιγμή
Η ACCEPT παρουσιάζεται ευχαριστημένη με το γεγονός ότι προωθείται πρόταση νόμου, για ποινικοποίηση των συγκεκριμένων πρακτικών και την ίδια ώρα, χαιρετίζει τη θετική στάση που έχουν επιδείξει οι αρμόδιες υπηρεσίες και πολιτικά κόμματα, πλην του ΕΛΑΜ. Αυτό που έχει επιφέρει την ευχαρίστηση της οργάνωσης είναι και το γεγονός ότι στην πρόταση νόμου δεν περιλαμβάνεται η πρόνοια για συναίνεση, όπως υπάρχει στον αντίστοιχο νόμο της Ελλάδας.
«Στην πρόταση δεν περιλαμβάνεται η συναίνεση, που υπάρχει στο νόμο της Ελλάδα, επειδή αυτό ουσιαστικά ακυρώνει το νόμο. Όλα τα άτομα πήγαν σε ένα ψυχολόγο ή ένα ιερέα για να γίνουν straight, δεν ήξεραν ότι δεν υπάρχουν αυτές οι θεραπείες, ότι είναι βασανιστήριο και τσαρλατανισμός. Είχαν την ελπίδα ότι ο Θεός ή ο ψυχολόγος θα τους αλλάξει. Δεν μπορεί να υπάρξει στο νόμο πρόνοια για συναίνεση. Ο επαγγελματίας υγείας και ο ιερέας πρέπει να γνωρίζουν ότι είναι κάτι που δεν αλλάζει. Χαιρόμαστε που η πρότασή μας είναι από τις καλύτερες στην Ευρώπη και ακολουθεί τα βήματα της Γαλλίας που είναι ο καλύτερος».
Ο αντιπρόεδρος της ACCEPT, ωστόσο, εξέφρασε μία δυσφορία όσον αφορά στο γεγονός ότι ο ρυθμός που προωθούνται προτάσεις ή νόμοι που αφορούν τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΙ ατόμων είναι αρκετά αργός.
«Εμείς ως ACCEPT ευελπιστούμε να τρέχουν τα πράγματα λίγο γρηγορότερα, επειδή αυτό που βλέπουμε είναι ότι κάθε επτά-οχτώ χρόνια ψηφίζεται κάτι που έχει να κάνει με τα δικαιώματα μας και εμείς οι ακτιβιστές νιώθουμε ότι δεν θα προλάβουμε να τα ζήσουμε. Το 2015 ψηφίστηκε η πολιτική συμβίωση και μετά από επτά χρόνια ακόμη περιμένουμε την ψήφιση για την ταυτότητα φύλου. Έχουμε στόχο τον πολιτικό γάμο και την τεκνοθεσία και δεν ξέρουμε αν θα προλάβουμε να το ζήσουμε. Πιέζουμε όλα τα πολιτικά κόμματα να μας βοηθήσουν να πιέσουμε τις καταστάσεις. Στην Κύπρο είμαστε στο 31% των δικαιωμάτων για τα άτομα ΛΟΑΤΙ. Ξεκινήσαμε μαζί με την Μάλτα, το 2011-2012 και στη Μάλτα είναι στο 92% για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΙ. Η Ελλάδα είναι στο 52%, έχει και την ταυτότητα φύλου».