Η πολύπαθη βιομηχανία LNG της Αιγύπτου γνωρίζει επιτέλους κάποια επιτυχία καθώς εκμεταλλεύεται τους περιορισμούς της ευρωπαϊκής αγοράς φυσικού αερίου και εκμεταλλεύεται τις περιφερειακές γεωπολιτικές εξελίξεις.
Η ενεργειακή αναβάθμιση της Αιγύπτου
Το όνειρο του Καΐρου να γίνει παγκόσμιος παίκτης LNG εκτροχιάστηκε από έναν συνδυασμό της Αραβικής Άνοιξης, της σύγκρουσης με την Τουρκία και, στη συνέχεια, της μείωσης της ζήτησης του λόγω COVID.
Τώρα, ωστόσο η βιομηχανία LNG της χώρας είναι έτοιμη για σημαντική ανάπτυξη, με τον μεγαλύτερο παραγωγό της, την EGAS
Ο διαγωνισμός EGAS LNG θα κλείσει στις 13 Δεκεμβρίου, ανέφεραν πηγές. Οι τελευταίοι διαγωνισμοί EGAS LNG, που έκλεισαν στις 29 Νοεμβρίου, ήταν επιτυχείς, καθώς η εταιρεία πούλησε τέσσερα από τα πέντε φορτία για φόρτωση τους μεταξύ Δεκεμβρίου και Φεβρουαρίου.
Το LNG της Αιγύπτου έχει γίνει ένα καυτό εμπόρευμα πρόσφατα καθώς οι ευρωπαϊκές και ασιατικές αγορές λαχταρούν για πρόσθετες προμήθειες ενώ αυξήθηκε η ζήτηση του και σε γειτονικές χώρες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Αιγυπτος σε ρόλο ρυθμιστή της διένεξης Ισραήλ-Λιβάνου για την ΑΟΖ τους
Αυτή την εβδομάδα, ο πρωθυπουργός του Λιβάνου Νατζίμπ Μικάτι ζήτησε από τον Ελ Σίσι επείγουσες προμήθειες φυσικού αερίου για να αντιμετωπίσει την έλλειψη ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα του. Δεν έγινε καμία αναφορά σε πιθανές συζητήσεις μεταξύ των δύο ηγετών σχετικά με τις συνεχιζόμενες συζητήσεις για τη θαλάσσια οριοθέτηση Λιβάνου-Ισραήλ, αλλά πηγές έχουν υποδείξει πιθανό αιγυπτιακό ρόλο σε αυτό το ζήτημα στο μέλλον.
Η θαλάσσια συζήτηση Ισραήλ-Λιβάνου είναι σημαντική, καθώς και οι δύο πλευρές διεκδικούν υπεράκτια ύδατα στα οποία αναμένεται να βρίσκονται πιθανά τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου. Μια θαλάσσια λύση θα μπορούσε ακόμη και να ανοίξει πιθανή συνεργασία του Λιβάνου με το Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, το οποίο περιλαμβάνει την Αίγυπτο, την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ. Η ενοποίηση της λιβανέζικης παραγωγής θα ενίσχυε περαιτέρω την περιφερειακή αγορά φυσικού αερίου.
Τα υπεράκτια και χερσαία αποθέματα φυσικού αερίου της Αιγύπτου θεωρούνται εμπορικά αρκετά ελκυστικά ώστε η χώρα να θέλει να αυξήσει την ικανότητα υγροποίησης LNG. Η συνεχής παροχή ισραηλινού υπεράκτιου φυσικού αερίου στην Αίγυπτο μέσω του αγωγού που ανήκει στην East Mediterranean Gas Company (EMG) είναι σημαντική για όλους.
Ο ιταλικός όμιλος αγωγών φυσικού αερίου SNAM, ο οποίος είναι επίσης η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οντότητα, έχει πλέον γίνει επίσης μέρος του εγχειρήματος EMG. Στις 9 Δεκεμβρίου, η SNAM αγόρασε μερίδιο 25% στην EMG. Το συνολικό έργο του αγωγού περιλαμβάνει έναν αγωγό μήκους 90 χιλιομέτρων μεταξύ του νότιου ισραηλινού λιμανιού Ashkelon και του τερματικού σταθμού υποδοχής El Arish της Αιγύπτου. Το μερίδιο 25% της SNAM αποτιμάται σε 50 εκατομμύρια δολάρια, το οποίο αποκτήθηκε από την ταϊλανδική ενεργειακή εταιρεία PTT Energy Resources. Οι άλλοι κύριοι ενδιαφερόμενοι είναι η Delek Drilling του Ισραήλ και η αμερικανική πετρελαϊκή Chevron.
Η συνεργασία Κύπρου-Αιγύπτου
Ταυτόχρονα με όλα αυτά, Κύπρος και Αίγυπτος εντείνουν τις διμερείς συζητήσεις τους.
Κατά τη συνάντηση του Αιγύπτιου υπουργού Πετρελαίων, Tarek El Molla, και της Κύπριας υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσας Πηλίδη, συζητήθηκε το ενδεχόμενο ενίσχυσης της συνεργασίας για το φυσικό αέριο.
Ο κύριος στόχος για τις δύο χώρες είναι η σύνδεση του υπεράκτιου κυπριακού κοιτάσματος φυσικού αερίου Αφροδίτη με τις εγκαταστάσεις LNG της Αιγύπτου.
Μετά από χρόνια διαβουλεύσεων, η συνεργασία με την Αίγυπτο σε αυτό το μέτωπο θεωρείται η κύρια επιλογή για την είσοδο της Κύπρου στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου.
Κατά την ίδια συνάντηση, η Αίγυπτος συζήτησε τα σχέδιά της για επέκταση των επιχειρήσεων στη Δυτική Μεσόγειο Θάλασσα και πιθανώς στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας με τη Chevron.
Οι σχέσεις Τουρκίας-Αιγύπτου μετά την αναβάθμιση των σχέσεων ΗΑΕ-Τουρκίας
Υπό το πρίσμα των συνεχιζόμενων γεωπολιτικών εντάσεων μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας, που προκαλούνται σε μεγάλο βαθμό από την υποστήριξη της Τουρκίας στο Κίνημα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, τις πολιτικές του στην Ανατολική Μεσόγειο και την εμπλοκή του στη Λιβύη, αξίζει να δούμε μια άλλη βασική εξέλιξη στην περιοχή, την αναβάθμιση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και ΗΑΕ.
Όταν ο διάδοχος του Άμπου Ντάμπι, Μοχάμεντ Μπιν Ζάιεντ, συνάντησε τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν, άνοιξε την πόρτα για περαιτέρω συζητήσεις και ένα ξεφάντωμα δαπανών πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων από εταιρείες και ταμεία των Εμιράτων στην Τουρκία.
Ο αντίκτυπος αυτής της κίνησης θα μπορούσε να είναι τεράστιος για την Αίγυπτο.
Μετά από αρκετά πολύ ταραγμένα χρόνια στις διμερείς σχέσεις Τουρκίας και Αιγύπτου, η ενεργειακή συνεργασία φαίνεται να αυξάνεται.
Έχουν προκύψει αναφορές που δείχνουν ότι η Τουρκία έχει γίνει σημαντικός προορισμός εξαγωγής LNG αιγυπτιακών φορτίων LNG.
Η S&P Global Platts αναφέρει ότι η Αίγυπτος έχει γίνει βασικός προμηθευτής LNG στην τουρκική αγορά, με επτά φορτία να έχουν ήδη αποσταλεί εκεί μέχρι στιγμής το τέταρτο τρίμηνο του 2021.
Ενώ η Αίγυπτος εξακολουθεί να βρίσκεται πίσω από το Κατάρ, τις ΗΠΑ και την Αλγερία, το μερίδιο της αγοράς φυσικού αερίου της Τουρκίας έχει αυξηθεί σημαντικά.
Εξετάζοντας την ακόμα αυξανόμενη εγχώρια ζήτηση φυσικού αερίου της Τουρκίας, η οποία είναι τώρα πάνω από 60 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, η Άγκυρα δεν έχει την πολυτέλεια να επιλέξει τους ενεργειακούς εταίρους της. Η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο ενεργειακής κρίσης εάν δεν καταφέρει να βρει λύση για τη λήξη των μακροπρόθεσμων συμβάσεων προμήθειας.
Η μόνη μακροπρόθεσμη επιλογή που εξακολουθεί να ισχύει είναι η Sonatrach της Αλγερίας, η οποία θα είναι σε ισχύ μέχρι το 2024. Για να αντιμετωπιστεί η καθυστέρηση της προσφοράς από άλλες χώρες, όπως η Ρωσία και το Αζερμπαϊτζάν, οι μόνες διαθέσιμες επιλογές είναι από τις ΗΠΑ, το Κατάρ ή την Αίγυπτο.
Από τον Οκτώβριο του 2021, οι αποστολές LNG από το εργοστάσιο Shell Idku με 7,2 εκατομμύρια τόνους/έτος και 5 εκατομμύρια τόνους/έτος στην Eni Damietta έχουν φτάσει στην Τουρκία.
Αυτές οι παραδόσεις LNG ήρθαν μετά την αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων από το Κάιρο και την Άγκυρα στις αρχές του 2021, και αυτή η σχέση ενδέχεται να βελτιωθεί.
Μετά την επίσκεψη του διαδόχου του θρόνου Μοχάμεντ Μπιν Ζάιεντ στην Τουρκία, και την πιθανή αναθέρμανση των σχέσεων Τουρκίας-Σαουδικής Αραβίας, φαίνεται ότι ο Ερντογάν επιχειρεί να αλλάξει τη θέση του στην περιοχή.
Αυτή η αλλαγή επιβλήθηκε σε μεγάλο βαθμό στην Τουρκία από την οικονομική και χρηματοπιστωτική πραγματικότητα. Η Τουρκία είναι διαλυμένη, η εγχώρια αντιπολίτευση κατά του Ερντογάν αυξάνει την ισχύ της και οι ρυθμοί πληθωρισμού είναι υψηλοί και αυξάνονται.
Όλα αυτά ωθούν τον Τούρκο ηγέτη να ανοιχτεί σε περιφερειακούς παίκτες για ενέργεια και επενδύσεις.
Για την Αίγυπτο, αυτή είναι καλή ευκαιρία για μετρητά, καθώς η Τουρκία είναι διατεθειμένη να πληρώσει σημαντικά υψηλότερη τιμή για το LNG και φαίνεται να ακολουθεί λιγότερο επιθετική στάση στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα είναι καλά στην περιοχή, η Τουρκία απείλησε για άλλη μια φορά την ExxonMobil για οποιαδήποτε γεώτρηση στα κυπριακά ύδατα. Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα, η Αίγυπτος και το Ισραήλ είναι έτοιμοι να στείλουν το φυσικό αέριο τους αλλού εάν η Τουρκία δημιουργήσει προβλήματα.
Οι εξαγωγικές δυνατότητες LNG της Αιγύπτου
Ο υπουργός Πετρελαίου της Αιγύπτου El Molla ανέφερε ότι οι εξαγωγές φυσικού αερίου της Αιγύπτου είναι σε πλήρη δυναμικότητα περίπου 1,6 δισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών την ημέρα (bcf/d) από τους δύο τερματικούς σταθμούς υγροποίησης φυσικού αερίου.
Ο υπουργός επανέλαβε ότι εργάζονται με πλήρη ισχύ προκειμένου να επωφεληθούν από την άνοδο των διεθνών τιμών του φυσικού αερίου.
Ανέφερε ότι η συνολική παραγωγή φυσικού αερίου της Αιγύπτου κυμαίνεται μεταξύ 6,5 - 7 bcf/d. Την επόμενη περίοδο, αυτό το επίπεδο είναι διαθέσιμο, αλλά μετά τον Απρίλιο θα μπορούσε να μειωθεί κατά περίπου 1 bcf/d λόγω της υψηλότερης εγχώριας κατανάλωσης.
Η ενεργειακή σύμπλευση Ισραήλ-Αιγύπτου
Οι συνολικές εξαγωγές υποστηρίζονται επίσης από εισαγωγές ισραηλινού φυσικού αερίου σε επίπεδο 450 εκατομμυρίων κυβικών ποδιών αερίου την ημέρα (mmcf/d) από το Ισραήλ.
Αυτά τα επίπεδα θα μπορούσαν να αυξηθούν στα 600-650 mmcf/d μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2022.
Επί του παρόντος διεξάγονται συζητήσεις για το εάν θα αυξηθεί η συνολική χωρητικότητα του αγωγού.
Υπεγράφη μνημόνιο κατανόησης για έναν νέο χερσαίο αγωγό, με στόχο την αύξηση των προμηθειών φυσικού αερίου από το Ισραήλ στην Αίγυπτο.
Η συνεργασία Ελλάδας-Αιγύπτου
Κατά τη διάρκεια συνάντησης στο περιθώριο του East Med Gas Forum στο Κάιρο, στις 25 Νοεμβρίου, η ελληνική εταιρεία εισαγωγέας φυσικού αερίου ΔΕΠΑ έδειξε την τάση να αναζητήσει προμήθειες LNG από την Αίγυπτο.
Εφόσον συμφωνηθεί, το αιγυπτιακό LNG θα μπορούσε να φθάσει στον τερματικό σταθμό εισαγωγής LNG στη Ρεβυθούσα στην Ελλάδα και στο μέλλον, θα μπορούσε επίσης να φθάσει στην Αλεξανδρούπολη.
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Από τα παραπάνω διαφαίνεται ότι η Αίγυπτος αγορεύεται σε πάρα πολύ μεγάλο παίκτη υγροποιημένου φυσικού αερίου στη ΝΑ Μεσόγειο
Η ενεργειακή σύμπλευσή του με το Ισραήλ και την Κύπρο επαυξάνει ακόμη περισσότερο τη δυναμική αυτή.
Τα παραπάνω περιχαρακώνουν ακόμη περισσότερο την συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου για την μερική οριοθέτηση των ΑΟΖ μας, θέτοντας εκτός "νυμφώνος" το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο Σάρατζ-Ερντογάν.
Τέλος η ενεργειακή διασύνδεση Ελλάδος -Αιγύπτου με καλώδιο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από την Βορειαφρικανική χώρα στην Κρήτη και εκείθεν στην υπόλοιπη Ελλάδα και ΕΕ, είναι εξίσου σημαντική, περιθωριοιοιώντας ακόμη περισσότερο την Τουρκία.
Το μεγάλο ερωτηματικό ωστόσο παραμένει το καθεστώς της θαλάσσιας περιοχής ανατολικότερα του 28ου μεσημβρινού που τέμνει τη Ρόδο στο ύψος της Λίνδου , προς Καστελόριζο-Κύπρο-Κρήτη-Κάσο-Κάρπαθο-Ρόδο και στην οποία δεν υπάρχει οριοθέτηση των ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου-Τουρκίας.
Η Ελληνική και Κυπριακή διστακτικότητα να προβούν σε οριοθέτηση των ΑΟΖ μεταξύ τους θα έλυνε το πρόβλημα θεωρητικά στη βάση του Χάρτη της Βαλένθια, ωστόσο στην παρούσα φάση αυτό θα δυναμίτιζε τις εξελίξεις με την Τουρκία, αφού ο Ερντογάν θα το έβλεπε ως άριστη δικαιολογία για να εκτρέψει την προσοχή του τουρκικού λαού από τα τεράστια εσωτερικά του προβλήματα, ετσιάζοντας την εναντίον Ελλάδας και Κύπρου.
Η καλύτερη ίσως επιλογή στην παρούσα φάση είναι η αναμονή υιοθετώντας την τακτική του "ώριμου φρούτου", αφού ο Ερντογάν έχει ημερομηνία λήξεως και μάλιστα σύντομη.
