Μπορεί σε φραστικό επίπεδο οι τόνοι να έχουν πέσει αισθητά, καθώς είναι γεγονός πως δεν υπάρχουν εμπρηστικές δηλώσεις από την πλευρά της Τουρκίας ωστόσο όπως γράφουμε όλο το τελευταίο χρονικό διάστημα στο Πενταπόσταγμα, η αναθεωρητική της ατζέντα δεν έχει αλλάξει χιλιοστό, συνεχίζοντας σε κάθε ευκαιρία την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Σε αυτό το πλαίσιο οχτώ ημέρες μετά τον καταστροφικούς σεισμούς και συγκεκριμένα την ημέρα των ερωτευμένων του Αγίου Βαλεντίνου, η Τουρκία ζήτησε να δεσμευτεί μια περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελορίζου για πτήσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού από τις 21 Φεβρουαρίου έως τις 21 Μαρτίου.
Η Ελλάδα εξέδωσε σχετική ΝΟΤΑΜ, τονίζοντας ωστόσο πως δεν θα έπρεπε να παραβιαστεί σε καμία περίπτωση ο ελληνικός εναέριος χώρος που είναι στα 10 ναυτικά μίλια.
Η Άγκυρα όχι μόνο δεν υπάκουσε προς την ελληνική ΝΟΤΑΜ αλλά αντέδρασε, εκδίδοντας δικές της οδηγίες προς ιπταμένους τονίζοντας πως δεν υπάρχει ελληνικός εναέριος χώρος στα 10 ναυτικά μίλια και τα αεροσκάφη πρόκειται να πετάξουν έως 6 ναυτικά μίλια από το Καστελόριζο και Ρόδο.
Επιπρόσθετα στις δικές της ΝΟΤΑΜ τονίζει πως τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη του πολεμικού της ναυτικού που θα πετούν σε αυτή την περιοχή δεν θα υποβάλλουν σχέδια πτήσης στην Αθήνα, καθώς όπως ισχυρίζεται όντας στρατιωτικά δεν υποχρεούνται να καταθέτουν σχέδια πτήσης σε διεθνή εναέριο χώρο και προσθέτοντας μάλιστα πως θα διευθετήσει αυτή το θέμα της ασφάλειας των επιβατικών πτήσεων στην περιοχή.
Εθνικός Εναέριος Χώρος
Η κυριαρχία της Ελλάδας στον αέρα ασκείται εντός 10 ν.μ. από τις ακτές της (δυνάμει του Διατάγματος της 6ης Σεπτεμβρίου 1931 (το οποίο όρισε προς τούτο ειδική αιγιαλίτιδα ζώνη 10 ν.μ. από τις ακτές της), σε συνδυασμό με τους νόμους 5017/1931, 230/1936 και 1815/1988). Η Ελλάδα, ως κυρίαρχο κράτος, επέλεξε να ασκεί κυριαρχία στον αέρα μέχρι το όριο των 10 ν.μ. των χωρικών της υδάτων που όρισε το 1931, όσον αφορά τα ζητήματα αεροπορίας και αστυνομεύσεως αυτής, ενώ στη θάλασσα επέλεξε να ασκεί κυριαρχία μέχρι τα 6 ν.μ. (Ν. 230/1936 και Ν.Δ. 187/1973).
Η Τουρκία παραβιάζει συνεχώς τον ελληνικό εθνικό εναέριο χώρο με στρατιωτικά αεροσκάφη, συχνότατα οπλισμένα, τα οποία πραγματοποιούν και πτήσεις σε χαμηλό ύψος ακόμη και άνωθεν κατοικημένων νησιών.
Η συμπεριφορά αυτή της Τουρκίας, συνιστά κατάφωρη παραβίαση της ελληνικής κυριαρχίας και δύναται να προκαλέσει θερμό επεισόδιο. Ο ισχυρισμός της Τουρκίας περί αντιθέσεως του εύρους του ελληνικού εθνικού εναερίου χώρου προς το διεθνές δίκαιο είναι αβάσιμος για τους εξής λόγους:
α) δεδομένου ότι ο «δικαιούμενος το μείζον, δικαιούται και το έλασσον», η άσκηση κυριαρχίας στον εναέριο χώρο μέχρι τα 10 ν.μ. είναι απολύτως νόμιμη, αφού δεν υπερβαίνει τα 12 ν.μ. που ορίζει το δίκαιο της θάλασσας ως ανώτατο όριο του εύρους της αιγιαλίτιδας ζώνης και του εθνικού εναέριου χώρου,
β) η Ελλάδα έχει προβεί στη γνωστοποίηση της ανωτέρω νομοθεσίας,
γ) η Τουρκία, από το 1931 και για πολλές δεκαετίες αποδεχόταν το εύρος των 10 ν.μ. του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου χωρίς ουδεμία διαμαρτυρία ή αμφισβήτηση, γεγονός που θεμελιώνει κατά το διεθνές δίκαιο σιωπηρή αποδοχή. Το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα εφαρμόσθηκε από το 1931 ομοιόμορφα, χωρίς οποιαδήποτε διαμαρτυρία όσον αφορά στη νομική του βάση.
FIR Αθηνών
Την 7η Δεκεμβρίου 1944 υπογράφηκε στο Σικάγο η Σύμβαση περί Διεθνούς Πολιτικής Αεροπορίας, που προέβλεπε την ίδρυση ενός Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO). O ICAO, με περιοχικές Συμφωνίες Αεροναυτιλίας, θέσπισε τα όρια των περιοχών ευθύνης εκάστου των κρατών μελών του για τον έλεγχο του εναερίου χώρου (Flight Information Region-FIR). Το FIR Αθηνών οριοθετήθηκε στο πλαίσιο των περιοχικών συνδιασκέψεων αεροναυτιλίας Ευρώπης των ετών 1950, 1952 και 1958.
Tο FIR Αθηνών καλύπτει τον ελληνικό εθνικό εναέριο χώρο και επιπλέον διάσπαρτα τμήματα του διεθνούς εναερίου χώρου, δεδομένου ότι δεν άπτεται ζητημάτων κυριαρχίας, αλλά δικαιοδοσίας.
Η Τουρκία ήταν εξ αρχής παρούσα στις παραπάνω συνδιασκέψεις και αποδέχθηκε τον καθορισμό του εναέριου χώρου για τον οποίο υπεύθυνη ορίσθηκε η Ελλάδα.
Σύμφωνα με τους κανόνες του ICAO και τη διεθνή πρακτική, η Ελλάδα απαιτεί, για λόγους ασφάλειας των πολιτικών πτήσεων, όπως όλα τα αεροσκάφη, πολιτικά και στρατιωτικά, υποβάλουν σχέδια πτήσεως πριν από την είσοδό τους στο FIR Αθηνών.
Παρά ταύτα, τον Αύγουστο του 1974, η Τουρκία αυθαίρετα εξέδωσε τη ΝΟΤΑΜ 714 ("ειδοποίηση προς αεροναυτιλομένους") με την οποία προσπαθούσε να επεκτείνει τον χώρο της δικαιοδοσίας της μέχρι το μέσο του Αιγαίου εντός του FIR Αθηνών. Η Ελλάδα τότε κήρυξε το Αιγαίο επικίνδυνη περιοχή (NOTAM 1157). Ο ICAO, απηύθυνε έκκληση και στις δύο πλευρές χωρίς επιτυχία. Τέλος, η Άγκυρα, το 1980, και πάλι μονομερώς, ανακάλεσε τη ΝΟΤΑΜ 714 όταν διαπίστωσε ότι το μέτρο έβλαπτε τα συμφέροντά της και ιδίως τον τουρισμό της.
Ωστόσο, η Τουρκία έκτοτε, με το επιχείρημα ότι η Σύμβαση του Σικάγο δεν αφορά στα κρατικά αεροσκάφη, σταθερά αρνείται να υποβάλει σχέδια πτήσεων για τις εισόδους των στρατιωτικών αεροσκαφών της εντός του FIR Αθηνών, διαπράττοντας, έτσι, πολυάριθμες παραβάσεις των κανόνων Εναέριας Κυκλοφορίας και δημιουργώντας κινδύνους για την ασφάλεια της πολιτικής αεροπορίας.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία εξαναγκάζεται να προβαίνει σε διαδικασίες αναγνώρισης των αγνώστων στις αρμόδιες αρχές εναέριας κυκλοφορίας ιχνών αεροσκαφών, που έχουν εισέλθει στο FIR Αθηνών χωρίς να έχουν υποβάλει σχέδιο πτήσεως.
