Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια βιώνουμε μια διαρκώς αυξανόμενη επιθετικότητα της Τουρκίας σε βάρος της Ελλάδας, με επίκεντρο την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών και την αμφισβήτηση από πλευράς του καθεστώτος Ερντογάν, της Ελληνικής κυριαρχίας στα νησιά μας στο Αιγαίο, διασυνδέοντας αυτήν με την αποστρατικοποίησή τους, βάση αυθαίρετης ερμηνείας των προβλέψεων της Συνθήκης της Λωζάννης και της Συνθήκης του Μοντρέ.
Η Τουρκία έφτασε μάλιστα σε σημείο να ερμηνεύσει το Δίκαιο της θάλασσας με τον δικό της τρόπο, ισχυριζόμενη παρανόμως ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, προκειμένου να αποσπάσει μεγάλα τμήματα της Ελληνικής και της Κυπριακής ΑΟΖ αρχικά στη ΝΑ Μεσόγειο και στη συνέχεια στο Αιγαίο.
Έτσι εκπήγασε από τους Τούρκους το ιδεολόγημα της "Γαλάζιας Πατρίδας", το οποίο χρησιμοποίησαν ως όχημα για την υπογραφή του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, επιχειρώντας να επιβάλλουν τετελεσμένα στην Διεθνή Κοινότητα.
Στον αντίποδα η χώρα μας κινούμενη με μοναδικό κριτήριο το Διεθνές Δίκαι και το Δίκαιο της θάλασσας προέβη σε πλήρη οριοθέτηση της ΑΟΖ της με την Ιταλία και σε μερική με την Αίγυπτο, δυτικότερα του 28ου μεσημβρινού, ενώ επιχειρεί να οριοθετήσει την ΑΟΖ της με την Αλβανία, η οποία εκκρεμεί εδώ και χρόνια.
Η εν λόγω εκκκρεμότητα σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές οφειλόταν στην άσκηση πίεσης της Τουρκίας προς την Αλβανία, αφού η Άγκυρα αντιλαμβανόταν πως σε περίπτωση ευόδωσης της Ελληνικής προσπάθειας για οριοθέτηση της ΑΟΖ της με την Αλβανία, θα μπορούσε η χώρα μας να χρησιμοποιήσει τις προβλέψεις της εν λόγω συμφωνίας ως παρακαταθήκη για την οριοθέτηση της ΑΟΖ , μαζί της.
Ιδιαίτερα επισημαίνεται η γεωγραφική ομοιότητα που παρουσιάζουν οι Διαπόντιοι νήσοι, (Μαθράκι-Ερεικούσα-Οθωνοί) σε σχέση με την ακτογραμμή της ηλεπρωτικής Αλβανίας, με εκείνη που παρουσιάζει το σύμπλεγμα των νήσων του Καστελορίζου (Καστελόριζο-Ρώ-Στρογγύλη) σε σχέση με την ακτογραμμή της ηπειρωτικής Τουρκίας.
Προς επίρρωση της εκτίμησης περί τουρκικής εμπλοκής και άσκησης πίεσης από την Τουρκία προς την Αλβανία για μη οριοθέτηση της ΑΟΖ της με την Ελλάδα στο παρελθόν , έρχεται ο τέως Αλβανός Πρόεδρος Μπερίσα με δήλωσή του βόμβα να αποκαλύψει όλες τις λεπτομέρειες, οι οποίες φιλοξενούνεται σε άρθρο έγκριτου Διεθνούς ΜΜΕ, με τίτλο "Μπερίσα: Η Τουρκία «παρενέβη» στη θαλάσσια συμφωνία Ελλάδας-Αλβανίας το 2009 ", όπως παρακάτω:
"Η Τουρκία δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για τη συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας και έκανε μια «πραγματικά ισχυρή παρέμβαση» όταν υπογράφηκε, σύμφωνα με τον τότε πρωθυπουργό και πρόεδρο της Αλβανίας Σαλί Μπερίσα, ο οποίος έδωσε αποκλειστική συνέντευξη στην EURACTIV.
Το 2009, τα Τίρανα και η Αθήνα συμφώνησαν για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών και της υφαλοκρηπίδας τους, παρά τις δυσκολίες που συναντήθηκαν στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών. Η συμφωνία, με τη μεσολάβηση του Δημοκρατικού Κόμματος του Μπερίσα, θα έδινε στην Αθήνα περίπου 225 τετραγωνικά χιλιόμετρα αλβανικών χωρικών υδάτων.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στα Τίρανα τον Απρίλιο του 2009, συνοδευόμενος από την Υπουργό Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία υπέγραψε τη συμφωνία οριοθέτησης με τον Αλβανό ομόλογό της Λουλζίμ Μπάσα, παρουσία του τότε πρωθυπουργού Σαλί Μπερίσα.
Ήταν η πιο σημαντική συμφωνία που υπογράφηκε μεταξύ των δύο χωρών από τότε που υπογράφηκε το Σύμφωνο Φιλίας το 1996 και ενώ το μελάνι ήταν ακόμα υγρό στη συμφωνία, τα Τίρανα υπέβαλαν επίσημα αίτηση για ένταξη στην ΕΕ με την υποστήριξη της Ελλάδας.
«Ο συνεργάτης μας, η Ελλάδα, ήταν πολύ χρήσιμος για την Αλβανία. Υποστήριξε τον δρόμο της Αλβανίας προς το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη, μια σοβαρή επένδυση για τη χώρα», είπε ο Μπερίσα.
Πρόσθεσε ότι «η Ελλάδα το υπέγραψε έχοντας έξι ναυτικά μίλια χωρικών υδάτων για λογαριασμό της. Ο Έντι Ράμα ήταν αυτός που προσέβαλε τη συμφωνία στο Συνταγματικό Δικαστήριο. Η Τουρκία δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για αυτή τη συμφωνία και έκανε ισχυρή παρέμβαση».
Η συμφωνία δεν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί και το αντιπολιτευόμενο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αλβανίας, με επικεφαλής τον σημερινό πρωθυπουργό Έντι Ράμα, προσέφυγε στο Συνταγματικό Δικαστήριο πριν επικυρωθεί η συμφωνία οριοθέτησης από τα κοινοβούλια των χωρών.
Το δικαστήριο έκρινε ομόφωνα άκυρη τη συμφωνία, επικαλούμενο διαδικαστικές και ουσιαστικές παραβιάσεις αντίθετες με το Σύνταγμα και το Δίκαιο της Θάλασσας.
«Το Συνταγματικό Δικαστήριο απέρριψε μια πολύ καλή συμφωνία. Μετά την ένσταση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, είπα στην ελληνική κυβέρνηση ότι είμαι υποχρεωμένος να σεβαστώ την απόφαση. Αλλά είπα να πάμε στη Χάγη. Στην αρχή ήταν διστακτικοί, αλλά αργότερα δέχτηκαν, καθώς είδαν ότι ήμουν πολύ διαφανής», είπε.
Η ακύρωση της Συμφωνίας και οι αυξανόμενες εντάσεις για τις εθνοτικές μειονότητες και τη γη και στις δύο χώρες, συνέχισαν να επιδεινώνουν τις σχέσεις που αιωρούνταν σε εμπόλεμη κατάσταση από το 1940.
Το 2013 ο Ράμα εξελέγη πρωθυπουργός της Αλβανίας, ενώ ο αριστερός Αλέξης Τσίπρας στην Ελλάδα το 2015. Οι υπουργοί Εξωτερικών Ντιτμίρ Μπουσάτι και Νίκος Κοτζιάς ξεκίνησαν ήδη επαφές το καλοκαίρι του 2015 για επίλυση διμερών διαφορών, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας οριοθέτησης.
«Ο Έντι Ράμα μπήκε στην κυβέρνηση και διαπραγματεύτηκε με την ελληνική κυβέρνηση κατά πλήρη παραβίαση της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου . Στη συνέχεια, η Ελλάδα έβαλε το νόμο στο κοινοβούλιο και τον έβαλε στα 12 ναυτικά μίλια, όπως είναι το δικαίωμά της βάσει της Συνθήκης του Μοντέγκο Μπέι», είπε ο Μπερίσα, προσθέτοντας «Δεν ξέρω τι θα πει η Χάγη».
Με την άνοδο στην εξουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη ξεκίνησαν νέες προσπάθειες οριοθέτησης με την Αλβανία, μετά την οριοθέτηση που πέτυχε η Ελλάδα στην οριοθέτησή της με την Ιταλία.
Στη συνέχεια, το 2020, η Αθήνα και τα Τίρανα είπαν ότι το θέμα θα παραπεμφθεί στο Διεθνές Δικαστήριο για να «ενώσει τα σημεία με βάση την πείρα του δικαστηρίου και το διεθνές ναυτικό δίκαιο», σύμφωνα με τον Ράμα εκείνη την εποχή.
«Δεν αποδέχομαι τον νεο-οθωμανισμό της Τουρκίας»
Ο ενθουσιασμός της Ελλάδας για την επίλυση του ζητήματος πιθανότατα οφείλεται σε συνεχή ζητήματα με τη γειτονική Τουρκία. Ερωτηθείς για τη φύση της σχέσης μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας και Αλβανίας και Τουρκίας, ο Μπερίσα είπε ότι η Αθήνα είναι στενός εταίρος.
«Οι εταίροι μας, η Ελλάδα βοήθησαν πολύ την Αλβανία. Υποστήριξαν τον δρόμο προς το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη και είχαν σοβαρές επενδύσεις στη χώρα».
Όσον αφορά την Τουρκία, ενώ ο Μπερίσα τη θεωρεί εταίρο, υπάρχουν επιφυλάξεις.
«Η Τουρκία είναι αναμφίβολα φίλος, εταίρος, αλλά με ένα δόγμα νεο-οθωμανισμού που δεν θα δεχτώ», είπε αναφερόμενος στα περίπου 600 χρόνια τουρκικής οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή.
Η επιρροή της Τουρκίας στην Αλβανία συνέχισε να αυξάνεται με τα χρόνια με σημαντικές επενδύσεις στην υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση, ακόμη και τη στέγαση μετά τον καταστροφικό σεισμό του 2019 που σκότωσε 51 ανθρώπους και άφησε χιλιάδες άστεγους.
Στη συνέχεια, στις αρχές Δεκεμβρίου, ο Ράμα αποκάλεσε την Τουρκία «αποφασιστική δύναμη» σε μια διάσκεψη στην Κωνσταντινούπολη.
«Αυτό υπονομεύει πλήρως την Αλβανία. Η «καθοριστική δύναμη» είναι η ΕΕ, το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ σε θέματα ασφάλειας. Δεν έχω ακούσει ποτέ ότι η Τουρκία είναι μια καθοριστική δύναμη, για περιφερειακή δύναμη, δεν έχω καμία αμφιβολία, αλλά καθοριστική όχι», είπε.
Μέχρι σήμερα, δεν έχει σημειωθεί πρόοδος στην υπογραφή του συμφώνου, αν και οι πρωθυπουργοί των δύο χωρών συναντήθηκαν στα Τίρανα στις 7 Δεκεμβρίου 2022 στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων.
Μια συνέντευξη EURACTIV με τον Ράμα, που δημοσιεύτηκε την ημέρα της συνόδου κορυφής προκάλεσε σάλο μεταξύ Αθήνας και Τιράνων, αφού ο Αλβανός πρωθυπουργός είπε ότι η ένταξη στην ΕΕ «δεν είναι μια ενέργεια που μπορείς να εξαπατήσεις» όπως έκαναν ορισμένες γειτονικές χώρες.
Όταν του ζητήθηκε να κατονομάσει ονόματα, ο Ράμα είπε «Ελλάδα», ενώ ζήτησε συγγνώμη για το σχόλιο την επόμενη μέρα.
«Συγγνώμη για κάτι που ακούστηκε, ότι είπα κάποια περίεργα πράγματα για την Ελλάδα, για το πώς πέτυχε κάποια πράγματα ,θα πάμε πίσω στην εποχή της Τροίας ίσως, αλλά δεν είναι κάτι που αφορά το παρόν. Δεν αφορά σε καμία περίπτωση τη σημερινή Ελλάδα», είπε ο Ράμα στον Μητσοτάκη.
Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση του Ράμα υπέγραψε τη Δευτέρα συμφωνία με την Τουρκία για την αγορά τριών μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar, τα οποία χρησιμοποιούνται ευρέως στον πόλεμο στην Ουκρανία.
«Υπογράψαμε εξαγωγικό συμβόλαιο με την Αλβανία, μια χώρα στην οποία περπατήσαμε για αιώνες και μοιραζόμαστε ισχυρούς ιστορικούς, πολιτιστικούς και ανθρωπιστικούς δεσμούς», ανέφερε σε δήλωση ο διευθύνων σύμβουλος της τουρκικής εταιρείας drones.
Τα αλβανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο Ράμα ευχαρίστησε τον Ερντογάν για τη βοήθειά του για να πραγματοποιηθεί αυτή η συμφωνία.
«Τα τρία drones που θα έρθουν πρώτα θα είναι οπλισμένα και έτοιμα για κάθε περίσταση, όταν και όπου χρειαστούν, και ελπίζω να μην συμβεί ποτέ, αλλά δεν ζούμε σε πολύ ασφαλείς περιόδους», σημείωσε ο Ράμα, προσθέτοντας ότι στην σε περίπτωση απειλής για την εθνική ασφάλεια, θα ήταν προετοιμασμένοι.
Ο Μητσοτάκης αναμένεται επίσης να επισκεφθεί την Αλβανία την Πέμπτη για να επισκεφθεί την περιοχή της Χειμάρρας όπου ζει μια ελληνική μειονότητα. Αναμένεται να συνοδεύεται από τον Ράμα σε ορισμένες από τις συναντήσεις που ήταν αρχικά προγραμματισμένες για την επόμενη ημέρα της συνόδου κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων."
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Η δήλωση Μπερίσα που αναφέραμε παραπάνω αποτελεί είδηση βόμβα, αφού αποκαλύπτει τον σκοτεινό ρόλο της Τουρκίας το 2009 και την παρέμβασή της μέσω του νυν Αλβανού Πρωθυπουργού Ράμα για την μη οριοθέτηση της ΑΟΖ της Αλβανίας με την Ελλάδα.
Η Αλβανία καλείται να επιλέξει τώρα εκ νέου, ανάμεσα στην ασφάλεια που της παρέχει η Ελλάδα, η οποία στέκεται αρωγός για την ένταξη της στην ΕΕ και την ευημερία του Αλβανικού λαού ως επακόλουθο αυτής και στην δολοπλόκο Τουρκία, η οποία επιθυμεί την αναταραχή και την σύγκρουση στα Βαλκάνια, χρησιμοποιώντας ως όχημα τον Αλβανικό εθνικισμό προκειμένου να αναζωπυρωθεί η εστία Κοσσόβου-Σερβίας.
Οψόμεθα
