Το τελευταίο χρονικό διάστημα γινόμαστε μάρτυρες της ολοένα και μεγαλύτερης αύξησης της τουρκικής επιθετικότητας σε βάρος της Ελλάδας, γεγονός που υποδηλώνει ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα στρατιωτικής αντιπαράθεσης στο Αιγαίο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Στα ερωτήματα πως έχουμε οδηγηθεί σε αυτή την κατάσταση και ποιοί ενδείκτες οδηγούν στην παραπάνω εκτίμηση, επιχειρεί να απαντήσει το παρακάτω άρθρο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Bloomberg: Οι...διαθέσεις της Τουρκίας καθιστούν δύσκολη την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ-Τι ζητάει
"Οι αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ δύο χωρών,από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ, προκαλούν φόβους για τον πρώτο πόλεμο μεταξύ των μελών της συμμαχίας", είναι ο τίτλος άρθρου έγκριτου Διεθνούς ΜΜΕ, σχετικού με το θέμα, το οποίο αναπτύσεται στη συνέχεια, όπως παρακάτω:
"Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι δύο από τα παλαιότερα μέλη του ΝΑΤΟ, που εντάχθηκαν το 1952, αλλά η σχέση τους και οι εντάσεις μεταξύ τους προϋπήρχαν της συμμαχίας και η ένταξη ελάχιστα συνέβαλε στο να αμβλύνει τις διαφορές τους.
Τα τελευταία χρόνια, οι σχέσεις μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας έχουν επιδεινωθεί σε σημείο που ορισμένοι πιστεύουν ότι μπορεί να ξεσπάσει πόλεμος μεταξύ τους.
Οι χώρες καταλαμβάνουν στρατηγικά σημαντικό έδαφος στη νοτιοανατολική Ευρώπη και διαθέτουν δύο από τους μεγαλύτερους στρατούς του ΝΑΤΟ, καθιστώντας το διακύβευμα μιας πιθανής σύγκρουσης πολύ υψηλότερο.
Οι εξοπλισμοί στην Ανατολική Μεσόγειο
Λόγω των επίμονων εντάσεων με την Τουρκία, η Ελλάδα είναι ένα από τα λίγα μέλη του ΝΑΤΟ που διατηρεί τις αμυντικές δαπάνες πάνω από τον στόχο της συμμαχίας 2% του ΑΕΠ. Οι αμυντικές δαπάνες της Ελλάδας το 2022 ήταν οι υψηλότερες στη συμμαχία ως ποσοστό επί του ΑΕΠ.
Ελλάδα
Αν και μεγάλο μέρος των αμυντικών δαπανών της Ελλάδας παραδοσιακά κατευθύνεται σε δαπάνες προσωπικού, σημαντικές αγορές εξοπλισμού υπό την τρέχουσα κυβέρνησή της, η οποία ανέλαβε καθήκοντα τον Ιούλιο του 2019, την έχουν καταστήσει επίσης έναν από τους μεγαλύτερους αγοραστές της συμμαχίας σε αμυντικό εξοπλισμό.
Σημειωτέον ότι το ΝΑΤΟ ζητά επίσης το 20% των αμυντικών δαπανών των μελών να διατεθεί για αγορές εξοπλισμού και αναβαθμίσεις
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Τουρκία - Προκαλεί η «Yeni Safak»: H Ελλάδα δημιουργεί «Σκιώδη Στρατό» για να σκοτώνει πρόσφυγες
Η Ελλάδα δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην αεροπορία και τον ναυτικό της.
Από το 2020 και μετά, η Ελλάδα έχει αγοράσει 24 αεροσκάφη Rafale γαλλικής κατασκευής, μαχητικά πολλαπλών ρόλων 4,5 γενιάς που θεωρούνται πολύ ικανά και τεχνολογικά ανώτερα από οποιοδήποτε τουρκικό αεροσκάφος.
Η Αθήνα αναβαθμίζει επίσης 84 F-16 της στην πιο πρόσφατη διαμόρφωση Viper και έχει υποβάλει αίτηση για ένταξη στο πρόγραμμα F-35.
Παράλληλα σχεδιάζει να αγοράσει επτά ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα MH-60R και έχει εγκαταστήσει μια έκδοση του Ισραηλινού συστήματος Iron Dome πάνω από τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
Το σύστημα είναι προσαρμοσμένο για να αντιμετωπίσει τον μεγάλο στόλο drone της Τουρκίας.
Αναφορικά με το πολεμικό ναυτικό, η Ελλάδα έχει αγοράσει τρεις φρεγάτες FDI HN από τη Γαλλία με δυνατότητα επιλογής για μια τέταρτη. Επίσης, βρίσκεται στο τελικό στάδιο επιλογής τεσσάρων ακόμη κορβετών για το ήδη ευμεγέθη ναυτικό της.
Η Ελλάδα διατηρεί τη μεγαλύτερη δύναμη αρμάτων μάχης μεταξύ των ευρωπαϊκών μελών του ΝΑΤΟ,αν και ένα μέρος είναι παλαιότερα μοντέλα και διαθέτει μία από τις μεγαλύτερες δυνάμεις πυροβολικού στην ήπειρο.
Τουρκία
Η Τουρκία, από την άλλη πλευρά, έχει τόν δεύτερο σε μέγεθος στρατό του ΝΑΤΟ και τη δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη αρμάτων μάχης και πυροβολικού της Συμμαχίας, μετά τις ΗΠΑ.
Η τουρκική αεροπορία είναι συγκρίσιμη με την ελληνική, αλλά υστερεί λόγω της αποβολής της Άγκυρας από το πρόγραμμα των F-35, του περιορισμού των ΗΠΑ στο αίτημα της Τουρκίας για αναβάθμιση F-16 και της απόλυσης εκατοντάδων Τούρκων πιλότων μετά την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 .
Ωστόσο, η βιομηχανία drones της Τουρκίας είναι από τις καλύτερες του ΝΑΤΟ. Τα τουρκικής κατασκευής μη επανδρωμένα αεροσκάφη TB-2 Bayraktar έχουν αποσπάσει την προσοχή στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η Τουρκία διαθέτει επίσης ένα από τα μεγαλύτερα ναυτικά του ΝΑΤΟ, με σημαντικό αριθμό πολεμικών πλοίων και μεγάλο αποβατικό στόλο. Η Άγκυρα σχεδιάζει να ενισχύσει τον στόλο της με τουλάχιστον τέσσερις έως και επτά φρεγάτες αντιαεροπορικού πολέμου που θα αντικαταστήσουν παλαιότερα πλοία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΟΗΕ: Ανησυχούμε για τις εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μετά τη συμφωνία με τη Λιβύη
Το τουρκικό ναυτικό περιμένει επίσης την παράδοση έξι υποβρυχίων τύπου 214 γερμανικής κατασκευής, τα οποία θα μπορούσαν να ανατρέψουν τη ναυτική ισορροπία στο Αιγαίο, καθώς η Ελλάδα διαθέτει τέσσερα υποβρύχια τύπου 214.
Οι αμυντικές δαπάνες της Τουρκίας είναι σημαντικά λιγότερες από της Ελλάδας, σε ποσοστιαία βάση, αλλά η Τουρκία επωφελείται από μια μεγαλύτερη οικονομία και σχεδιάζει ετήσιες αυξήσεις των αμυντικών δαπανών μέχρι το 2024.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε πρόσφατα επιπλέον αμυντικές δαπάνες 26 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το 2023.
Αυτή η συγκέντρωση δύναμης πυρός θα έκανε οποιαδήποτε σύγκρουση πολύ θανατηφόρα και μια τοπική κρίση θα μπορούσε γρήγορα να κλιμακωθεί.
Ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων , Στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος, δήλωσε το 2020 ότι «καμία κρίση» δεν θα είναι «γεωγραφικά απομονωμένη», παρουσιάζοντας μια ανατροπή της προηγούμενης πολιτικής της Ελλάδας.
Πολλά θέματα, λίγη συμπάθεια
Η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν έρθει πολύ κοντά στον πόλεμο στο πρόσφατο παρελθόν.
Οι δύο χώρες συγκρούστηκαν κατά την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974, ενώ αποφεύχθηκε οριακά μια νέα σύγκρουση μεταξύ τους κατά τη διάρκεια της κρίσης των Ιμίων το 1996.
Το 2020, Ελληνική και Τουρκική φρεγάτα συγκρούστηκαν κατά τη διάρκεια αντιπαράθεσης στην Ανατολική Μεσόγειο.
Και οι δύο χώρες έχουν χάσει αεροσκάφη και πιλότους σε συναντήσεις πάνω από το ανατολικό Αιγαίο και κάθε πλευρά κατηγορεί τακτικά την άλλη.
Οι διαφωνίες τους περιλαμβάνουν τη διχοτομημένη Κύπρο και το μεταναστευτικό, αλλά μεγάλο μέρος της έντασης τους επικεντρώνεται στα νησιά του Αιγαίου και της ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Ελλάδα, επικαλούμενη τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, υποστηρίζει ότι τα εκατοντάδες νησιά της στο Αιγαίο της δίνουν δικαιώματα σε χωρικά ύδατα και αποκλειστική οικονομική ζώνη. Η Τουρκία δεν έχει υπογράψει την UNCLOS και υποστηρίζει ότι τα νησιά δεν έχουν τα ίδια εδαφικά δικαιώματα με την ηπειρωτική χώρα.
Το κοινοβούλιο της Τουρκίας ενέκρινε την κήρυξη πολέμου εάν η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στο Αιγαίο από τα σημερινά 6 ναυτικά μίλια της στα 12 μίλια , σύμφωνα με την UNCLOS.
Η Τουρκία απαιτεί επίσης από την Ελλάδα να αποστρατικοποιήσει τα νησιά της στο ανατολικό Αιγαίο, υποστηρίζοντας ότι η Αθήνα έχει παραβιάσει τα όρια της συνθήκης σχετικά με τον στρατιωτικό εξοπλισμό που μπορεί να αναπτυχθεί σε αυτά. Η Αθήνα λέει ότι το υλικό είναι για αμυντικούς σκοπούς.
Η διαμάχη για τα νησιά έχει κλιμακωθεί τους τελευταίους μήνες. Ο Ερντογάν είπε τον Σεπτέμβριο ότι η Ελλάδα «καταλαμβάνει» τα νησιά και ότι «θα κάνουμε ότι χρειάζεται» όταν έρθει η ώρα.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είπε μέρες αργότερα ότι ο πόλεμος δεν θα γινόταν ποτέ, αλλά ότι εάν η Άγκυρα όντως επιτεθεί «θα λάβει μια απολύτως καταστροφική απάντηση».
Η ρητορική θεωρείται ευρέως στην Τουρκία ως πολιτικά υποκινούμενη, ενώ ο Ερντογάν και ο Μητσοτάκης θα αντιμετωπίσουν και οι δύο εκλογές το επόμενο καλοκαίρι.
Παρατηρητές λένε ότι το ΝΑΤΟ είναι σε θέση να διαχειριστεί την ένταση όπως είχε κάνει στο παρελθόν, αλλά η κακή διάθεση μεταξύ των δύο από τα πιο σημαντικά μέλη της συμμαχίας φαίνεται πιθανό να συνεχιστεί.
Η ΕΕ και οι ΗΠΑ υποστηρίζουν την Ελλάδα στο ζήτημα των νησιών, το οποίο η Τουρκία θεωρεί ως εύνοια προς την Ελλάδα.
Ο πολιτικός διάλογος έχει παγώσει σε μεγάλο βαθμό, αλλά οι υπουργοί Άμυνας των χωρών συναντήθηκαν κατά τη διάρκεια μιας συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στις 14 Οκτωβρίου , κάνοντας μια προσπάθεια να αποκλιμακώσουν την κατάσταση.
Στη συνέχεια, ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας είπε ότι είναι «σημαντικό η διαφορά» να «επιλυθεί χωρίς την παρέμβαση τρίτων».
Ο υπουργός Άμυνας της Ελλάδας απάντησε ότι «όσο υπάρχει απειλή εδαφικής κυριαρχίας, καθίσταται μάταιη κάθε προσπάθεια επικοινωνίας».
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Από τα παραπάνω διαφαίνεται ότι Τουρκία και Ελλάδα, με υπαιτιότητα της πρώτης, βρίσκονται σε τροχιά στρατιωτικής σύγκρουσης, η οποία μέχρι στιγμής δεν έχει εκδηλωθεί για μια σειρά από βασικούς λόγους, οι οποίοι είναι οι ακόλουθοι:
1. Οι Τούρκοι όπως προφητικά είχαμε γράψει σε άρθρο μας από τις 28 Αυγούστου, δεν θα προέβαιναν στην πρόκληση προσχεδιασμένου θερμού επεισοδίου κατά της Ελλάδας στο Αιγαίο, μέχρι την 8η Νοεμβρίου.
Ο λόγος ήταν ότι ο Ερντογάν, έχοντας απέναντι του εκτός από το Αμερικανικό Κογκρέσο όπου κυριαρχούν οι Δημοκρατικοί, την ΕΕ, Γαλλία και Γερμανία αναφορικά με τα ελληνοτουρκικά, τήρησε στάση αναμονής και συντήρησης της έντασης απλά, μέσω παραβιάσεων του ΕΕΧ μας από μαχητικά αεροσκάφη του και UAV, καθώς και του μεταναστευτικού όλο αυτό το χρονικό διάστημα, προσβλέποντας σε απόκτηση της πλειοψηφίας στο Αμερικανικό Κογκρέσο από τους Ρεπουμπλικάνους στις εκλογές της 8ης Νοεμβρίου, με συνέπεια όπως ευελπιστεί ,να μπορέσει να αποκτήσει τα 40 F-16 BLOCK-70 και τα 80 κίτ εκσυγχρονισμού για ισάριθμα F-16 από τις ΗΠΑ.
Μένει να δούμε πως θα εξελιχθούν οι ενδιάμεσες Αμερικανικές εκλογές, αν και κατά την εκτίμησή μας είναι πάρα πολύ πιθανόν να αποκτήσουν την πλειοψηφία οι Ρεπουμπλικάνοι.
Τώρα σε ποιό βαθμό αυτό θα ανοίξει αυτό τελικά τον δρόμο για την αγορά των παραπάνω μαχητικών από την Τουρκία και πως και το κυριότερο από πότε και μετά η Τουρκία θα τα παραλάβει μένει να το δούμε, αφού σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες νωρίτερα που τα F-16 μπορούν να της δοθούν είνα το 2028, γεγονός που σημαίνει ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να κυριαρχεί αεροπορικά στο Αιγαίο και τη ΝΑ Μεσόγειο, λόγω των 24 RAFALE που θα έχει αποκτήσει, και του εκσυγχρονισμού 84 F-16 της σε VIPER, ενώ θα μπούμε και σε τροχιά απόκτησης των F-35.
Ο Ερντογάν τα γνωρίζει όλα αυτά και γι' αυτό "τρέχει" την τουρκική βιομηχανία στον τομέα των Drones με εντατικούς ρυθμούς, σε μια προσπάθεια να μειώσει την διαφορά αεροπορικής ισχύος με την χώρα μας άμεσα, όσο είναι καιρός και πριν προλάβουμε να αποκτήσουμε το σύνολο των RAFALE και εκσυγχρονίσουμε το σύνολο των 84 F-16 μας.
Η βιασύνη του Τούρκου Προέδρου στα εξοπλιστικά προγράμματα της χώρας του με προεξέχοντα αυτά των UCAV, DRONE KAMIKAZI, USV, αποτελούν σημαντική ένδειξη ότι ο Ερντογάν ετοιμάζεται πυρετωδώς για στρατιωτική αναμέτρηση με την Ελλάδα, πριν αυτή αποκτήσει αεροπορική υπεροχή στο Αιγαίο με την προσθήκη και εκσυγχρονισμό μαχητικών αεροσκαφών που προαναφέραμε στο οπλοστάσιο της, αλλά και την περαιτέρω ενίσχυση του πολεμικού ναυτικού της.
2. Η συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία
Η συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία αποτελεί τροχοπέδη για την εκδήλωση επιθετικής ενέργειας από την Τουρκία σε βάρος της Ελλάδας στο Αιγαίο για τους εξής λόγους:
α. ΗΠΑ-ΝΑΤΟ δεν επιθυμούν πόλεμο μεταξύ μελών της Συμμαχίας, αφού αυτό θα ήταν καταστροφικό για την ενιαία στάση της απέναντι στη Ρωσία στον πόλεμο στην Ουκρανία. Συνεπώς ο Ερντογάν δεν επιθυμεί να στρέψει το σύνολο των κρατών του ΝΑΤΟ εναντίον του, επιτιθέμενος κατά της Ελλάδας τώρα.
β. Ο θαλάσσιος δίαυλος Σούδα-Αιγαίο-Αλεξανδρούπολη, θα πρέπει να είναι ανοιχτός και ασφαλής προκειμένου LNG και πολεμικό υλικό να φθάνουν αντίστοιχα σε Ευρώπη και Ουκρανία. Αυτό δεν διασφαλίζεται σε περίπτωση Ελληνοτουρκικού πολέμου.
γ. Ομοίως ο θαλάσσιος δίαυλος μεταφοράς σιτηρών από τη Μαύρη θάλασσα-Στενά-Αιγαίο-Μεσόγειος θα πρέπει να είναι ασφαλής για να μην επέλθει επισιτιστική κρίση σε χώρες της Αφρικής και της Ασίας, γεγονός που θα προκαλούσε τεράστια προβλήματα, επιβίωσης πολλών εκατομμυρίων συνανθρώπων μας οικονομικά, μεταναστευτικά, υγείας, πρόκλησης νέων εστιών στρατιωτικής ανάφλεξης κλπ.
Επίλογος
Συνεπώς ναι όντως ο κίνδυνος Ελληνοτουρκικής στρατιωτικής σύρραξης υπάρχει στην παρούσα φάση, αφού ακόμη και ένα θερμό επεισόδιο προσχεδιασμένο από τους Τούρκους ή ακόμη και τυχαίο στο Αιγαίο θα μπορούσε οδηγήσει σε απρόβλεπτες καταστάσεις.
Ωστόσο κατά την εκτίμησή μας ο Ερντογάν περιμένει να δει τις εξελίξεις του πολέμου στην Ουκρανία αλλά και στην ΕΕ τον χειμώνα, προκειμένου να αποφασίσει το πως και πότε θα επιτεθεί σε βάρος της Ελλάδας, ευελπιστώντας στα εξής:
1. Η Ρωσία να κατασκευάσει αμυντικές γραμμές στα εδάφη που κατέλαβε στην Ουκρανία, κατοχυρώνοντάς τα, τάσσοντας τις πολυάριθμες δυνάμεις της αμυντικά και ουσιαστικά σταματώντας τους επόμενους μήνες, κάθε είδους επιθετικής δραστηριότητας στο έδαφος κατά των Ουκρανών, τους οποίους θα συνεχίσει να σφυροκοπεί με πυρά-drones, καταστρέφοντας ενεργειακές υποδομές, οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο, σε μια προσπάθεια κάμψης του Ζελένσκι για συνέχιση των στρατιωτικών επιχειρήσεων και τερματισμού του πολέμου.
2. Λόγω του δύσκολου οικονομικού χειμώνα για τις χώρες της ΕΕ, ευελπιστεί ο Ερντογάν σε κοινωνικές εκρήξεις σε αυτές, πολιτική φθορά των κυβερνήσεων και αβεβαιότητα, γεγονός που θα έχει ως αποτέλεσμα όπως ο ίδιος πιστεύει, την διάσπαση της ενιαίας στάσης τους και αδιαφορία, έναντι της Ρωσίας στον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά έναντι της Τουρκικής επιθετικότητας στο Αιγαίο.
Συνεπώς οι εξελίξεις τους επόμενους μήνες στα παραπάνω, θα είναι εκείνες που θα προκρίνουν το πως και πότε θα εκδηλώσει επιθετική ενέργεια η Τουρκία κατά της Ελλάδας.
