Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, η Τουρκία επιχειρεί να αποκομίσει περισσότερα κέρδη, προσπαθώντας να συνάψει δύο συμφωνίες που θα μπορούσαν να αφορούν την Κύπρο.
Αφού κέρδισε τους επαίνους της Ουκρανία για τις επιδόσεις των drones της, βοήθησε μεσολαβώντας για μια συμφωνία για τα σιτηρά που μπορεί να είχε αποτρέψει τον λιμό, τη διοργάνωση προκαταρκτικών ειρηνευτικών συνομιλιών και τη μόχλευση των δυτικών κυρώσεων στη Μόσχα , προκειμένου να ενισχύσει το εμπόριο της με τη Ρωσία.
Πέραν των ανωτέρω δύο νέες αλληλένδετες προτάσεις εμφανίστηκαν την περασμένη εβδομάδα για την Τουρκία.
Πρώτον, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν συνάντησε τον Τούρκο ομόλογό του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην Αστάνα και προσφέρθηκε να πραγματοποιήσει το μακροχρόνιο όραμα της Άγκυρας να γίνει περιφερειακός ενεργειακός κόμβος.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Δοκιμή τουρκικού βαλλιστικού πυραύλου TAYFUN (Βίντεο)-Ο Ερντογάν ετοιμάζει μανιφέστο για την Μεγάλη Τουρκία ανήμερα της 28ης
Η πρόταση της Μόσχας θα εκτρέψει το φυσικό της αέριο από τον κατεστραμμένο αγωγό NordStream προς την Τουρκία, μέσω του κοινού αγωγού TurkStream και από εκεί προς τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Μια τέτοια κίνηση δεν θα ήταν κάτι το εντελώς καινούργιο, αφού η Ρωσία χρησιμοποιεί τον TurkStream για να στείλει σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου όχι μόνο στην Τουρκία, αλλά και στην Ουγγαρία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας είπε ότι η νέα πρόταση ακούγεται εφικτή, ενώ η Γαλλία απέρριψε γρήγορα το σχέδιο.
Ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η ΕΕ εργάζεται για να απογαλακτιστεί από τον ρωσικό ενεργειακό εφοδιασμό και τα περισσότερα κράτη της ΕΕ πιθανότατα θα ακολουθούσαν το παράδειγμα του Παρισιού.
Η πρόταση του κ. Πούτιν έρχεται ακριβώς τη στιγμή που οι προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη από την Ανατολική Μεσόγειο μπορεί να καρποφορήσουν, μετά από διαμάχες για περισσότερο από μια δεκαετία.
Ο Λίβανος και το Ισραήλ κατέληξαν την περασμένη εβδομάδα σε μια σημαντική συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, η οποία αναμένεται να ξεκλειδώσει την πρόσβαση στα μεγάλα αποθέματά τους.
Την Παρασκευή, ο Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ είπε ότι το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου θα μπορούσε να βοηθήσει το μπλοκ να απομακρυνθεί από τη ρωσική ενέργεια.
Ορισμένοι παρατηρητές πιστεύουν ότι η συμφωνία του Levant, μεταξύ των συχνά αντιμαχόμενων γειτόνων, θα μπορούσε να δώσει νέα ώθηση σε μια πιθανή λύση για την Κύπρο που θα διοχέτευε αέριο East Med στις αγορές της ΕΕ μέσω αγωγού μέσω Κύπρου και Τουρκίας.
Αυτό μένει να φανεί, ιδίως δεδομένων των υψηλών εντάσεων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας τις τελευταίες εβδομάδες. Αλλά η Κύπρος είναι το κλειδί για το άλλο νέο πιθανό κέρδος της Τουρκίας από τον πόλεμο της Ουκρανίας.
Τρεις δεκαετίες μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ουκρανία εξακολουθεί να βασίζεται στο πυροβολικό, τα όπλα και τα πυρομαχικά της σοβιετικής εποχής, ενώ από το καλοκαίρι έχουν εξαντληθεί επικίνδυνα αυτές οι στρατιωτικές προμήθειες στο πεδίο.
Ενώ η Δύση επιδιώκει να εκπαιδεύσει γρήγορα τα ουκρανικά στρατεύματα σε πιο προηγμένα όπλα, παράλληλα "σαρώνει" τον κόσμο για εύρεση και αποστολή στην Ουκρανία όπλων σοβιετικού τύπου.
Αρκετά κράτη της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, συμπεριλαμβανομένου του Κονγκό, της Ρουάντα, του Κουβέιτ και της Αιγύπτου, έχουν σημαντικά αποθέματα σοβιετικών όπλων, αλλά δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ και είναι απρόθυμα να παράσχουν στην Ουκρανία θανατηφόρα βοήθεια.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Γαλλία: «Η Τουρκία έχει καταστεί η βασική πύλη εισαγωγών και εξαγωγών από και προς την Ρωσία»
Η Πολωνία και άλλα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης έχουν ήδη στείλει στην Ουκρανία όλα τα όπλα σοβιετικού τύπου που μπορούν χωρίς να διακινδυνεύσουν τις δικές τους άμυνες.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία χάρη στο επί δεκαετίες εμπάργκο όπλων των ΗΠΑ, έχει ένα τεράστιο απόθεμα όπλων της σοβιετικής εποχής, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 100 τανκς και τεθωρακισμένων οχημάτων.
Τους τελευταίους μήνες, Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα συναντήσει αξιωματούχους από την Κύπρο, η οποία είναι μέλος της ΕΕ, αλλά όχι μέλος του ΝΑΤΟ.
Η στάση των Κυπρίων είναι ότι, δεδομένης της επίμονης απειλής για την ασφάλεια της από την Τουρκία, η οποία κατέχει το βόρειο τμήμα του νησιού, θα μπορούσαν να στείλουν όπλα της σοβιετικής εποχής στην Ουκρανία μόνο εάν επρόκειτο να λάβουν επαρκείς αντικαταστάσεις.
Όχι τυχαία, οι ΗΠΑ αυτόν τον μήνα άρουν το εμπάργκο όπλων στην Κύπρο, ανοίγοντας τον δρόμο στην Ουάσιγκτον να πουλήσει όπλα στη Λευκωσία. Το πρόβλημα σε αυτή την πιθανή ανταλλαγή είναι η Άγκυρα.
Ο κ. Ερντογάν έχει ήδη πει ότι θα ενίσχυε τη στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στο νησί εάν οι ΗΠΑ αρχίσουν να εξοπλίζουν την Κύπρο.
Αυτό θα κινδύνευε να αναζωπυρώσει μια κούρσα εξοπλισμών και να επιδεινώσει περαιτέρω τις εντάσεις Τουρκίας-Ελλάδας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το τρέχον κύμα αναταραχών μεταξύ των γειτόνων του Αιγαίου ξεκίνησε αφού ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προέτρεψε το Κογκρέσο των ΗΠΑ, τον Μάιο, να μην πουλήσει στην Τουρκία μαχητικά αεροσκάφη F-16, ωθώντας τον κ. Ερντογάν να ισχυριστεί ότι ο Έλληνας ηγέτης δεν υπήρχε πλέον.
Τα πράγματα χειροτέρεψαν από εκεί και μετά.
Αλλά την περασμένη εβδομάδα, το έδαφος άλλαξε όταν η Γερουσία των ΗΠΑ απέρριψε δύο τροπολογίες από το ετήσιο νομοσχέδιο για τις αμυντικές δαπάνες που θα εμπόδιζαν την πώληση F-16 στην Τουρκία.
Θα μπορούσε το άνοιγμα του δρόμου για τις πωλήσεις F-16 στην Τουρκία να είναι μια προσπάθεια της Ουάσιγκτον να ηρεμήσει την Άγκυρα σε περίπτωση που οι ΗΠΑ πουλήσουν όπλα στη Λευκωσία;
Ο Αμερικανός γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ, πρόεδρος της Γερουσίας Εξωτερικών Σχέσεων, που ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από τον τερματισμό του κυπριακού εμπάργκο, υποσχέθηκε την επόμενη μέρα να απορρίψει οποιαδήποτε πώληση F-16 στην Τουρκία «μέχρι ο Ερντογάν να σταματήσει την επιθετική του εκστρατεία σε όλη την περιοχή».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Η Τουρκία κάνει εκτεταμένη χρήση χημικών όπλων στο Βόρειο Ιράκ
Ο κ. Menendez δεν διευκρίνισε ποιες τουρκικές ενέργειες θα μπορούσαν να θεωρηθούν μέρος αυτής της εκστρατείας, αλλά πιθανώς αναφερόταν σε τουρκικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και στρατιωτικές επιθέσεις κατά των συμμάχων των ΗΠΑ, των Σύριων Κούρδων.
Ανεξάρτητα από αυτό, οι Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν εκφράσει έκτοτε τη βεβαιότητα ότι οι πωλήσεις F-16 θα προωθηθούν προς εκτέλεση, πιθανώς στα τέλη Νοεμβρίου.
Ακόμη και αν το Κογκρέσο είναι αντίθετο, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν φέρεται πέρυσι να προσέφερε F-16 στην Τουρκία ως αποζημίωση για τα 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια που κατέβαλε η Άγκυρα στα μαχητικά αεροσκάφη F-35 που δεν έλαβε ποτέ.
Το νέο νομοσχέδιο για την άμυνα των ΗΠΑ απέχει πολύ από την έγκριση και η συζήτηση θα συνεχιστεί μετά τις ενδιάμεσες εκλογές στις αρχές Νοεμβρίου.
Αλλά προς το παρόν, το σχέδιο φαίνεται τακτοποιημένο, όπου η Κύπρος στέλνει τα όπλα της από τη σοβιετική εποχή στην Ουκρανία και οι ΗΠΑ τα αντικαθιστούν με πιο προηγμένα όπλα, ενώ ηρεμούν την Τουρκία με τα πολύ απαραίτητα F-16.
Εάν οι Έλληνες παραπονεθούν, η Ουάσιγκτον μπορεί να τους υπενθυμίσει ότι παραδίδουν περισσότερα από 80 αναβαθμισμένα F-16, μαζί με άλλες αμυντικές συμφωνίες των ΗΠΑ.
Τελικά, η Άγκυρα μπορεί να μην πάρει όλα όσα θέλει, παρά την ευνοϊκή απάντηση του κ. Ερντογάν στην πρόταση του κ. Πούτιν για τον TurkStream. «Δεν θα υπάρξει αναμονή», είπε το Σαββατοκύριακο, προτρέποντας Τούρκους και Ρώσους μηχανικούς να ξεκινήσουν τις εργασίες.
Στην πραγματικότητα ωστόσο, η Τουρκία μπορεί κάλλιστα να χρειαστεί να θέσει ξανά σε αναμονή τα όνειρά της για τον κόμβο φυσικού αερίου.
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Σε άρθρο μας στις 28 Αυγούστου 2022, εξηγούσαμε επακριβώς για ποιο λόγο μέχρι την 8η Νοεμβρίου, έχει πολύ μικρή πιθανότητα η πρόκληση προσχεδιασμένου θερμού επεισοδίου από την Τουρκία στο Αιγαίο, κάτι το οποίο φαίνεται ότι μάλλον θα επαληθευθεί.
Η προσέγγιση του Νατοϊκού Τούρκου ΥΠΑΜ Ακάρ και η τέτ-α-τέτ συνομιλία του με τον ΥΠΑΜ Παναγιωτόπουλο, μολονότι δεν έχει φανεί να αποδίδει απτά σημεία ελάττωσης της τουρκικής επιθετικότητας στο Αιγαίο, υποδηλώνει πως κάτι αρχίζει να κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση, με βάση το γεγονός ότι πρόσφατα η Γερουσία των ΗΠΑ απέρριψε δύο τροπολογίες από το ετήσιο νομοσχέδιο για τις αμυντικές δαπάνες που θα εμπόδιζαν την πώληση F-16 στην Τουρκία.
Ο Ερντογάν στην παρούσα φάση, έχοντας απέναντι του εκτός από το Αμερικανικό Κογκρέσο, την ΕΕ, Γαλλία και Γερμανία αναφορικά με τα ελληνοτουρκικά, τηρεί στάση αναμονής και συντήρησης της έντασης απλά, μέσω παραβιάσεων του ΕΕΧ μας από μαχητικά αεροσκάφη του και UAV, εργαλειοποιώντας παράλληλα το μεταναστευτικό σε Έβρο και νησιά.
Προσβλέπει ο Τούρκος Πρόεδρος στις εκλογές της Βουλής των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών του 2022, που θα διεξαχθούν στις 8 Νοεμβρίου 2022, ευελπιστώντας το κυβερνών κόμμα να χάσει από τους Ρεμπουπλικάνους στο Κογκρέσο και έτσι να αρθεί η αρνητική του στάση στην πώληση των F-16 στη χώρα του, κάτι το οποίο θεωρείται ότι έχει κάποιες πιθανότητες.
Από τον Ιανουάριο του 2019, οι Δημοκρατικοί κατέχουν την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων κατέχοντας 222 έδρες, το 50,8%, έναντι 213 εδρών, το 47.7% των Ρεπουμπλικάνων.
Σημειωτέον ότι απαιτούνται 218 έδρες για να έχει κάποιος την πλειοψηφία από τις 435 έδρες.
Εκτίμησή μας είναι ότι είναι πολύ πιθανο οι Δημοκρατικοί να ηττηθούν στις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου, αφού η Διεθνής συγκυρία δεν ευνοεί τον Μπάϊντεν και στο Κογκρέσο των ΗΠΑ την πλειοψηφία να έχουν οι Ρεπουμπλικάνοι.
Ωστόσο οι τουρκικές προσδοκίες δεν αντανακλούν στην παραγματικότητα, αφού κατά πόσο τυχόν νίκη των Ρεπουμπλικανών στις ενδιάμεσες εκλογές θα σημάνει και την πώληση των F-16, χωρίς όρους μάλιστα μένει να το δούμε.
Η Τουρκία, ακόμα και αν υποθετικά καταφέρει τελικά να πάρει τα F-16 δεν θα τα έχει πριν από το 2028, καθώς θα πρέπει να περιμένει για να μπει στη γραμμή παραγωγής, γεγονός που σημαίνει ότι θα τα αποκτήσει επιμερισμένα σε "σαλαμοποιημένες αφίξεις".
Παράλληλα η Ελλάδα μέχρι τότε θα έχει ενισχύσει σημαντικά το στόλο της, καθώς θα έχει όλα τα Rafale έως το 2024, 83 πλήρως αναβαθμισμένα F-16 Viper,μέχρι το 2017, και θα είναι στο κατώφλι της απόκτησης των F-35.
Συνεπώς για το πούμε στην καθομιλουμένη, "άνθρακας ο χρυσός" για τους Τούρκους, ακόμη και σε τέτοια περίπτωση αναφορικά με την αεροπορική υπεροχή σε Αιγαίο και ΝΑ μεσόγειο, εάν και εφόσον όμως αρκεστούν στην λύση των F-16 και δεν αποκτήσουν παράλληλα και τα Eurofighter Typhoon από την Μ. Βρετανία.
Τέλος τυχόν κίνηση των ΗΠΑ για απόκτηση των F-16 από την Τουρκία, όπως προαναφέραμε, θα είχε ως προαπαιτούμενο από την Ουάσιγκτον την ελάττωση της έντασης στο Αιγαίο από την 'Αγκυρα και την αποδοχή από τον Ερντογάν του εξοπλισμού της Κύπρου από τις ΗΠΑ, με ταυτόχρονη προώθηση των Σοβιετικών οπλικών συστημάτων της στην Ουκρανία.
Οψόμεθα.
