Η αναζήτηση εναλλακτικών πηγών εφοδιασμού βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Στην νέα τάξη πραγμάτων, η ανατολική Μεσόγειος περνάει για μια ακόμα φορά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις, για μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην περιοχή. Επιπλέον, στα νότια της Μεσογείου οι συνθήκες για τη μετατροπή της ηλιακής ενέργειας σε ρεύμα θεωρούνται ιδανικές, αναφέρει το πρακτορείο al-monitor.
Η πολιτικοποίηση των αγωγών γίνεται σαφής και στην ανατολική Μεσόγειο. Στην περιοχή αυτή ο αγωγός EastMed, βρίσκεται στο επίκεντρο μιας περιφερειακής αναμέτρησης ισχύος με διεθνείς προεκτάσεις. Το φιλόδοξο έργο, προβλέπει την μεταφορά φυσικού αερίου από τις πηγές του στις θαλάσσιες περιοχές ανοικτά των ακτών της Αιγύπτου, του Ισραήλ και της Κύπρου μέσω Ελλάδας στην Ιταλία.
Οι υπουργοί Άμυνας της Αιγύπτου, της Κύπρου και της Ελλάδας πραγματοποίησαν συνάντηση στο Κάιρο στις 20 Ιουνίου, κατά τη διάρκεια της οποίας συζήτησαν τη στρατιωτική συνεργασία για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων και απειλών για την ασφάλεια, ιδίως εκείνων που σχετίζονται με τα συμφέροντά τους στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία είναι πλούσια σε πόρους πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Ο Υπουργός Άμυνας της Αιγύπτου Μοχάμεντ Ζάκι, τόνισε κατά τη συνάντηση τη σημασία της υποστήριξης μέσων συνεργασίας και εταιρικής σχέσης με την Κύπρο και την Ελλάδα, τα οποία, όπως είπε, θα συμβάλουν στη δημιουργία ασφάλειας και σταθερότητας στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο.
Ο Ζάκι εξήρε επίσης τη γόνιμη συνεργασία μεταξύ Αιγύπτου, Κύπρου και Ελλάδας τα τελευταία χρόνια και τον κοινό συντονισμό, σε όλα τα θέματα που επηρεάζουν τα συμφέροντα των τριών χωρών.
Στο περιθώριο της τριμερούς συνάντησης, ο Ζάκι συζήτησε με τον Έλληνα υπουργό Άμυνας Νικόλαο Παναγιωτόπουλο, τις τελευταίες εξελίξεις στην περιφερειακή και διεθνή σκηνή και τις επιπτώσεις τους στην ασφάλεια και σταθερότητα στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο και τρόπους ενίσχυσης της συνεργασίας και των σχέσεων, μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων των δύο χωρών.
Ο Ζάκι είχε επίσης, χωριστές συνομιλίες με τον Υπουργό Άμυνας της Κύπρου Χαράλαμπο Πετρίδη και συζήτησαν τομείς στρατιωτικής συνεργασίας και ανταλλαγής στρατιωτικών εμπειριών, μεταξύ των δύο χωρών.
Κατά τις χωριστές συναντήσεις τους με τον Ζάκι, ο Παναγιωτόπουλος και ο Πετρίδης, εξέφρασαν την εκτίμηση για τον ρόλο της Αιγύπτου στην επίτευξη ασφάλειας και σταθερότητας στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Χουσεΐν Χαρίντι, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου, δήλωσε στο Al-Monitor ότι ο στρατιωτικός συντονισμός μεταξύ Αιγύπτου, Κύπρου και Ελλάδας, υπογραμμίζει τη δύναμη των σχέσεών τους και των συμφερόντων τους στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι σχέσεις της Αιγύπτου με την Κύπρο και την Ελλάδα, αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Αιγύπτιου Προέδρου Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι το 2014. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι τρεις χώρες έχουν πραγματοποιήσει πολλές τριμερείς συνόδους κορυφής για την ενέργεια, την εξερεύνηση φυσικού αερίου, την αντιτρομοκρατία και την οριοθέτηση των συνόρων και οι τρεις έχουν επανειλημμένα επικρίνει τις πολιτικές της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Αίγυπτος, της οποίας ο ανταγωνισμός με την Τουρκία μετατράπηκε σε μια ευρύτερη περιφερειακή πάλη για τον ισλαμισμό, έχει δείξει υποστήριξη στην Κύπρο και την Ελλάδα στις μακροχρόνιες διαμάχες τους με την Άγκυρα.
Η Αίγυπτος και η Κύπρος υπέγραψαν συμφωνία θαλάσσιας οριοθέτησης τον Δεκέμβριο του 2013. Η Αίγυπτος ανακοίνωσε επίσης, την υποστήριξή της στην επανένωση του κυπριακού νησιού και απέρριψε επανειλημμένα τις παραβιάσεις των χωρικών υδάτων και του εναέριου χώρου της Κύπρου από την Άγκυρα.
Τον Αύγουστο του 2020, η Αίγυπτος και η Ελλάδα υπέγραψαν συμφωνία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων τους, η οποία ουσιαστικά ακύρωσε μια συμφωνία που είχε υπογράψει η Τουρκία με τη Λιβυκή Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας στην Τρίπολη τον Νοέμβριο του 2019. Τότε, η Αίγυπτος, η Κύπρος και η Ελλάδα κατηγόρησαν την Τουρκολιβυκή συμφωνία ως παράνομη, θεωρώντας την παραβίαση του διεθνούς δικαίου . Η Ελλάδα, από την πλευρά της, χαρακτήρισε τη συμφωνία ως παραβίαση στην υφαλοκρηπίδα της.
Η Αίγυπτος, η Κύπρος και η Ελλάδα, εκτός από το Ισραήλ, την Ιταλία, την Ιορδανία και την Παλαιστινιακή Αρχή, σχημάτισαν τον Ιανουάριο του 2019 το Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF) με έδρα το Κάιρο, ως κυβερνητικό οργανισμό με εμπορικούς και πολιτικούς στόχους και κατά της Τουρκίας . Αυτό το βήμα αύξησε το τουρκικό αίσθημα απομόνωσης στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το φόρουμ ιδρύθηκε ως απάντηση στο γεγονός ότι, η Τουρκία διεκδικεί δικαιώματα στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου (ΑΟΖ), ακολουθούμενη από τουρκικές χερσαίες επιχειρήσεις γεώτρησης πετρελαίου και φυσικού αερίου, σε διεθνώς αναγνωρισμένα κυπριακά ύδατα.
Ο Ερόλ Καϊμάκ, καθηγητής πολιτικών επιστημών και διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Μεσογείου στη Βόρεια Κύπρο, είπε στο Al-Monitor ότι, δεν είναι σίγουρος ότι αυτή η στρατιωτική συνεργασία μεταξύ των τριών χωρών (Αίγυπτος, Ελλάδα και Κύπρος) θα αποτρέψει αποτελεσματικά την Τουρκία. «Η Άγκυρα θα συνεχίσει να επιδιώκει τα συμφέροντά της. Αυτό σημαίνει ότι η κυπριακή ΑΟΖ θα αμφισβητηθεί. Και υπάρχει πλέον κρίση στο Αιγαίο. Η Αίγυπτος δεν πρόκειται να παράσχει αποτρεπτικά μέτρα», πρόσθεσε.
Ο Kaymak σημείωσε ότι, η στρατιωτική συνεργασία μεταξύ των τριών χωρών αντανακλά κοινές ανησυχίες σχετικά με τους υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο Kaymak πρόσθεσε, «Δεδομένου ότι η εκμετάλλευση των πόρων υδρογονανθράκων δεν είναι πλέον πιθανό να συνεπάγεται αγωγούς αλλά μάλλον υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) με αιγυπτιακό κόμβο, η Τουρκία έχει μείνει εκτός. Η ουκρανική κρίση το κάνει πιο επείγον και επιταχύνει τη διαδικασία», επεσήμανε.
Στα μέσα Ιουνίου, η Αίγυπτος, το Ισραήλ και η ΕΕ υπέγραψαν συμφωνία εξαγωγής φυσικού αερίου υπό την ομπρέλα του EMGF. Η κίνηση έγινε εν μέσω των προσπαθειών της ΕΕ, να καταργήσει σταδιακά την εξάρτηση της Ευρώπης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα καθώς συνεχίζεται ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας.
Στο Πενταπόσταγμα σε άρθρο μας αναφέραμε: Eνεργειακά μαντάτα στην Ευρώπη με φόντο τον EastMed! ΕΕ-Ισραήλ-Αίγυπτος υπέγραψαν για την προμήθεια ισραηλινού αερίου- Εκτός η Τουρκία.
Η Αίγυπτος φιλοδοξεί να αυξήσει τις εξαγωγές της στην Ευρώπη μέσω των δύο σταθμών υγροποίησης φυσικού αερίου στο Idku και στη Damietta στη βόρεια ακτή της, με εξαγωγική ικανότητα παραγωγής 1,6 δισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών την ημέρα.
Η λειτουργία των δύο σταθμών, είναι να μετατρέπουν το φυσικό αέριο από την αέρια κατάστασή του σε υγρό, έτσι ώστε να μπορεί να φορτωθεί στα πλοία και να εξαχθεί αντί να το αντλήσει σε αγωγούς.
Η Άγκυρα επιδίωξε να προχωρήσει προς την εξομάλυνση των σχέσεων με το Κάιρο. Οι δύο χώρες πραγματοποίησαν αρκετές διερευνητικές διπλωματικές συναντήσεις το 2021, με στόχο τη διευθέτηση των διαφορών τους. Ωστόσο, αυτές οι συνομιλίες έχουν σταματήσει και οι πολύμηνες διπλωματικές κινήσεις δεν τερμάτισαν τις τεταμένες σχέσεις μεταξύ των δύο ανταγωνιστικών δυνάμεων στην περιοχή.
Η Αίγυπτος καταδίκασε επίσης τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, που έχει πραγματοποιήσει η Τουρκία στη βόρεια Συρία από το 2016 εναντίον Κούρδων μαχητών, καθώς και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις που ξεκίνησε η Άγκυρα στο βόρειο Ιράκ κατά του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν, το οποίο οι τουρκικές αρχές θεωρούν τρομοκρατική οργάνωση.
Η Τουρκία έκανε προσπάθειες να εξασφαλίσει μια συμφωνία οριοθέτησης των θαλάσσιων συνόρων με την Αίγυπτο στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά το Κάιρο πιστεύει ότι οποιαδήποτε πιθανή συμφωνία πρέπει να περιλαμβάνει την Κύπρο και την Ελλάδα και δεν πρέπει να παραβιάζει την υφαλοκρηπίδα τους.
Ωστόσο, είπε ο Kaymak: «Εάν συμβεί ομαλοποίηση, η Ελλάδα και οι Ελληνοκύπριοι θα ήταν πιο εκτεθειμένοι στην Ανατολική Μεσόγειο».
