Με την αναστολή εκλογικού κανονισμού από την τουρκική κυβέρνηση πριν από εννέα χρόνια, οι εκλογές στο διοικητικό συμβούλιο μη μουσουλμανικών ιδρυμάτων ωθήθηκαν στην αβεβαιότητα. Αυτά τα ιδρύματα, που διεξήγαγαν για τελευταία φορά εκλογές το 2011, έκτοτε δεν μπόρεσαν να διεξαγάγουν ξανά εκλογές και έχουν συσσωρευτεί μια σειρά από προβλήματα, από την αντικατάσταση των θανόντων μελών του διοικητικού συμβουλίου μέχρι τη διαφάνεια. Τελικά, την περασμένη εβδομάδα δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ και τέθηκε σε ισχύ νέα εκλογική ρύθμιση. Ωστόσο, ο νέος κανονισμός δεν έλυσε τα παλιά προβλήματα αλλά πυροδότησε νέες συζητήσεις.
Ο νέος κανονισμός αυξάνει τις εξουσίες της Γενικής Διεύθυνσης Ιδρυμάτων έναντι των μη μουσουλμανικών ιδρυμάτων, παρέχοντάς της ρόλο λήψης αποφάσεων και όχι απλώς εποπτικό ρόλο, αναφέρει το Nordic Monitor.
Οι προϋποθέσεις για υποψηφιότητα για το διοικητικό συμβούλιο, ειδικά για ιδρύματα που λειτουργούν στην Κωνσταντινούπολη και των οποίων τα μέλη μειώνονται, δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες.
Επιπλέον, οι εκλογές σε μη μουσουλμανικά ιδρύματα που διαθέτουν νοσοκομεία διαχωρίστηκαν από άλλα μη μουσουλμανικά ιδρύματα. Το υπουργείο Υγείας θα καθορίσει τις συνθήκες υπό τις οποίες θα διεξαχθούν οι εκλογές. Με τη νέα ρύθμιση, προβλέπεται ότι σε αυτά τα ιδρύματα θα διεξαχθούν εκλογές μέχρι το τέλος του 2023. Αυτά είναι τα θεμέλια στα οποία προηγουμένως βιώθηκαν τα περισσότερα προβλήματα και προστριβές.
Επισήμως, οι μειονότητες στην Τουρκία αποτελούνται μόνο από μη μουσουλμάνους, σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923. Το κράτος παίζει καθοριστικό ρόλο στις εκλογές των μη μουσουλμανικών ιδρυμάτων, ενώ οι εκλογές για τα διοικητικά συμβούλια άλλων ιδρυμάτων στην Τουρκία είναι αρκετά απλές. Ως εκ τούτου, αντίπαλες ομάδες που ανταγωνίζονται στις εκλογές πλούσιων ιδρυμάτων αλληλοκατηγορούνται κατά καιρούς για συνεργασία με το κράτος.
Υπάρχουν επί του παρόντος 167 ιδρύματα που ανήκουν σε μειονότητες στην Τουρκία. Επτά Ελληνικά, 54 Αρμένικα, 19 Εβραϊκά, 10 Ασσύρια, τρεια Χαλδαίων, δύο Βουλγαρικά, ένα Γεωργιανό και ένα Μαρωνιτών.
Στον νέο κανονισμό, για ιδρύματα εκτός Κωνσταντινούπολης, η εκλογική περιφέρεια έγινε αποδεκτή ως ολόκληρη η επαρχία, ενώ οι εκλογικές περιφέρειες που βασίστηκαν στις βουλευτικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη συμπεριλήφθηκαν ως εκλογικές περιφέρειες για εκείνες που βρίσκονται στην πόλη. Αντίστοιχα, η Κωνσταντινούπολη χωρίζεται σε τρία μέρη. Η εκλογική περιφέρεια καθορίζει και ποιος μπορεί να είναι υποψήφιος. Σύμφωνα με τον κανονισμό, ο υποψήφιος πρέπει να διαμένει στην εκλογική περιφέρεια για τουλάχιστον έξι μήνες από την ημερομηνία των εκλογών. Οι μειονότητες δηλώνουν ότι ο αριθμός των ατόμων που θα πληρούν αυτή την απαίτηση θα μειωθεί σημαντικά υπό αυτή την προϋπόθεση.
Μια άλλη κριτική είναι ο διαχωρισμός των ιδρυμάτων που διαθέτουν νοσοκομεία από άλλα ιδρύματα. Οι εκλογές σε αυτά τα ιδρύματα είναι συχνά ανταγωνιστικές, καθώς έχουν έσοδα και σημαντικά περιουσιακά στοιχεία. Αυτά είναι τα θεμέλια που έχουν τα περισσότερα προβλήματα διαφάνειας. Ωστόσο, υποστηρίζεται ότι πάγια ακίνητα που ανήκουν σε αυτά τα ιδρύματα είναι ο λόγος για τον οποίο η κυβέρνηση διαχωρίζει αυτά τα ιδρύματα από τα άλλα. Εκφράζεται φόβος ότι η κυβέρνηση θα κατηγοριοποιήσει αυτά τα ιδρύματα ως ιδρύματα υγειονομικής περίθαλψης και θα έχει τελικά την εξουσία να διαθέσει περιουσίες αυτών των ιδρυμάτων.
Σύμφωνα με την Έκθεση του 2021 για τη Διεθνή Θρησκευτική Ελευθερία που δημοσιεύτηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, οι μη μουσουλμανικές θρησκευτικές ομάδες συγκεντρώνονται κυρίως στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλες μεγάλες πόλεις, καθώς και στα νοτιοανατολικά. Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία. Ωστόσο, αυτές οι ομάδες αναφέρουν μόνοι τους περίπου 90.000 Αρμένιους Αποστολικούς Ορθόδοξους Χριστιανούς (συμπεριλαμβανομένων μεταναστών από την Αρμενία), 25.000 Ρωμαιοκαθολικούς (συμπεριλαμβανομένων μεταναστών από την Αφρική και τις Φιλιππίνες) και 12.000-16.000 Εβραίους. Υπάρχουν επίσης περίπου 25.000 Σύριοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, 15.000 Ρώσοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί (κυρίως μετανάστες από τη Ρωσία που διαθέτουν άδειες παραμονής) και 10.000 Μπαχάι.
Οι εκτιμήσεις άλλων ομάδων περιλαμβάνουν 7.000 έως 10.000 μέλη προτεσταντικών και ευαγγελικών χριστιανικών δογμάτων, 5.000 Μάρτυρες του Ιεχωβά, λιγότερους από 3.000 Χριστιανούς Χαλδαίους, λιγότερους από 2.500 Έλληνες Ορθόδοξους Χριστιανούς και λιγότερους από 1.000 Γιαζίντι.