Στη διεθνή πολιτική μπορεί να υπάρχουν πάγιες δυναμικές, όμως συχνά καταγράφονται και μετατοπίσεις. Αυτό φαίνεται να ισχύει και στην περίπτωση των σχέσεων, ανάμεσα στην Τουρκία και την Αίγυπτο.
Από αρκετές απόψεις οι δύο χώρες τα τελευταία χρόνια, ήταν σε μια φάση σχετικής αντιπαλότητας. Στην Τουρκία κυβερνά μια εκδοχή πολιτικού Ισλάμ, που συνδέεται ευθέως με την παράδοση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.
Στην Αίγυπτο, η τρέχουσα κυβέρνηση προήλθε μέσα από την ανατροπή, και με πρωτοβουλία του στρατού, της κυβέρνησης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που είχε προκύψει μέσα από τη δυναμική της Αραβικής Άνοιξης και των κινητοποιήσεων, με επίκεντρο την Πλατεία Ταχρίρ. Εξόριστα στελέχη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας βρίσκονται στην Τουρκία.
Επιπλέον ήδη από την εποχή της αντιπαράθεσης, ανάμεσα στον Νάσερ και τον Μεντερές, υπάρχει στην Αίγυπτο μια μεγάλη δυσπιστία για οτιδήποτε παραπέμπει σε μια «νέο-οθωμανική» προσέγγιση.
Σε αυτή τη διαιρετική γραμμή, προστέθηκαν οι διαιρέσεις στον ευρύτερο Περσικό Κόλπο και την Αραβική χερσόνησο. Το Κατάρ παρέμεινε βασικός σύμμαχος της Τουρκίας, την ώρα που ως προς αυτή τη διαμάχη η Αίγυπτος, είχε υποστηρίξει τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Αντίστοιχα, Αίγυπτος και Τουρκία στήριξαν αντίπαλες πλευρές στον εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη, με το Κάιρο να στηρίζει την πλευρά του κοινοβουλίου με έδρα το Τομπρούκ και τις ένοπλες δυνάμεις του Χαφτάρ, ενώ η Τουρκία μαζί με το Κατάρ, ενίσχυσε σε σημαντικό βαθμό τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση με έδρα την Τρίπολη.
Και βέβαια, η Αίγυπτος διατηρεί μια σταθερή σχέση με το Ισραήλ, την ώρα που οι τουρκοϊσραηλινές σχέσεις δεν έχουν αποκατασταθεί, κάτι που έχει αποτυπωθεί και στην λεγόμενη «διπλωματία των τριμερών», με το Ισραήλ και την Αίγυπτο στην οποία έχουν επιδοθεί Αθήνα και Λευκωσία. Δεν είναι τυχαίο ότι η Αίγυπτος, δεν έχει αναγνωρίσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο για την αμοιβαία χάραξη ΑΟΖ, την ώρα που έχει προχωρήσει σε μερική οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας με την Ελλάδα.
Η Τουρκία επιμένει στην αναθέρμανση των σχέσεων με την Αίγυπτο
Η εκλογή του Τζο Μπάιντεν στην προεδρία των ΗΠΑ, λειτούργησε ως ένας καταλύτης, για μια διαδικασία αναπροσαρμογής συνολική της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Χωρίς να υποχωρεί επί της ουσίας από τις αξιώσεις και τις προβολές ισχύος της, η Τουρκία προσπαθεί να αποκαταστήσει τις σχέσεις με μια σειρά από χώρες, ιδίως αυτές που θεωρούνται παραδοσιακές σύμμαχοι των ΗΠΑ. Αυτό έχει αποτυπωθεί και στην προσπάθεια αποκατάστασης ενός επιπέδου συνεννόησης με το Ισραήλ, αλλά και στην προσπάθεια επαναπροσέγγισης με την Αίγυπτο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Τούρκοι: Η Ελλάδα πανικοβλήθηκε-Φτιάχνουν κλίμα για “καυτό” χειμώνα στο μεταναστευτικό
Ο δεύτερος γύρος των πολιτικών διαβουλεύσεων Τουρκίας-Αιγύπτου, ο πρώτος γύρος των οποίων πραγματοποιήθηκε στις 5 Μαΐου, αναμένεται να πραγματοποιηθεί στην Άγκυρα στις 7-8 Σεπτεμβρίου, μεταξύ των αντιπροσωπειών με επικεφαλής τον Τούρκο αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Πρεσβευτή Sedat Αlnal και τον Αιγύπτιο Υφυπουργό Εξωτερικών Hamdi Loza.
Η Τουρκία στοχεύει να ενεργήσει γρήγορα, για να καταλήξει σε συμφωνία για τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας, με την Αίγυπτο στην Ανατολική Μεσόγειο. Η εν λόγω συμφωνία, πιστεύουν οι Τούρκοι, θα ενοχλήσει την Ελλάδα, την Κύπρο, το Ισραήλ και τη Γαλλία.
Ο λόγος είναι ότι εκτός των άλλων η Αίγυπτος, είναι ένα ευρύτερο σημείο αναφοράς του αραβικού κόσμου και για την Τουρκία αποτελεί, έναν κρίσιμο κόμβο για τη συνολική παρουσία της στην περιοχή.
Ειδικότερα, η Τουρκία έχει ανάγκη να υπάρχουν χώρες που να αποδέχονται, έστω και εν μέρει, τη δική της οπτική για το πώς πρέπει να διαμοιραστούν οι ΑΟΖ στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Τούρκοι και Αιγύπτιοι εμπειρογνώμονες συμφωνούν, ότι η διπλωματική κίνηση που ξεκίνησε μεταξύ Άγκυρας και Καΐρου, έχει πολλούς λόγους, όπως νέες συμμαχίες στη Μέση Ανατολή, αποθέματα φυσικού αερίου και περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας που ανακαλύφθηκαν στην Ανατολική Μεσόγειο και αλλαγή διοίκησης στις ΗΠΑ.
Τα γενικά συμφέροντα και οι εξελίξεις στον διεθνή στίβο, αναγκάζουν και τις δύο χώρες, να αναβάλουν τις διαφωνίες τους και να ενεργήσουν από κοινού σε ορισμένα θέματα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ο Μακρόν ''έσκισε'' το τουρκολιβυκό ''μνημόνιο'': Προχωρούν οι έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Κρήτη
Το σύνθετο παιχνίδι με τους αγωγούς
Μια άλλη διάσταση που δεν πρέπει να μας διαφεύγει, είναι η ανοιχτή συζήτηση για το ζήτημα των αγωγών φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Η Αίγυπτος παίζει έναν κεντρικό ρόλο στις σχετικές διεργασίες. Άλλωστε, μαζί με το Ισραήλ είναι οι μόνες χώρες αυτή τη στιγμή με εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα, της Αιγύπτου μάλιστα είναι ιδιαίτερα σημαντικά. Είναι επίσης μια χώρα που έχει δικές της εγκαταστάσεις υγροποίησης φυσικού αερίου, (απαραίτητες για την εξαγωγή του με τάνκερ LNG) και βεβαίως, έχει και τη διώρυγα του Σουέζ απ’ όπου επίσης διακινούνται και υδρογονάνθρακες.
Μια δύσκολη προσέγγιση
Όλα αυτά σημαίνουν ότι απέχουμε αρκετά ακόμη, από μια τουρκο-αιγυπτιακή προσέγγιση, σε πείσμα των τουρκικών διακηρύξεων, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν δυνατότητες, για μια καλύτερη συνεννόηση ανάμεσα σε Άγκυρα και Κάιρο, που θα μπορούσε να είναι τμήμα μιας συνολικότερης νέας ισορροπίας στην Μέση Ανατολή, αλλά και τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Πράγμα που σημαίνει ότι για την ελληνική πλευρά, μια μονοδιάστατη επένδυση σε μια αντιπαλότητα Αιγύπτου και Τουρκίας, θα κινδύνευε να μην εντοπίσει τις αντίρροπες δυναμικές.
Η Αίγυπτος εργάζεται για να διερευνήσει αν η Άγκυρα είναι έτοιμη, να έχει σχέσεις με το Κάιρο σε σωστή βάση και σε συμμόρφωση με το Διεθνές Δίκαιο, βάζοντας «πάγο» στις ενθουσιώδεις δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων, που συχνά κάνουν λόγο για στενή συνεργασία των δύο χωρών και γεφύρωση του χάσματος.
Επίσης, τονίζει συνεχώς ότι αφ΄ ενός είναι αναγκαίο η Άγκυρα να απέχει από οτιδήποτε αποσταθεροποιεί την ασφάλεια της Αιγύπτου, χαρακτηρίζοντας αυτό το θέμα ως «ένα ιερό ζήτημα» και αφ’ ετέρου, ότι θα ενημερώνει συνεχώς την Ελλάδα και την Κύπρο, «για όλες τις εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου».
