Ως γνωστόν στις 25 Ιανουαρίου 2021 θα ξεκινήσουν οι διερευνητικές συνομιλίες, με τους Τούρκους να έχουν απαιτήσεις Οθωμανικής περιόδου από την Ελλάδα, με μια εξοργιστική λίστα, η οποία προσβάλει την λογική κάθε Έλληνα πολίτη, σύμφωνα με τουρκικές δημοσιογραφικές πηγές.
Οι Τούρκοι επιζητούν ουσιαστικά διχοτόμηση του Αιγαίου σε αέρα και θάλασσα, αποστρατικοποίηση των νήσων, μη αναφορά του Τουρκο-λιβυκού μνημονίου, ερχόμενοι σε συνεννόηση με το Βερολίνο που θα τηρήσει ουδέτερη θέση.
Συγκεκριμένα οι απαιτήσεις της τουρκικής πλευράς σύμφωνα με τα ΜΜΕ της γειτονικής χώρας είναι οι εξής:
''1) Τι είναι οι διερευνητικές συνομιλίες;
Η λέξη «διερευνητική». σημαίνει αναζήτηση και εύρεση. Στη διπλωματία, δηλώνει ότι δύο πλευρές που δεν μπορούν καν να συμφωνήσουν τον ορισμό των προβλημάτων θα εξετάσουν τα ζητήματα με μια ευρύτερη προοπτική.
Με άλλα λόγια, στο πρώτο στάδιο, μοιάζει με μελέτη και εντοπισμό των προβλημάτων χωρίς να είναι δεσμευτική η αποδοχή τους.
Εάν τα δύο μέρη καταλήξουν σε συναίνεση, το ζήτημα παρουσιάζεται στην πολιτική αρχή και η διαδικασία αξιολόγησης ξεκινά για συγκεκριμένα βήματα.
2) Πώς ξεκίνησε η όλη διαδικασία και πώς συνεχίζεται;
Τουρκία και Ελλάδα θα συζητήσουν τα προβλήματα που έχουν σχέση με τα νησιά και με το μηχανισμό «διερευνητικών συνομιλιών» για τα προβλήματα σε Αιγαίο και Μεσόγειο.
Οι συνομιλίες αυτού του τύπου ξεκίνησαν το 2002 και διακόπηκαν το 2016. Το αρχικό αίτημα για συνέχιση των συνομιλιών της Τουρκίας απορρίφθηκε πριν μήνες από την Αθήνα, λόγω της απόφασης της Άγκυρας να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε Τζαμί.
Η Ανατολική Μεσόγειος αναμένεται να είναι στην ημερήσια διάταξη για πρώτη φορά στις συνομιλίες, μαζί με τα νησιά του Αιγαίου.
Επίσης θα έχουμε καθορισμό των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στην ανατολική Μεσόγειο" .
3) Ποια είναι τα ζητήματα διαφοράς στη “Θάλασσα των Νήσων” (έτσι ονομάζουν οι Τούρκοι το Αιγαίο σκόπιμα).
Ξεκινώντας με τα χωρικά ύδατα, οι δύο πλευρές θα συνεχίσουν με τον καθορισμό της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, την περιοχή ευθύνης αναζήτησης και διάσωσης, το FIR (Ζώνη πληροφοριών πτήσης) και τον στρατιωτικό εξοπλισμό των νησιών εφόσον για αυτά ισχύει μη στρατιωτικό καθεστώς.
Τέλος, υπάρχουν αρκετές διαφορές σχετικά με ελληνικά νησιά των οποίων η κυριαρχία δεν γίνεται αποδεκτή από την Τουρκία (EGAYDAAK), τα οποία, πάντα σύμφωνα με την Άγκυρα, δεν δόθηκαν στην Ελλάδα με διεθνείς συνθήκες.
Η Ελλάδα, αναγνωρίζει ζητήματα που αφορούν μόνο την υφαλοκρηπίδα ενώ προσπαθεί να καθορίσει την ΑΟΖ της, καθώς η Τουρκία απαιτεί τη συζήτηση όλων των θεμάτων ζητώντας λύση πακέτο.
4) Ποια είναι τα προβλήματα στην Ανατολική Μεσόγειο
Η Ελλάδα, σχεδιάζει ΑΟΖ με την Κύπρο, υποστηρίζοντας ότι τα νησιά της Κρήτης, της Καρπάθου, του Καστελόριζου και της Ρόδου διαθέτουν Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες.
Η Τουρκία θεωρεί ότι αυτό αποκλείεται, ενώ θεωρεί ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να έχει ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο Θάλασσα. Η τουρκική πλευρά θεωρεί ότι τα νησιά (που δηλώθηκαν στον Διεθνή Υδρογραφικό Οργανισμό τον Δεκέμβριο του 2010) βρίσκονται πολύ πιο κοντά στα μικρασιατικά παράλια ( 3 χλμ) σε αντίθεση με την απόσταση των 200 μιλίων που απέχουν από την ηπειρωτική Ελλάδα, για αυτό και δεν μπορούν να έχουν ΑΟΖ πέραν των 6 μιλίων των χωρικών τους υδάτων.
Το Καστελόριζο πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι bρίσκεται σχεδόν δίπλα στις ακτές της Τουρκίας.
5) Ελληνικές στρατιωτικές βάσεις στα νησιά του Αιγαίου
Οι θέσεις των δύο πλευρών στο Αιγαίο διαφέρουν κυρίως λόγω της διαφορετικής ερμηνείας του άρθρου 16 της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάνης.
Το άρθρο 16, είναι μια γενική διάταξη και για το Καστελόριζο, ενώ δεν έχει γίνει σαφής ο τρόπος και ο αριθμός των νησιών που δόθηκε από την Τουρκία στην Ιταλία στις 4 Ιανουαρίου 1932.
ΜΕ βάση το άρθρο 3 της UNCLOS, οι θαλάσσιες περιοχές των νησιών του Αιγαίου ρυθμίζονται με το άρθρο 121, και έτσι με βάση αυτά τα δύο άρθρα, η Τουρκία μπορεί να κάνει “ρυθμίσεις” στα νησιά αυτά όπως και στη χερσαία χώρα, ενώ μπορεί επίσης να προσδιορίσει τον εναέριο χώρο στην περιοχή (του Αιγαίου).
6) Ποιο είναι η βάση των τουρκικών αιτιάσεων για τα νησιά του Αιγαίου
Η Τουρκία δηλώνει ότι το άρθρο 3 ορίζει ότι τα χωρικά ύδατα στα νησιά του Αιγαίου δεν μπορεί να είναι 12 μίλια, αλλά μπορούν να αυξηθούν σε 12 μίλια εάν είναι γεωγραφικά και νομικά δυνατόν.
Πράγματι, οι δυνατότητες της Τουρκίας που απορρέουν από το άρθρο 3 δεν αποτελούν ευθύνη της UNCLOS. Λαμβάνοντας υπόψη την ειδική κατάσταση των νησιών του Αιγαίου, φαίνεται ότι οι θαλάσσιοι περιορισμοί εδώ πρέπει να γίνουν μέσω αμοιβαίας συμφωνίας.
Το άρθρο 15 της Σύμβασης και το εθιμικό δίκαιο δείχνουν επίσης ότι είναι δυνατόν να δοθεί λιγότερη ή καθόλου επιρροή στα νησιά από άλλες εδαφικές εξάρσεις, παρουσία ειδικών περιστάσεων στην οριοθέτηση των χωρικών υδάτων και αυτό αφορά το άρθρο 16 της Συνθήκης της Λωζάνης·
Επίσης η συμφωνία παραχώρησης των Δωδεκανήσων από την Ιταλία στην Ελλάδα έγιναν με το έγγραφο της 28ης Δεκεμβρίου 1932, ποτέ όμως το έγγραφο αυτό δεν μετατράπηκε σε έγκυρη διεθνή συνθήκη, και όπως αναφέρεται στις διεθνείς δικαστικές αποφάσεις, οι ελληνικές πρακτικές δεν μπορούν να αλλάξουν τα σύνορα που καθορίζονται από τις διεθνείς συνθήκες.
7) Γιατί αντιδρά ο τουρκικός λαός σε όλα αυτά κατά της Ελλάδος
Ο τουρκικός λαός αντιτάσσεται στις συνομιλίες, δηλώνοντας ότι η ελληνική πλευρά θα φέρει την τουρκολιβυκή συμφωνία στην Ανατολική Μεσόγειο στο τραπέζι των διερευνητικών συνομιλιών.
Οι συνομιλίες Ελλάδος-Τουρκίας εκτιμάται θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ακύρωση της διακρατικής συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης.
Για τα νησιά του Αιγαίου το τουρκικό κοινοβούλιο έλαβε απόφαση στις 14 και 16 Ιανουαρίου 2015, κάτι που δεσμεύει την τουρκική πλευρά στις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα.
Επομένως, η συζήτηση δεν μπορεί να γίνει συνολικό πακέτο που θα εκφράζεται ενάντια στην πρόοδο της Τουρκίας στην περιοχή της Α.Μεσογείου και του Αιγαίου.
(Mε λίγα λόγια οι τουρκικές παράλογες αιτιάσεις έχουν την βούλα του κοινοβουλίου και για αυτό η Άγκυρα δεν θα κάνει πίσω αναμένοντας από την Ελλάδα να κάνει αυτό το βήμα).
8) Γιατί αντιδρά ο ελληνικός λαός
Ο ελληνικός λαός ισχυρίζεται ότι οι διερευνητικές συνομιλίες είναι ένα «παιχνίδι» της Άγκυρας για να κερδίσει πράγματα που δεν την ανήκουν.
9) Ποιες είναι οι πραγματικές προσδοκίες και των δύο πλευρών;
Η Τουρκία, με τις διερευνητικές συνομιλίες θα βοηθήσει τον εαυτό της στην πορεία για ένταξη στην ΕΕ.
Αναφέρεται ότι η παρέμβαση τρίτων στην περιοχή θα είναι απώλεια και για τις δύο πλευρές, ενώ η Άγκυρα εκτιμά ότι η ΕΕ θα τηρήσει ουδέτερη θέση σε σχέση με αυτές τις συναντήσεις.
Βασικά, καμία πλευρά δεν φαίνεται να αναμένει συγκεκριμένα αποτελέσματα από τις διερευνητικές συνομιλίες.
10) Ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές της Τουρκίας;
Κόκκινη γραμμή για την Τουρκία είναι θαλάσσια δικαιοδοσία στο Αιγαίο και την Α.Μεσόγειο. Επίσης η τουρκική πλευρά θεωρεί ως κόκκινη γραμμή το Τουρκο-λιβυκό μνημόνιο.
Αυτή η συμφωνία επιβεβαιώνει ότι η Ελλάδα δεν έχει ΑΟΖ ακτές στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ελληνική πλευρά ισχυρίζεται ότι όλα τα θέματα εκτός των θαλάσσιων δικαιοδοσιών αποτελούν για εκείνη κόκκινες γραμμές'', καταλήγει το τουρκικό δημοσίευμα.
Πρόκειται σαφώς για μια ανάγνωση των προκλητικά παράλογων τουρκικών απαιτήσεων σε Αιγαίο και Μεσόγειο, στις οποίες οι Τούρκοι αναμιγνύουν διεθνείς συνθήκες, συμφωνίες, και άρθρα κατά δοκούν, ερμηνεύοντας τα κατά το πως τους συμφέρει χωρίς κανένα ειρμό.
Βασικά το σχέδιο της Άγκυρας είναι να βάλει πολλά θέματα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να αποκομίσει ένα μέρος τους, και να “υποχωρήσει” δήθεν σε άλλα, όπως η ελληνική κυριαρχία σε ελληνικά νησιά κά.
