Το μέτωπο των διεθνών συμμαχιών της χώρας και η ετοιμότητα αλλά και η ψυχραιμία των ελληνικών Ενόπλων ∆υνάμεων είναι τα δύο μεγάλα «ατού» της κυβέρνησης στο «μπραντεφερ» που παίζεται με την Τουρκία το τελευταίο διάστημα. Στο Μέγαρο Μαξίμου υπολογίζουν σημαντικά και στη σημερινή συνάντηση στη Βιέννη του Νίκου ∆ένδια με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, ο οποίος πραγματοποιεί πενθήμερη περιοδεία στην Κεντρική Ευρώπη, με την Αυστρία να είναι ο προτελευταίος σταθμός του, όπως αναφέρει ο Κώστας Παπαχλιμίντζος για το kranosgr.com.
Ηδη, εξάλλου, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει καλέσει την Τουρκία ουσιαστικά να σταματήσει άμεσα τις ερευνητικές δραστηριότητες του «Ορούτς Ρέις» στην Ανατολική Μεσόγειο, κάνοντας λόγο για προκλητικές δράσεις που αυξάνουν τις εντάσεις στην περιοχή.Στο Μαξίμου αναμένουν, παράλληλα, από την έκτακτη σύνοδο, μέσω τηλεδιάσκεψης, του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που επίσης θα πραγματοποιηθεί σήμερα, να σταλεί ένα σήμα για επικείμενη συμφωνία σε λίστα κυρώσεων προς την Τουρκία, στην προγραμματισμένη για τα τέλη Αυγούστου συνεδρίαση. Πριν φτάσουμε στις αποψινές, κρίσιμες συζητήσεις, είχαν προηγηθεί 96 ώρες στο «κόκκινο». Ο πρωθυπουργός ήταν από την πρώτη στιγμή στο γραφείο του στο Μαξίμου, σε έναν πυρετό διαβουλεύσεων και επικοινωνιών, πολλές φορές με την παρουσία μόνο του διευθυντή του γραφείου του και στενού του συνεργάτη, Γρηγόρη ∆ημητριάδη.
Στις 7 το πρωί της ∆ευτέρας εκδόθηκε η παράνομη τουρκική NAVTEX για έρευνες σε θαλάσσια περιοχή που περιλαμβάνει και κομμάτι της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Στην Αθήνα σήμανε συναγερμός. Λίγο μετά συνεδρίασε στο ΓΕΕΘΑ το Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων, ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης κάλεσε τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, και τον ενημέρωσε για τις νέες προκλητικές κινήσεις της Τουρκίας, τονίζοντας ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να τις αφήσει αναπάντητες. Σε συνεννόηση με τον πρωθυπουργό, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος ∆ένδιας, έδωσε εντολή για αυστηρό διάβημα διαμαρτυρίας στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, ενώ ο ίδιος ενημέρωσε τηλεφωνικά τους ομολόγους του της Γερμανίας και της Κύπρου.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΜΕΝΟΣ
Στις 12 το μεσημέρι συγκλήθηκε το ΚΥΣΕΑ. Μέσα στη μία ώρα της συνεδρίασης μιλούσε κυρίως ο πρωθυπουργός, ο οποίος, σύμφωνα με πρόσωπο που ήταν παρόν, φάνηκε να είναι απόλυτα προετοιμασμένος για ένα τέτοιο ενδεχόμενο και με ένα συγκεκριμένο σχέδιο στο μυαλό του. Παρά ορισμένες εισηγήσεις που δέχθηκε για πιο δυναμική απάντηση από ελληνικής πλευράς, έδωσε οδηγίες για σταδιακή κλιμάκωση, με βάση και την εξέλιξη της κρίσης.
Πριν από τη μετάβασή του στην Εύβοια και τις πληγείσες από την πλημμύρα περιοχές, έστειλε τηλεφωνικά δύο σαφή μηνύματα προς τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ: Πρώτον, ότι η Τουρκία συστηματικά υποσκάπτει τη σταθερότητα στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ και, δεύτερον, ότι η πολιτική των ίσων αποστάσεων που ακολουθεί η Βορειοατλαντική Συμμαχία σε αυτή την περίπτωση είναι αντιπαραγωγική και μη αποδεκτή.
Το επόμενο βήμα είχε ήδη αποφασιστεί και ήταν η αύξηση της πίεσης προς την Ευρωπαϊκή Ενωση να αναλάβει δράση. Ηδη στα μέσα Ιουλίου, έπειτα από αίτημα της Ελλάδας και της Κύπρου, ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική, Ζοζέπ Μπορέλ, εξουσιοδοτήθηκε να «ερευνήσει νέες οδούς για τη μείωση των εντάσεων με την Τουρκία» και κυρίως να προετοιμάσει σε τεχνικό επίπεδο «πιθανά μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν σε σχέση με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε». Την Τρίτη το πρωί, λοιπόν, ζητήθηκε επισήμως από την ελληνική πλευρά η έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, για να προχωρήσει ένα βήμα πιο πέρα η κατάρτιση της λίστας αυτής με τις κυρώσεις που θα μπορούσαν να επιβληθούν στην Τουρκία. Το αίτημα έγινε αποδεκτό, αν και οι διαπραγματεύσεις όλες τις επόμενες ημέρες γύρω από το περιεχόμενο και την έκβαση της σημερινής τηλεσυνεδρίασης ήταν απαιτητικές και δύσκολες, όπως σημειώνουν παράγοντες με γνώση των συνομιλιών.
ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ
Το πρωί της Τρίτης, η ελληνική διπλωματία, σύμφωνα με πληροφορίες, έκανε ξεκάθαρες τις θέσεις της στο ΝΑΤΟ και στον ΟΗΕ, με επιστολή που ζήτησε να κοινοποιηθεί σε όλα τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η επιστολή από τη μόνιμη αντιπρόσωπο της Ελλάδας στα Ηνωμένα Εθνη κάνει λόγο για «σημαντική κλιμάκωση των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, που προκάλεσαν οι ενέργειες της Τουρκίας, οι οποίες θέτουν σε σοβαρό κίνδυνο την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή, ενώ παραβιάζουν κατάφωρα τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας». Η επιστολή υπενθυμίζει όλες τις παράνομες και προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας τους τελευταίους μήνες, όπως και το γεγονός ότι τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας έχουν καταχωρηθεί στον ΟΗΕ με ρηματική διακοίνωση.
Την Τρίτη το μεσημέρι, μετά την επικοινωνία με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ενημέρωσε τηλεφωνικά τους αρχηγούς των κομμάτων της αντιπολίτευσης, σε συνομιλίες που έγιναν σε καλό, σε γενικές γραμμές, κλίμα. Σύμφωνα με πληροφορίες, η επιλογή του Αλέξη Τσίπρα να δημοσιοποιήσει και μάλιστα στο Facebook μεγάλο κομμάτι της συνομιλίας τους, παρουσιάζοντας, μάλιστα, με τον δικό του τρόπο τα γεγονότα με το «Μπαρμπαρός» τον Οκτώβριο του 2018, προκάλεσε τον εκνευρισμό του πρωθυπουργού, που επέλεξε ωστόσο να μην την εκδηλώσει εν μέσω της κρίσης και να μη δώσει καμία συνέχεια.
Ακολούθησε η ενεργοποίηση, τόσο μέσω του πρωθυπουργού και του υπουργού Εξωτερικών όσο και μέσω της διευθύντριας του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού, Ελένης Σουρανή, των διαύλων με τους συμμάχους της χώρας μας στην περιοχή, πέραν φυσικά της Κύπρου, με την οποία η επικοινωνία ήταν διαρκής αυτές τις ημέρες. Ρόλο έπαιξαν και άλλοι παράγοντες, όπως, για παράδειγμα, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ, που ανέλαβε πρωτοβουλίες σχεδόν από την πρώτη στιγμή.
Η Γερμανία δεν διαδραμάτισε τον ίδιο ενεργό διαμεσολαβητικό ρόλο όπως τον Ιούλιο, ωστόσο, όπως τονίζει το Βερολίνο, «παρακολουθεί γεμάτη ανησυχία την αύξηση της έντασης στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου», ενώ αναμένεται τηλεφωνική επικοινωνία της Αγκελα Μέρκελ με τον Ταγίπ Ερντογάν.
Η ενεργή στήριξη Γαλλίας – Ισραήλ και το διάγγελμα Μητσοτάκη
Η πιο ισχυρή δήλωση στήριξης σε ευρωπαϊκό επίπεδο ήρθε από τη Γαλλία, καθώς συνοδεύτηκε με σαφή καταδίκη των ενεργειών της Τουρκίας και από δέσμευση για στρατιωτική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο. Έπειτα από τριήμερες διαβουλεύσεις με το Παρίσι, αργά το βράδυ της Τετάρτης ο Εμανουέλ Μακρόν εξέφρασε με δημόσια ανακοίνωση «την ανησυχία του για το ζήτημα των εντάσεων που προκαλούν οι μονομερείς αποφάσεις της Τουρκίας στο θέμα της εκμετάλλευσης πετρελαίου, που πρέπει να πάψουν, προκειμένου να επιτρέψουν ένα ήρεμο διάλογο ανάμεσα στις γειτονικές χώρες και συμμάχους στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ». Ανακοίνωσε, παράλληλα, ότι «θα ενισχύσει προσωρινά τη γαλλική στρατιωτική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο τις επόμενες ημέρες, σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους μας, όπως η Ελλάδα».
Μάλιστα, έχουν ήδη ξεκινήσει κοινές ασκήσεις των ελληνικών και των γαλλικών Ενόπλων Δυνάμεων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, πλησίον του τμήματος που έχει δεσμεύσει η Τουρκία με την παράνομη NAVTEX. Μετά από μακρά συνομιλία του Νίκου Παναγιωτόπουλου με τη Γαλλίδα υπουργό Αμυνας, Φλοράνς Παρλί, που ήρθε σε συνέχεια της επικοινωνίας σε επίπεδο κορυφής, μία γαλλική φρεγάτα πλέει από χθες προς την ελληνική υφαλοκρηπίδα, μαζί με ένα ελικοπτεροφόρο πλοίο, ενώ δύο μαχητικά Rafale βρίσκονται ήδη στην 115 Πτέρυγα Μάχης στη Σούδα. Ο συμβολισμός της κοινής άσκησης θεωρείται πολύ υψηλός, στέλνοντας μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση, και κυρίως, φυσικά, προς την Άγκυρα.
Αποφασιστικής σημασίας υπήρξε και η παρέμβαση του Ισραήλ, που εκδηλώθηκε ποικιλοτρόπως. Αρχικά με την ανακοίνωση με την οποία εκφράζει «την πλήρη υποστήριξη και αλληλεγγύη του στην Ελλάδα στις θαλάσσιες ζώνες της και στο δικαίωμα καθορισμού της ΑΟΖ της» και στη συνέχεια με την άμεση πρόσκληση στο Νίκο Δένδια, ο οποίος μετέβη εκτάκτως χθες στην Ιερουσαλήμ για να συναντηθεί με τον ομόλογό του, Γκάμπι Ασκενάζι, αλλά και με τον πρωθυπουργό, Μπεντζαμίν Νετανιάχου.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρισκόταν όλες αυτές τις κρίσιμες 96 ώρες σε διαρκή επαφή με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο και τον Νίκο Δένδια και ήταν σε πλήρη συνεννόηση για όλες τις πρωτοβουλίες. Πριν από την ανακοίνωση του Γάλλου προέδρου είχε προηγηθεί η τηλεφωνική τους συνομιλία, ενώ επικοινωνία είχε και με τον πρόεδρο της Αιγύπτου, Αλ Σίσι.
Το τηλεοπτικό διάγγελμα του πρωθυπουργού το απόγευμα της Τετάρτης, όπως σημειώνει συνεργάτης του, απευθυνόταν περισσότερο στη διεθνή κοινότητα. «Αυτό ήταν κυρίως το ακροατήριό μας», υπογραμμίζει ο ίδιος συνεργάτης. Γι’ αυτό και δόθηκε δημοσίως το μήνυμα που έδινε ιδιωτικά στις συνομιλίες του με τους ξένους ηγέτες ο πρωθυπουργός, ότι η χώρα που στρατιωτικοποιεί μια κρίση έχει και την ευθύνη της εξέλιξης της κρίσης. «Ας το γνωρίζουν όλοι: Ο κίνδυνος ατυχήματος καραδοκεί, όταν συγκεντρώνονται τόσες στρατιωτικές δυνάμεις σε περιορισμένη έκταση.
Και την ευθύνη σε μια τέτοια περίπτωση θα την έχει εκείνος που προκαλεί τις συνθήκες αυτές», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης στο τηλεοπτικό του μήνυμα. Τα ελληνικά πολεμικά πλοία, εξάλλου, έφτασαν ορισμένες φορές σε απόσταση μικρότερη των 2 μιλίων από τα τουρκικά κι έτσι, σύμφωνα με πληροφορίες, διαπίστωσαν από κοντά ότι δεν είχαν ποντιστεί καλώδια στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, αλλά είχαν απλωθεί από το «Ορούτς Ρέις» κατά μερικές δεκάδες μέτρα.
