Γράφαμε και τις προάλλες πως αν στείλουμε Στρατό στο Μάλι δεν θα πάει για "τσάι και συμπάθεια"...
Πάντως αυτό που συζητάμε εμείς τώρα και ιδίως μετά την ελληνογαλλική συμφωνία κάποιοι το κουβεντιάζουν από τον Απρίλιο!!
Ενώ ο Έλληνας υπουργός Άμυνας έχει κάνει ειδική αναφορά από τον περασμένο Ιούνιο
Ενδιαφέρον έχει πλέον πως διαμορφώνονται οι ισορροπίες στην περιοχή. Ο ρόλος της Ρωσίας κάθε άλλο παρά αμελητέος πρέπει να θεωρείται επί παραδείγματι.
Η Ρωσία θα υποστηρίξει την ομάδα G5 Sahel παρέχοντας όπλα, είπε χθες ο Λαβρόφ.
Αναλυτικότερα, “η Μόσχα θα συνεχίσει να υποστηρίζει την ομδα G5 Sahel (Μάλι, Μπουρκίνα Φάσο, Νίγηρας, Τσαντ και Μαυριτανία) παρέχοντας όπλα, εξοπλισμό και εκπαίδευση ειρηνευτικών δυνάμεων για την καταπολέμηση της απειλής της τρομοκρατίας”, δήλωσε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ σε συνέντευξη Τύπου μετά τις συνομιλίες με τον κορυφαίο διπλωμάτη του Τσαντ Μαχαμάτ Ζενέ Σερίφ την Τρίτη.
«Έχουμε προσδιορίσει τα βήματα που λαμβάνει η Ρωσία για να υποστηρίξει τις ένοπλες δυνάμεις των πέντε εθνών του Σαχέλ που σχηματίζονται αυτή τη στιγμή. Η διαδικασία πρόκειται να ολοκληρωθεί. Θα συνεχίσουμε να την υποστηρίζουμε παρέχοντας όπλα και εξοπλισμό και εκπαίδευση προσωπικού συμπεριλαμβανομένων των ειρηνευτικών δυνάμεων», επεσήμανε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ρωσία και το Τσαντ συμμερίζονται τη θέση ότι μόνο μέσω «εθνικού διαλόγου με τη συμμετοχή όλων των μεγάλων πολιτικών δυνάμεων της κοινωνίας μπορεί να επιλυθεί η κατάσταση σε οποιαδήποτε χώρα».
«Ταυτόχρονα, θα επιμένουμε πάντα ότι τα αφρικανικά έθνη θα πρέπει να βρίσκουν τρόπους να λύνουν τα προβλήματά τους και η διεθνής κοινότητα πρέπει να τους παρέχει ηθική, πολιτική, νομική και οικονομική υποστήριξη μέσω του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και άλλων υπηρεσιών», είπε ο Λαβρόφ.
Η ομάδα G5 Sahel ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 2014 για τη διατήρηση της ασφάλειας στο δυτικό τμήμα της περιοχής του Σαχέλ και τον συντονισμό της καταπολέμησης της διεθνούς τρομοκρατίας. Το 2015, τα κράτη μέλη της ομάδας δημιούργησαν κοινές ένοπλες δυνάμεις για την καταπολέμηση τρομοκρατικών ομάδων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή του Σαχέλ.
Το G5 Sahel ή το G5S είναι ένα θεσμικό πλαίσιο συντονισμού της περιφερειακής συνεργασίας σε αναπτυξιακές πολιτικές και θέματα ασφάλειας στη Δυτική Αφρική. Το G5 Sahel συγκεντρώνει το Μάλι, την Μπουρκίνα Φάσο, τον Νίγηρα, τη Μαυριτανία και το Τσαντ.
Η Συμμαχία Σαχέλ, που ξεκίνησε το 2017 από τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση, παρέχει υποστήριξη στην περιοχή, σε μια γεωγραφική περιοχή που εκτείνεται από τη Σενεγάλη έως το Τζιμπουτί.
Πριν από λίγες μέρες οι ηγέτες του G5 Sahel υιοθέτησαν τη «δήλωση του Νουακσότ» για την εκπαίδευση. Στόχος είναι η μείωση της μαθησιακής φτώχειας, η προώθηση της αυξημένης συμμετοχής των κοριτσιών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και η ενίσχυση των βασικών δεξιοτήτων και του γραμματισμού των νεαρών ενηλίκων που έχουν εγκαταλείψει το σχολείο.
Επίσης για να αντιληφθούμε πλήρως το τοπίο αξίζει να αναφέρουμε πως τουλάχιστον 79 πολιτοφύλακες και 29 στρατιώτες σκοτώθηκαν σε επίθεση σε στρατιωτική βάση τουG5 Sahel στο δυτικό Νίγηρα, όπως ανακοίνωσε ο στρατός της Νιγηρίας την Κυριακή.
«Εκατοντάδες ένοπλοι και άγνωστοι επιτιθέμενοι συρρέουν με μοτοσικλέτες στη βάση που βρίσκεται στην περιοχή του Τιλαμπέρι» , ανέφερε το προσωπικό αυτής της βάσης.
Πάντως το Πενταπόσταγμα σε προηγούμενο άρθρο έχει αναλύσει γιατί η Ελλάδα πρέπει να συμμετέχει στην αποστολή στρατιωτικών δυνάμεων στο Σαχέλ
Ο ρόλος της ρωσικής Wagner
Η εμπλοκή της Ρωσίας, όμως, στην περιοχή δεν είναι μόνο άμεση, με όσα αναφέραμε νωρίτερα πως ανακοίνωσε ο Λαβρόφ, αλλά κα έμμεση.
Από τον Σεπτέμβριο που κυκλοφόρησε η είδηση ότι η κυβέρνηση του Μάλι διαπραγματευόταν σύμβαση με τη ρωσική ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία Wagner Group, η Γαλλία και άλλα ευρωπαϊκά κράτη έθεσαν το θέμα στο επίκεντρο της διπλωματικής τους δραστηριότητας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξέφρασαν επίσης την ανησυχία τους. Οι μεταβατικές αρχές του Μάλι – αποτέλεσμα δύο πραξικοπημάτων από τον Αύγουστο του 2020 – φάνηκε να έχουν διαπραγματευτεί έως και 1.000 Ρώσους μισθοφόρους να φτάσουν στο Μάλι για να διεξάγουν εκπαίδευση, στενή προστασία και αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις (αν και δεν υπάρχει ανεξάρτητη επιβεβαίωση αυτού του αριθμού). Αυτή η εκτεταμένη παρουσία φέρεται να πληρωθεί με παραχωρήσεις στον Όμιλο Wagner ή σε συνδεδεμένες εταιρείες σε πολλά ορυχεία, για κατ' εκτίμηση ελάχιστο ποσό 10 εκατ. ευρώ το μήνα, αν και το πραγματικό κόστος θα μπορούσε να είναι πολύ υψηλότερο.
Σε απάντηση, η Γαλλία, η Γερμανία και η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους, εκδίδοντας έντονες δηλώσεις καταδικάζοντας την κίνηση. Η ΕΕ έχει θέσει τις βάσεις για κυρώσεις κατά του Ομίλου Wagner και εκείνων που συνεργάζονται μαζί του, εάν ξεκινήσει επίσημα τις δραστηριότητές του στο Μάλι. Αυτό ακολουθεί τις κυρώσεις πέρυσι εναντίον του φερόμενου ως χρηματοδότη και ηγέτη του Ομίλου Wagner Yevgeny Prigozhin για τις δραστηριότητες του οργανισμού στη Λιβύη.
Αν και οι Ευρωπαίοι παρατηρητές και διπλωμάτες γενικά αντιτάχθηκαν στην πιθανή παρουσία της Βάγκνερ στο Μάλι, ορισμένοι θεώρησαν ότι η επιθετική απώθηση της Γαλλίας ήταν αντιπαραγωγική. Πάντως αναλυτές σημειώνουν πως μια συμφωνία μεταξύ της μεταβατικής κυβέρνησης του Μάλι και του Ομίλου Wagner ετοιμάστηκε, αλλά δεν υπογράφηκε ποτέ.
Η Σοβιετική Ένωση και αργότερα η Ρωσία διατήρησαν μακροχρόνιες αμυντικές, εκπαιδευτικές και άλλες σχέσεις με το Μάλι, συμπεριλαμβανομένων προγραμμάτων εκπαίδευσης και εξοπλισμού, συμβάσεων προμήθειας και συντήρησης οπλικών συστημάτων και υποτροφιών.. Δύο από τα πέντε μέλη της χούντας που πραγματοποίησαν το πραξικόπημα που ανέτρεψε τον πρώην πρόεδρο του Μάλι Ιμπραήμ Μπουμπακάρ Κεϊτά, οι συνταγματάρχες Μάλικ Ντιάου και Σάντιο Καμάρα, έλαβαν επίσης εκπαίδευση στη Ρωσία.
Πιο πρόσφατα, το 2019 η Ρωσία και η τότε κυβέρνηση του Μάλι υπέγραψαν σύμβαση για τέσσερα επιθετικά ελικόπτερα, τα οποία παραδόθηκαν πρόσφατα στο Μπαμάκο μαζί με πυρομαχικά, προμήθειες και εκπαίδευση προσωπικού και λοιπού προσωπικού. Μετά το πραξικόπημα του Αυγούστου 2020, η πρώτη ξένη αντιπροσωπεία που δεχτηκε η νέα χούντα ήταν ο Ρώσος πρεσβευτής στο Μάλι. Και στα τέλη Σεπτεμβρίου, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ υπερασπίστηκε τις πιθανές συνομιλίες του Μάλι με την ομάδα Wagner στα Ηνωμένα Έθνη, προτού δεχτεί τον υπουργό Εξωτερικών του Μάλι, Abdoulaye Diop, στη Μόσχα τον περασμένο μήνα.
Η αντίδραση της Ευρώπης ταίριαζε στους γενικούς στόχους εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας προκαλώντας ένταση και περαιτέρω διαφωνίες μεταξύ της Γαλλίας, της ΕΕ και της κυβέρνησης του Μάλι.
Η ανησυχητική “διαθήκη” του Προέδρου Idriss Deby Itno
Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είνια πάντως πως η κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή του Σαχέλ έχει επιδεινωθεί.
Λίγες εβδομάδες πριν από τον ξαφνικό θάνατό του, στις 20 Απριλίου 2021, ο Πρόεδρος του Τσαντ Idriss Deby Itno εκφώνησε στις 17 Φεβρουαρίου στη N'Djamena μια τελευταία σημαντική ομιλία σχετικά με την κατάσταση ασφαλείας στο Σαχέλ, στην οποία εκφράζει τις βαθύτερες ανησυχίες του. Όσα αναφέρθηκαν κατά τη διάρκεια του 7ου Φόρουμ του Ντακάρ για την Ειρήνη και την Ασφάλεια στην Αφρική, το οποίο ολοκληρώθηκε χθες Τρίτη, δίνει στην ομιλία εκείνη σε μεγάλο βαθμό σοβαρότατο πάτημα... μετά θάνατον.
Δέκα μήνες μετά την ομιλία-διαθήκη αυτή του προέδρου του Τσαντ, η κατάσταση ασφαλείας στο Σαχέλ έχει επιδεινωθεί. Στη Μπουρκίνα Φάσο, το καθεστώς του Προέδρου Kaboré κρέμεται από μια κλωστή μπροστά στην πίεση από τζιχαντιστικές ομάδες που ελέγχουν σχεδόν το ένα τρίτο της χώρας. Δύο τρομοκρατικές επιθέσεις που διαπράχθηκαν την περασμένη εβδομάδα στο Μπενίν επιβεβαίωσαν την προθυμία τρομοκρατικών ομάδων να μεταφέρουν το επίκεντρο των δραστηριοτήτων τους από το Σαχέλ στις χώρες του Κόλπου της Γουινέας.
Ακολουθούν ορισμένα αποσπάσματα από αυτήν την ανησυχητική ομιλία του εκλιπόντος Προέδρου Déby, ο οποίος ζητά «αύξηση της ισχύος» του διεθνούς συνασπισμού «κατά της τρομοκρατίας στο Σαχέλ
«Ελπίζω ειλικρινά ότι ο διεθνής συνασπισμός για το Σαχέλ θα υιοθετήσει έναν οδικό χάρτη με σαφείς και μετρήσιμους δείκτες που θα μας επιτρέψουν να αξιολογήσουμε την πρόοδο που σημειώθηκε και να αλλάξουμε πορεία, εάν χρειαστεί. Δεδομένου του επείγοντος χαρακτήρα, προτείνω η υπουργική συνεδρίαση να εγκρίνει αυτόν τον οδικό χάρτη το συντομότερο δυνατό, γύρω στα μέσα Μαρτίου [σ.σ. Του 2021].
«Καλώ τη συνείδηση όλων των εταίρων μας στην απόλυτη ανάγκη να διασφαλιστεί η άνοδος και η επιχειρησιακή λειτουργία της δύναμης G5 Sahel μέσω της χρηματοδότησης, του εξοπλισμού και της προμήθειας στρατευμάτων. Οι εταίροι του συνασπισμού μπορούν επίσης να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των επιχειρησιακών και δικαστικών ικανοτήτων για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, του εγκλήματος και της εμπορίας κάθε είδους. Η δράση των εταίρων μας είναι επίσης χρήσιμη και ανεκτίμητη για την υποστήριξη της επιστροφής της εδαφικής διοίκησης στις πιο εύθραυστες περιοχές προκειμένου να διασφαλιστεί η σταθερότητα».
«Επιτρέψτε μου να επωφεληθώ αυτής της ευκαιρίας για να υπογραμμίσω έντονα ή μάλλον με έμφαση ότι η κοινή δύναμη του G5 Sahel πρέπει να ενταχθεί στο Κεφάλαιο 7 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Τονίζοντας αυτήν την ανησυχία, θα ήθελα απλώς να δείξω τον επείγοντα χαρακτήρα ενός ζητήματος ώστε να τύχει ιδιαίτερης προσοχής. Όποιος κι αν είναι ο βαθμός των εθνικών προσπαθειών εντός του G5 Sahel, θα είναι δύσκολο να κερδίσουμε αυτόν τον πόλεμο, εάν δεν δοθεί συνέχεια σε αυτή την επιταγή. Έχω μεγάλη ελπίδα ότι το εύλογο αίτημά μας θα ληφθεί υπόψη από τα Ηνωμένα Έθνη. Διότι πρόκειται για τη σταθερότητα του Σαχέλ, ενός μεγάλου τμήματος της Αφρικής και ακόμη και πολύ πέρα από την ήπειρο».
Ανησυχία από τον ΟΗΕ
Πριν από λίγες μέρες βρέθηκε στο Νίγηρα για λογαριασμό της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα η κα Michelle Bachelet.
Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ επιβλέπει την εφαρμογή του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το οποίο έχει επικυρώσει ο Νίγηρας.
Οι αναφορές της είναι ανησυχητικές:
“Όσον αφορά την κατάσταση ασφάλειας, ιδιαίτερα στα νοτιοδυτικά και ανατολικά της χώρας, συμμερίζομαι τις βαθιές ανησυχίες του Νίγηρα. Μόνο την περασμένη εβδομάδα, περισσότεροι από 4.000 άνθρωποι εκτοπίστηκαν από τα σπίτια τους στην ανατολική Περιφέρεια Diffa μετά από επιθέσεις και βία που φέρεται ότι από μη κρατικές ένοπλες ομάδες ή άλλους βίαιους παράγοντες. Αυτοί οι εκτοπισμοί προστίθενται στους 280.818 ανθρώπους που έχουν ήδη εκτοπιστεί εσωτερικά στη χώρα. Είναι επιτακτική ανάγκη να ληφθούν όλα τα μέτρα για να διασφαλιστεί η προστασία των αμάχων από την ανελέητη βία που διαπράττουν αυτές οι ομάδες. Μη κρατικές ένοπλες ομάδες και άλλοι βίαιοι παράγοντες φέρεται να πραγματοποιούν εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες, εκβιασμούς, απαγωγές αγοριών και κοριτσιών, λεηλασίες, καταστροφή εγκαταστάσεων που παρέχουν βασικά αγαθά και υπηρεσίες και άλλες σοβαρές παραβιάσεις και καταχρήσεις του διεθνούς δικαίου. Οι κοινότητες που ήδη ζουν σε συνθήκες φτώχειας έχουν στερηθεί ακόμη και τα πενιχρά μέσα επιβίωσής τους(...) Οι απειλές για την ασφάλεια στον Νίγηρα έχουν επίσης πολύ περιφερειακό χαρακτήρα και η απάντηση πρέπει να είναι συντονισμένη, με την εποικοδομητική συμμετοχή όλων των χωρών της περιοχής, καθώς και της ευρύτερης διεθνούς κοινότητας”
Ο ρόλος της Κίνας
Τέλος ρόλο στην περιοχή δεν μπορεί να μην διαδραματίζει και η Κίνα. Σύμφωνα με Έκθεση του Κρατικού Συμβούλου και Υπουργού Εξωτερικών Wang Yi στην Όγδοη Υπουργική Διάσκεψη του
Φόρουμ για τη συνεργασία Κίνας-Αφρικής, που ολοκληρώθηκε στις 30/11 αναφέρθηκαν τα εξής:
“Η συνεργασία Κίνας-Αφρικής για την ειρήνη και την ασφάλεια έχει προχωρήσει βαθύτερα και παράγει περισσότερα παραδοτέα. Τα τελευταία τρία χρόνια, η Κίνα έχει υποστηρίξει σθεναρά τις αφρικανικές προσπάθειες για την εξεύρεση αφρικανικών λύσεων σε αφρικανικά ζητήματα. Εργάστηκε ενεργά για να παραδώσει στην ΑΕ τη δεσμευμένη στρατιωτική βοήθεια αξίας 100 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ, συν επιπλέον 80 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ, και δέσμευσε 300 εκατομμύρια γιουάν RMB από αυτά για την υποστήριξη της Κοινής Δύναμης του G5 Sahel. Η Κίνα προώθησε την εφαρμογή του Ταμείου Ειρήνης και Ασφάλειας Κίνας-Αφρικής, ξεπέρασε τον στόχο της ολοκλήρωσης 50 προγραμμάτων βοήθειας για την ασφάλεια και παρείχε εξοπλισμό, υλικά, εκπαίδευση και άλλες μορφές βοήθειας στις προσπάθειες της Αφρικής για τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας.
Πραγματοποιήθηκαν με επιτυχία το πρώτο Φόρουμ Ειρήνης και Ασφάλειας Κίνας-Αφρικής και ο Διάλογος για την Εφαρμογή της Πρωτοβουλίας Ειρήνης και Ασφάλειας Κίνας-Αφρικής, που παρείχαν νέες πλατφόρμες για στενότερες ανταλλαγές και συνεργασία για την ειρήνη και την ασφάλεια. Η Κίνα έχει ενθαρρύνει ενεργά τον ΟΗΕ να αυξήσει την υποστήριξη για ειρηνευτικές επιχειρήσεις στην Αφρική. Η Κίνα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος συνεισφέρων στον προϋπολογισμό των Ηνωμένων Εθνών για τη διατήρηση της ειρήνης και περίπου το 75% των συνεισφορών της διοχετεύεται σε επιχειρήσεις στην Αφρική. Η Κίνα συμμετέχει ενεργά στις ειρηνευτικές αποστολές του ΟΗΕ στην Αφρική. Επί του παρόντος, περίπου 1.800 Κινέζοι ειρηνευτικοί στρατιώτες έχουν αναπτυχθεί σε πέντε αποστολές του ΟΗΕ στην ήπειρο, συμβάλλοντας στην κινεζική συνεισφορά στον ειρηνευτικό σκοπό στην Αφρική”