Ευθεία και επίσημη ομολογία απόπειρας παρέμβασης στα εκπαιδευτικά ζητήματα άλλου κυρίαρχου κράτους, όπως είναι η Ελλάδα, όπου την αποκλειστική ευθύνη και μέριμνα για τα ζητήματα αυτά έχει η εκλεγμένη κυβέρνησή της και το αρμόδιο εν προκειμένω υπουργείο Παιδείας.
Μια αποκάλυψη που θα προκαλέσει πανελλήνια αίσθηση έκρυβε η επίσημη αποκάλυψη, με επιστολή του υπεύθυνου του Προγράμματος Νικόλαου Αποστολόπουλου, διευθυντή MOG, επίτιμου καθηγητή στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βερολίνου, στην εκπομπή "Αντιθέσεις" της "ΚΡΗΤΗ TV" και τον υπεύθυνό της Γιώργο Σαχίνη, με αφορμή τις αναφορές στην εκπομπή και για το εν λόγω πρόγραμμα "Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα" (MOG). Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα αυτό προωθείται από το ελληνικό υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων στα ελληνικά σχολεία, ως βασικό πρόγραμμα Ιστορίας, με τις αντίστοιχες "εκπαιδευτικές δράσεις" του εν λόγω προγράμματος.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Τέσσερις γερμανικές ΜΚΟ στα «δίχτυα» της ΕΥΠ
Η επιστολή του διευθυντή MOG, κ. Αποστολόπουλου, στην εκπομπή "Αντιθέσεις" αφορά την εκπομπή που προβλήθηκε στις 16 Απριλίου με αφορμή την προκλητική απόπειρα που προκάλεσε γενικό συναγερμό στην Κρήτη, κι όχι μόνο, για εκδηλώσεις και άλματα από τη ΜΚΟ της Ένωσης Ευρωπαίων Αλεξιπτωτιστών προς τιμήν των Γερμανών ομοϊδεατών τους, του Γ' Ράιχ, στη Μάχη της Κρήτης. Στην ίδια εκπομπή παρουσιάστηκαν μεταξύ άλλων: Η συστηματική αναθεώρηση ιστορικών γεγονότων λόγω και έργω, οι γεωπολιτικές και ιστορικές προεκτάσεις τους, με φόντο και το ελληνικό αίτημα των διεκδικήσεων των Γερμανικών Οφειλών, όπως επίσης οι κινήσεις της Γερμανίας στην Ελλάδα έναντι του αιτήματος για τις Γερμανικές Επανορθώσεις, οι χειρισμοί στην Ελλάδας και η διεθνής διάσταση του θέματος.
Ο κ. Αποστολόπουλος, θέλοντας μεταξύ άλλων να διευκρινίσει ότι το MOG δεν είναι ίδρυμα, όπως θεωρεί ότι διατυπώθηκε στην εκπομπή, αλλά πρόγραμμα, αποκαλύπτει ότι πρόκειται για «ερευνητικό έργο του "Ελεύθερου Πανεπιστημίου Βερολίνου" και χρηματοδοτείται, μεταξύ των άλλων, και από το "Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον" του υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας». Αποκαλύπτει, δηλαδή, ότι τελικά είναι πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από Ίδρυμα (!), αλλά ακόμη χειρότερα, όχι μέσω μίας αμοιβαίας ισότιμης ελληνογερμανικής συνεργασίας για παράδειγμα στα πλαίσια των δύο υπουργείων Παιδείας, αλλά μίας αμιγώς γερμανο-γερμανικής έμπνευσης επιλογής, που χρηματοδοτεί το υπουργείο Εξωτερικών της ΟΔΓ! Δηλαδή το καθ' ύλην αρμόδιο υπουργείο άσκησης εθνικής πολιτικής στο εξωτερικό.
Άρα, ευθεία και επίσημη ομολογία απόπειρας παρέμβασης στα εκπαιδευτικά ζητήματα άλλου κυρίαρχου κράτους, όπως είναι η Ελλάδα, όπου την αποκλειστική ευθύνη και μέριμνα για τα ζητήματα αυτά έχει η εκλεγμένη κυβέρνησής της και το αρμόδιο εν προκειμένω υπουργείο Παιδείας.
Παραθέτουμε σήμερα ολόκληρο το κείμενο του κ. Νικόλαου Αποστολόπουλου, διευθυντή MOG ("Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα"), επίτιμου καθηγητή στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βερολίνου, για λογαριασμό του MOG, που εστάλη με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μία εβδομάδα μετά την εκπομπή, στις 23-04-2021, αν και εκδόθηκε στις 22-04-2021. Στη συνέχεια παραθέτουμε την απάντηση του υπεύθυνου της εκπομπής "Αντιθέσεις" Γιώργου Σαχίνη, που εστάλη χθες Μ. Δευτέρα 26-04-2021 στον διευθυντή του MOG κ. Αποστολόπουλο.
Ενώ ταυτόχρονα παραθέτουμε και τις δύο επιστολές των κ.κ. Γιώργου Μαργαρίτη, καθηγητή Σύγχρονης Ιστορίας στο ΑΠΘ, και Σαράντου Θεοδωρόπουλου, νομικού παρ' Αρείω Πάγω, στους οποίους η επιστολή του διευθυντή του MOG αναφέρεται ονομαστικά με αιχμηρό και απαξιωτικό τρόπο.
Η επιστολή του διευθυντή του MOG
«Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το γερμανικό υπ. Εξωτερικών»
Αναλυτικά η επιστολή του διευθυντή του MOG κ. Νικόλαου Αποστολόπουλου έχει ως εξής:
«Freie Universität Berlin
University Library (UB) - Center for Digital Systems (CeDiS)
Project "Memories of the Occupation in Greece" (MOG)
[www.occupation-memories.org]www.occupation-memories.org
ΙΚΑΡΟΣ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Α.Ε.
ΒΙ.ΠΕ. Ηρακλείου, 71601, Ηράκλειο, Κρήτη
Τηλ: 2810-398000 - Fax: 2810-398117
Υπόψιν Γιώργου Σαχίνη
"Γιώργος Σαχίνης" &<[email protected]>
22.04.2021
ΘΕΜΑ: Απάντηση MOG στις «Αντιθέσεις - Ιστορικές παραχαράξεις στη γεωπολιτική σκακιέρα»
Αξιότιμε κύριε Σαχίνη,
με έκπληξη και απογοήτευση παρακολουθήσαμε την εκπομπή σας «Αντιθέσεις - Ιστορικές παραχαράξεις στη γεωπολιτική σκακιέρα» της 16.04.2021 στον τηλεοπτικό σταθμό Κρήτη TV, όπου μεταξύ των άλλων αναφέρεστε στο πρόγραμμα «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα» (MOG) του Ελεύθερου Πανεπιστημίου Βερολίνου (Freie Universität Berlin). Εξαιτίας των πολυάριθμων και επαναλαμβανόμενων παραπληνητικών πληροφοριών που εντοπίσαμε στην εν λόγω εκπομπή, είμαστε αναγκασμένοι να πάρουμε θέση ως προς συγκεκριμένες ψευδείς πληροφορίες και ανακρίβειες, που προέρχονται στη συντριπτική τους πλειοψηφία από τον καθηγητή Γιώργο Μαργαρίτη και εν μέρει υιοθετούνται και από εσάς. Καθώς η αναπαραγωγή των πληροφοριών αυτών είναι επαναλαμβανόμενη, δεν μπορούμε πλέον να υποθέτουμε ότι οφείλεται σε παρανόηση.
Αρχικά, λανθασμένα αναφέρεται στην εκπομπή σας το MOG ως ίδρυμα (01:43:15), καθώς πρόκεται για ερευνητικό έργο του Ελεύθερου Πανεπιστημίου Βερολίνου και χρηματοδοτείται μεταξύ των άλλων και από το Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον του Υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας. Το πρόγραμμα MOG αναφέρεται συλλήβδην μαζί με ιδρύματα που χρηματοδοτούνται από το γερμανικό κράτος, τα οποία «προκλητικά μας λένε ότι η Ιστορία μας δεν είναι αυτή που νομίζουμε» (01:42:07). Επιπλέον «αφετηρία του MOG είναι ότι δεν έχει γραφτεί τίποτα, τα ξεχνά όλα αυτά» (αναφέρεται στην ιστορία της γερμανικής Κατοχής στην Ελλάδα, 01:43:48). Μια τέτοιας σοβαρότητας μομφή θα έπρεπε να συνοδεύεται από αντίστοιχες σοβαρές απόπειρες τεκμηρίωσης. Ωστόσο κάτι τέτοιο δε συμβαίνει στην εκπομπή σας.
Με έμφαση επισημαίνουμε, ότι η προέλευση της χρηματοδότησης του Προγράμματός μας από το Γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών (και όχι από το (γερμανικό) Υπουργείο Παιδείας, όπως επίσης λανθασμένα αναφέρεται) δεν καθιστά ούτε το Αρχείο ούτε την Εκπαιδευτική Πλατφόρμα «γερμανικά». Και τα δύο έχουν παραχθεί από Έλληνες και Γερμανούς επιστήμονες και (εν μέρει) σε συνεργασία του Ελεύθερου Πανεπιστημίου Βερολίνου με το ΕΚΠΑ και άλλα εγχώρια εκπαιδευτικά ιδρύματα. Οι αιτιάσεις για υποτιθέμενη αναθεώρηση της Ιστορίας μέσω του MOG, που κατά κάποιους τεκμαίρεται από το γεγονός και μόνο της γερμανικής χρηματοδότησης, έχουν αντιμετωπιστεί στην Ανακοίνωση του MOG «Το Προγράμμα ‚Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα (MOG)' απαντά στις κατηγορίες σε ελληνικά ΜΜΕ και στο Διαδίκτυο» που εξέδωσε το Πρόγραμμα στις 19.03.2021, και στις «Γενικές ερωτήσεις σχετικά με το Πρόγραμμα» (FAQ) της ιστοσελίδας μας, τα οποία ο κύριος Μαργαρίτης συστηματικά αγνοεί. Ενδεικτικά αναφέρουμε εδώ ότι: «Το έργο «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα» είναι ένα έργο επιστημονικό, με αυστηρή μεθοδολογία και ελέγχους από Έλληνες και Γερμανούς επιστήμονες με αναγνωρισμένη δράση στα πεδία της επιστήμης της Ιστορίας και της Διδακτικής της (βλ. σχετικά την επιστημονική ομάδα του Προγράμματος). Την ευθύνη του έργου έχουν εξαρχής και μέχρι σήμερα ακαδημαϊκοί επιστήμονες. Η πρόθεση του Προγράμματος ήταν και παραμένει «να δημιουργηθεί ένα οπτικοακουστικό έργο σχετικά με την ιστορία της Κατοχής στην Ελλάδα βασισμένο σε επιστημονικά κριτήρια, χρήσιμο για ιστορικούς και εκπαιδευτικούς και των δύο χωρών, χωρίς ανάμειξη πολιτικών παραγόντων ή θεσμών». (βλ. FAQ «Ποιές μπορεί να είναι οι επιδράσεις της χρηματοδότησης του Προγράμματος ως προς τις ελληνογερμανικές σχέσεις»).
Επίσης λανθασμένη είναι η επισήμανση, ότι ένα πρόγραμμα προφορικής ιστορίας σαν το MOG μπορεί να έχει την πρόθεση ή τη δυνατότητα να υποκαταστήσει την επίσημη ιστοριογραφία και τα σχολικά εγχειριδια. Το πρόγραμμα MOG δεν παρέχει μια συνολική εικόνα για την περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα, ούτε είχε ποτέ τέτοια πρόθεση. Δεν λαμβάνει επίσης μεθοδολογικά θέση υπέρ ή κατά ενός συγκεκριμένου ιστορικού ρεύματος. Παρόλα αυτά, αναδεικνύονται με μεγάλη έμφαση σημαντικές ιστορικές συνιστώσες από τη σκοπιά της ιστοριογραφίας, όπως η Αντίσταση, και μάλιστα όχι μόνο για την ελληνική πλατφόρμα αλλά και για την αντίστοιχη γερμανική, που προορίζεται για τα γερμανικά σχολεία. Εδώ να επισημάνουμε ότι η παρατήρηση του κυρίου Μαργαρίτη (01:43:15) ότι υπάρχει απόφαση της κας Υπουργού «να μπουν αυτά τα πράγματα στα σχολεία» και αμέσως μετά η επίθεσή του εναντίον της Προφορικής Ιστορίας και του MOG ως ακατάλληλα μπορούν να χαρακτηριστούν τουλαχιστον ως κινδυνολογία. Δεν μας είναι γνωστή κάποια απόφαση του Υ.ΠΑΙ.Θ. σχετικά με το MOG. Αλλά αυτό ισχυρίζεται ο κύριος Μαργαρίτης (01:45:21).
Το πρόγραμμα MOG είναι ένα έργο προφορικής ιστορίας, το οποίο έλαβε 93 συνεντεύξεις επιζώντων της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα με σκοπό τη διαφύλαξή τους σε ένα ψηφιακό αρχείο προσβάσιμο στο διαδίκτυο σε όλους τους ενδιαφερόμενους. Από το υλικό του αρχείου αυτού επιλέχθηκαν 13 συνεντεύξεις, αυτές που κρίθηκαν από διακεκριμμένους και έμπειρους ιστορικούς και παιδιαγωγούς κατάλληλες, τόσο τεχνικά (ροή και καθαρότητα αφήγησης, αφηγηματική στιλπνότητα, κατανοητός λόγος) όσο και από άποψη περιεχομένου (καταλληλότητα για τη διδασκαλία μίας από τις θεματικές ενότητες της εκπαιδευτικής πλατφόρμας της κατοχής).
Η επιλογή αυτή, σε αντίθεση με όσα αναφέρονται στην εκπομπή (σε 01:44:07) δεν είναι αυθαίρετη αλλά μεθοδολογικά στοχευμένη. Οι μαρτυρίες δεν εξηγούν τί έγινε στην Kατοχή, ούτε αποτελούν «Corpus γνώσεων» για την περίοδο αυτή της ιστορίας (αντίθετα σε 01:44:47). Ούτε στο πρόγραμμα αυτό, ούτε σε κανένα άλλο πρόγραμμα προφορικής ιστορίας δεν χρησιμοποιούνται οι προφορικές μαρτυρίες ως μοναδικό υλικό εκμάθησης της ιστορίας (Σχετικά με τα οφέλη αλλά και τα όρια της προφορικής ιστορίας και κατ' επέκταση της χρήσης της ως εργαλείου στην εκπαίδευση βλ. σε FAQ. Μια πιο εκτεταμένη πραγμάτευση του θέματος εχουν επιχειρήσει οι συνεργάτες του Προγράμματος, Χάρης Αθανασιάδης και Αρχοντία Μαντζαρίδου στο άρθρο τους: Το ψηφιακό εκπαιδευτικό σενάριο για την Αντίσταση (1941-44)).
Οι συνεντεύξεις αυτές έχουν συνδεθεί διδακτικά με πρόσθετο υλικό (κείμενα και πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό), το οποίο προέρχεται από έγκυρες πηγές και έχει ως στόχο να παράσχει τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την κατανόηση του πλαισίου καθώς και της όψης της κατοχής, στο οποίο τοποθετείται η αφήγηση που πραγματεύεται ένα εκπαιδευτικό σενάριο. Έτσι οι συνεντεύξεις δεν είναι ατάκτως ειρημμένες στην πλατφόρμα (αντίθετα στην εκπομπή σε 01:44:00) αλλά ακολουθούν μια διδακτική και μεθοδολογική λογική με βάση επιστημονικά κριτήρια. Η επιλογή του συμπληρωματικού υλικού έχει γίνει από έμπειρους επιστήμονες της διδακτικής της ιστορίας στην Ελλάδα, με γνώμονα το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και προσαρμοσμένο στις ανάγκες του (και όχι αντίστροφα, όπως ακούγεται στην εκπομπή στο σημείο 02:20:50). Η χρήση του υλικού στο ελληνικό σχολείο είναι εκ φύσεως προαιρετική, ενώ η ψηφιακή αρχιτεκτονική του παρέχει στον εκπαιδευτικό πολυάριθμες δυνατότητες εφαρμογής. Σε συνδυασμό μάλιστα με τον Οδηγό για τους εκπαιδευτικούς μπορούν οι χρήστες να χρησιμοποιούν το υλικό της Εκπαιδευτικής Πλατφόρμας συνδυαστικά με το λοιπό υλικό των 93 συνεντεύξεων του Αρχείου ή ακόμα και το υλικό του Αρχείου από μόνο του, παράγοντας δικά τους σενάρια.
Επιπλέον, τα σενάρια πλαισιώνονται από την ταινία του έργου «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα», το οποίο αναδεικνύει τους συνδετικούς αρμούς μεταξύ των σεναρίων και περιέχει γενικότερες ιστορικές πληροφορίες σχετικά για την περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα. Οι δυνατότητες που παρέχονται στον εκπαιδευτικό είναι απεριόριστες, όχι μόνο ως προς τον αριθμό των χρησιμοποιούμενων συνεντεύξεων αλλά και ως προς την έκταση και τον τρόπο χρήσης του συμπληρωματικού υλικού σε συνδυασμό με το σχολικό υλικό. Η διδακτική πρόταση του MOG θέτει τον εκπαιδευτικό και τους μαθητές στο επίκεντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Έτσι, η πολλαπλότητα και ο διαφοροποιημένος χαρακτήρας του συνόλου του συμπληρωματικού υλικού του MOG δεν δικαιολογούν κριτική κατά της πλατφόρμας για μονομέρεια και κακόπιστη επιλεκτική χρήση κάποιων συνεντεύξεων εις βάρος άλλων.
Υπό τα δεδομένα αυτά, η μομφή του κυρίου Μαργαρίτη για διαστροφή και αναθεώρηση της ιστορίας από το Πρόγραμμα MOG, που υιοθετείται κατά πλειοψηφία από τους συμμετέχόντες στην εκπομπή, δεν ευσταθεί. Πόσω μάλλον όταν ο ίδιος περιορίζεται σε συκοφαντικές επαναλήψεις ψευδών ισχυρισμών, χωρίς να καταβάλλει την παραμικρή προσπάθεια επιχειρημοτολογικής τεκμηρίωσης των λεγομένων του.
Οι παρεμβάσεις του κυρίου Θεοδώροπουλου καθιστούν απλά προφανή την πλήρη απουσία ενασχόλησής του με το πρόγραμμα MOG. Η αρχική δήλωσή του, ότι κάθε πρωτοβουλία που προέρχεται από ταμεία που χρηματοδοτούνται από γερμανικούς πόρους θα πρέπει να απορρίπτεται, δεν αφήνει περιθώρια διαλόγου. Την ίδια στιγμή είναι απορίας άξιο, πώς ο ίδιος προβαίνει αργότερα σε απόπειρα πληροφόρησης του κοινού της εκπομπής, όταν για παράδειγμα λανθασμένα αναφέρει ότι το Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας είναι ένας από τους χορηγούς του προγράμματος MOG (02:25:47).
Αν οi ισχυρισμοί (α) σχετικά με τις αποφάσεις του Υπουργείου και (β) ότι το MOG βασίζει το εκπαιδευτικό υλικό (σχεδόν) μόνο σε 13 μαρτυρίες δεν ευσταθούν, τότε τι ευσταθεί; Μήπως στη περίπτωση του MOG είναι καλύτερα να γίνει καλή χρήση του υπάρχοντος υλικού αντί να διαδίδονται αστήρικτες κατηγορίες;
Σε γενικές γραμμές, στην εκπομπή «Αντιθέσεις - Ιστορικές παραχαράξεις στη γεωπολιτική σκακιέρα» της 16.04.2021 αναπαράγονται από κάποιους από τους συμμετέχοντες σε ότι αφορά το MOG λάθη και ίσως και ψεύδη, χωρίς καμία τεκμηρίωση. Σε περίπτωση που θα είχατε ενδιαφέρον για μια πληρέστερη δημοσιογραφική κάλυψη του θέματος, σας καλούμε σε μια γόνιμη αντιπαράθεση και εποικοδομητική συζήτηση, προκειμένου να αποκατασταθεί η η αλήθεια καθώς και η σαφήνεια και η αντικειμενικότητα του επιστημονικού - όχι πολιτικού - διαλόγου, που το έργο MOG επιχειρεί να εκκινήσει. Εφόσον το επιθυμείτε, είμαστε στη διάθεσή σας να σας παρουσιάσουμε αναλυτικά το εκπαιδευτικό υλικό και τον προτεινόμενο τρόπο χρήσης του στην εκπαίδευση, στα πλαίσια ενδεχομένως μιας διαδικτυακής συνάντησης.
Ελπίζουμε ότι θα ενημερώσετε τους συμμετέχοντες της εκπομπής και το κοινό σας σχετικά με αυτές τις παρατηρήσεις και επισημάνσεις.
Ευχαριστούμε εκ των προτέρων.
Με εκτίμηση,
Νικόλαος Αποστολόπουλος, Διευθυντής MOG
Επίτιμος καθηγητής, Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βερολίνου»
