Στελέχη που κάποτε εργάζονταν σε αυτούς τους κολοσσούς επιχειρούν να κόψουν τον ομφάλιο λώρο ανάμεσα στις διαφημίσεις και τον αριθμό των χρηστών με την επιβολή συνδρομών, περιορίζοντας σε ορισμένες δεκάδες τον αριθμό των συμμετεχόντων σε ομάδες για την αποφυγή της παραπληροφόρησης ή της φραστικής κακοποίησης με την πρόφαση του ελεύθερου λόγου.
«Έχει λήξει η εποχή των μεγάλων νικητών που είναι λιγοστοί», σημειώνει ο Έλι Πάριζερ, συνδιευθύντρια της New Public, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που επιχειρεί να δημιουργήσει ψηφιακούς χώρους για την ανταλλαγή απόψεων χωρίς υπερβολές. Μιλώντας στη Wall Street Journal, εξηγεί πως οι καταναλωτικές προτιμήσεις αλλάζουν και δεν ανταποκρίνονται όλοι σε ίδια συνταγή που προσφέρουν τα γιγάντια μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το δίκτυο του Facebook, το οποίο ανήκει στον όμιλο Meta του Μαρκ Ζούκερμπεργκ, αντιμετωπίζεται πια με επιφυλακτικότητα.
Το σκάνδαλο της CambridgeAnalytica, όπου αποκαλύφθηκε πως είχε δοθεί ελεύθερη πρόσβαση στα προφίλ εκατομμυρίων χρηστών χωρίς να έχουν λάβει γνώση, και οι αποκαλύψεις του πρώην στελέχους Φράνσις Χόγκεν για αμφιλεγόμενες εταιρικές πρακτικές εξέθεσαν τον όμιλο και τον ιδρυτή του.
Επιπλέον, ο εντεινόμενος ανταγωνισμός από το TikTok, ένα μέσο ανταλλαγής βίντεο, αλλά και η νέα πολιτική απορρήτου της Apple, βάσει της οποίας οι χρήστες του λογισμικού iOS iPhone δίνουν έγκριση στην παρακολούθηση της δραστηριότητας τους, έχουν επιφέρει επιπτώσεις στα οικονομικά αποτελέσματα του ομίλου. Τα διαφημιστικά έσοδα της Meta από το Facebook και το Instagram αυξήθηκαν κατά 6,1% το α΄ τρίμηνο του έτους, αντανακλώντας το χαμηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί από την εισαγωγή του ομίλου στο χρηματιστήριο.
Η εξαγορά του Twitter από τον Μασκ
Με τον Έλον Μασκ να αποκτά τον έλεγχο του Twitter έναντι 44 δισ. δολαρίων και την πρόθεση του να χαλαρώσει τους κανόνες για το περιεχόμενο των αναρτήσεων προς όφελος του ελεύθερου λόγου, όπως δηλώνει ο ίδιος, τα μικρότερα επιχειρηματικά σχήματα σκοπεύουν να λειτουργήσουν με μεγαλύτερη μετριοπάθεια. Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι η πλατφόρμα HalloApp που ιδρύθηκε προ διετίας από τον Νιράζ Αρόρα και τον Μάικλ Ντόνοχιου, πρώην στελέχη στο WhatsApp.
Μάλιστα, ο Αρόρα ήταν ένας από τους αρχιτέκτονες της εξαγοράς του WhatsApp από την Facebook έναντι 22 δισ. δολαρίων, μια συμφωνία που μαζί με την απόκτηση του Instagram έχει μπει στο μικροσκόπιο της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου. Οι κ.κ. Αρόρα και Ντόνοχιου δεν προσανατολίζονται στην καθιέρωση μιας πλατφόρμας που θα στηρίζεται σε διαφημιστικά έσοδα αλλά σε συνδρομές που δεν θα υπερβαίνουν τα πέντε δολάρια τον μήνα. Επίσης θεωρούν πως οι μικρές ομάδες με έως και 50 μέλη αποθαρρύνουν καταχρηστικές συμπεριφορές όπως η εξύβριση και οι προσβολές.
«Δεν θέλεις να χάσεις τον έλεγχο με μια ραγδαία ανάπτυξη» είχε δηλώσει πρόσφατα ο Αρόρα. Όπως επισημαίνει η Wall Street Journal, η HalloAppέχει συγκεντρώσει 15 εκατ. δολάρια από επενδυτές, συμπεριλαμβανομένης της Sequoia Capital, την οποία ίδρυσε ο Τζιμ Μπρέινερ, πρώην μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Facebook. Μια ακόμη εφαρμογή είναι η Somewhere Good, που στηρίζεται στην οπτικοακουστική επικοινωνία αλλά δεν επιτρέπει στους χρήστες να στέλνουν απευθείας μηνύματα ή να υπάρχουν ακόλουθοι. Η ιδρύτρια του, Ναζ Όστιν, δημιούργησε την πλατφόρμα προ διετίας, θεωρώντας πως οι άνθρωποι προτιμούν την επαφή με το κοινωνικό σύνολο σε μια περίοδο που είχε ξεσπάσει η πανδημία.
Ανεξάρτητα από την εξέλιξη αυτών των νέων μέσων κοινωνικής δικτύωσης, γεγονός είναι πως οι καθιερωμένοι παίκτες Facebook και Twitter γιγαντώθηκαν σε σημείο που είναι δύσκολο να τεθούν κάποιες προδιαγραφές κατόπιν εορτής. Η σφαίρα πολιτικής επιρροής του Twitter αναδείχθηκε ξανά όταν ο Έλον Μάσκ απέκτησε τον έλεγχο του. Έκτοτε σημειώθηκε εισροή δεκάδων χιλιάδων ακολούθων στα προφίλ μελών του Ρεπουμπλικανικού κόμματος ενώ οι Δημοκρατικοί, συμπεριλαμβανομένης της αντιπρόεδρου Καμάλα Χάρις, είχαν αντίστοιχες απώλειες. Απομένει να αποσαφηνιστεί πια θα είναι η νέα μορφή του Τwitter υπό τη διοίκηση του Έλον Μασκ.