Ο πρωτογενής τομέας αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια πρωτοφανείς προκλήσεις –κυρίως στον υγειονομικό, ενεργειακό και κλιματικό πεδίο – γεγονός που αναδεικνύει με τον πλέον δηλωτικό τρόπο την ανάγκη για άμεση λήψη μέτρων με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη, την προώθηση και αναβάθμιση της ελληνικής παραγωγής.
Ένας κλάδος που πλήττεται από τις καταστροφικές πυρκαγιές των τελευταίων ετών και την κλιματική αλλαγή, είναι και αυτός της μελισσοκομίας. Να θυμίσω ότι η Βόρεια Εύβοια, η γενέτειρά μου που βίωσε μια πρωτοφανή καταστροφή από την πύρινη λαίλαπα αποτελούσε ένα πολύτιμο «κέντρο» παραγωγής του περίφημου πευκόμελου και πλέον πρέπει να αποκαταστήσουμε αυτή την ισορροπία με στοχευμένες δράσεις.
Η μελισσοκομία άλλωστε αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κλάδους της πρωτογενούς παραγωγής στη χώρα μας. Σύμφωνα με στοιχεία του ΥπΑΑΤ, στον κλάδο απασχολούνται περί τους 23.000 μελισσοκόμους οι οποίοι κατέχουν τουλάχιστον 1.380.000 κυψέλες. Περίπου 5.000 από αυτούς, κατέχουν άνω των 150 κυψελών και θεωρούνται ως επαγγελματίες. Γενικά πάντως, είτε ως αποκλειστική είτε ως δεύτερη απασχόληση, η μελισσοκομία είναι ένας κλάδος της αγροτικής οικονομίας που συμβάλλει σημαντικά στο εισόδημα των γεωργικών και μη οικογενειών. Η Ελλάδα, είναι δεύτερη στην Ε.Ε., μετά την Ισπανία, από απόψεως κατοχής μελισσοσμηνών και παράγει κατά μέσο όρο 14.000 τόνους μέλη ετησίως. Η εγχώρια παραγωγή καλύπτει περίπου το 90% της κατανάλωσης.
Θεσμικά και χρηματοδοτικά εργαλεία
Οι προτεραιότητες του ΥπΑΑΤ για τον συγκεκριμένο τομέα, είναι η ενίσχυση της οικονομικής αποδοτικότητας των μελισσοκομικών εκμεταλλεύσεων της Χώρας και η παραγωγή ανταγωνιστικών μελισσοκομικών προϊόντων.
Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων αξιοποιούνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο θεσμικά και χρηματοδοτικά εργαλεία:
Στα θεσμικά εργαλεία, ανήκει η Καθιέρωση ενιαίου συστήματος καταγραφής, απογραφής και ταυτοποίησης των μελισσοκόμων και του μελισσοκομικού κεφαλαίου. Το Εθνικό Ηλεκτρονικό Μελισσοκομικό Μητρώο και η Ατομική Μελισσοκομική Ταυτότητα αποτελούν εργαλεία για την καθιέρωση ενιαίου συστήματος καταγραφής και απογραφής των μελισσοκόμων και του μελισσοκομικού κεφαλαίου της Χώρας.
Με τη λειτουργία του Εθνικού Ηλεκτρονικού Μελισσοκομικού Μητρώου και την ψηφιακή καταγραφή και παρακολούθηση των μελισσοκόμων και των κυψελών της Χώρας μέσω και της ψηφιακής μελισσοκομικής ταυτότητας, αντιμετωπίζονται σημαντικά θέματα του κλάδου της μελισσοκομίας τα οποία μέχρι σήμερα προσεγγίζονταν αποσπασματικά και με μη ενιαίο τρόπο για όλη τη Χώρα.
Το «Μητρώο» αγκαλιάστηκε από την πλειονότητα των παραγωγών μελισσοκόμων, είτε αυτοί είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες είτε ετεροαπασχολούμενοι. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία του «Μητρώου» και ύστερα από την ολοκλήρωση των δηλώσεων κατεχομένων κυψελών εκ μέρους των μελισσοκόμων και των προβλεπόμενων ελέγχων, στο Εθνικό Ηλεκτρονικό Μελισσοκομικό Μητρώο είναι καταγεγραμμένοι περίπου 21.000 Ενεργοί Μελισσοκόμοι με περίπου 2,2 εκατομμύρια κατεχόμενες κυψέλες.
Η θεσμοθέτηση του Εθνικού Ηλεκτρονικού Μελισσοκομικού Μητρώου παρέχει την τεχνική δυνατότητα, μεταξύ άλλων, για την εποπτεία των εισαγωγών και την παρακολούθηση της αγοράς του μελιού, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην προστασία και ανάδειξη των ελληνικών μελισσοκομικών προϊόντων, τη διαφύλαξη των παραγωγών και του καταναλωτικού κοινού, από φαινόμενα νοθείας και παραπλάνησης.
Η εφαρμογή του Εθνικού Ηλεκτρονικού Μελισσοκομικού Μητρώου συνεχώς βελτιώνεται και αναβαθμίζεται με σκοπό να γίνει εύχρηστο, λειτουργικό και να απλουστευθεί η χρήση του από τους μελισσοκόμους.
Όσο για τη Μελισσοκομική Ταυτότητα και τα στοιχεία του κάθε ενεργού μελισσοκόμου ανακτώνται μέσω υπηρεσιών διαλειτουργικότητας, θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τις αρμόδιες ελεγκτικές δομές, σε περιπτώσεις ελέγχου αλλά και για την παρακολούθηση και έλεγχο των μετακινήσεων των κυψελών, για τον περιορισμό, την πρόληψη και την αντιμετώπιση κρουσμάτων μελισσοκλοπής, για την προσβασιμότητα των μελισσοκόμων στις κυψέλες τους, σε εξαιρετικές περιστάσεις, όπως έντονα καιρικά φαινόμενα ή πυρκαγιές.
Ένα επιπλέον «όπλο» στη φαρέτρα μας είναι και το Ισοζύγιο Μελιού που αποτελεί καθοριστικό εργαλείο για εποπτεία των εισαγωγών και την παρακολούθηση της αγοράς του μελιού, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην πάταξη των ελληνοποιήσεων και την ανάδειξη της αξίας του μελιού και λοιπών προϊόντων κυψέλης. Παράλληλα συμβάλει στη διαφύλαξη των παραγωγών και του καταναλωτικού κοινού από φαινόμενα νοθείας και παραπλάνησης. Επίσης, βρίσκεται σε εξέλιξη η δημιουργία ψηφιακής υπηρεσίας διαχείρισης ισοζυγίου παραγωγής – διάθεσης μελιού, με στόχο την καθιέρωση του «ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΜΕΛΙ» και την αύξηση της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων.
Στα χρηματοδοτικά εργαλεία, προβλέπεται η υλοποίηση του Εθνικού Μελισσοκομικού Προγράμματος για τη βελτίωση των συνθηκών παραγωγής και εμπορίας των προϊόντων της μελισσοκομίας.
Το εν λόγω πρόγραμμα περιλαμβάνει διάφορες δράσεις για την ανάπτυξη του κλάδου, όπως τεχνική βοήθεια προς μελισσοκόμους και οργανώσεις μελισσοκόμων, καταπολέμηση των ασθενειών, εξοπλισμό για τη διευκόλυνση των μετακινήσεων, στήριξη της νομαδικής μελισσοκομίας, στήριξη των εργαστηρίων ανάλυσης προϊόντων μελισσοκομίας με στόχο τη διευκόλυνση των μελισσοκόμων στην εμπορία και την αναβάθμιση της αξίας των προϊόντων, υλοποίηση προγραμμάτων εφαρμοσμένης έρευνας στον τομέα της μελισσοκομίας και των μελισσοκομικών προϊόντων και βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων με σκοπό την καλύτερη αξιοποίηση των προϊόντων στην αγορά.
Στο πλαίσιο του εθνικού μελισσοκομικού προγράμματος για το έτος 2022 έχει εγκριθεί συνολική ενίσχυση ύψους 12.325.290. Η χρηματοδότηση του προγράμματος καλύπτεται κατά 50% από ενωσιακούς πόρους και κατά 50% από εθνικούς πόρους. Το μελισσοκομικό πρόγραμμα θα συνεχιστεί με τον ίδιο ετήσιο προϋπολογισμό, ο οποίος ανέρχεται σε 12.325.290 € ανά έτος, για την ερχόμενη πενταετία (2023 – 2027), καθώς έχει ενταχθεί στο Στρατηγικό Σχέδιο του ΥΠΑΑΤ για τη νέα ΚΑΠ.
Τέλος το Πρόγραμμα Στήριξης των Μικρών Νησιών του Αιγαίου Πελάγους στον τομέα της μελισσοκομίας υλοποιούνται μέτρα στήριξης του κλάδου της μελισσοκομίας στα μικρά νησιά του Αιγαίου, προκειμένου να ενισχυθεί η βιωσιμότητα και αποτελεσματικότητα των υπαρχουσών παραδοσιακών μελισσοκομικών εκμεταλλεύσεων, να αναπτυχθεί η τοπική παραγωγή μελιού, να μειωθεί το αυξημένο κόστος παραγωγής, να ενισχυθεί η τοπική μεταποιητική δραστηριότητα με προϊόντα υψηλής ποιότητας και διατροφικής ασφάλειας και να διατηρηθεί το μοναδικό ιδιαίτερο περιβάλλον των μικρών νησιών.
Το ποσό της δικαιούμενης ενίσχυσης καθορίζεται ετησίως σε 12 € ανά κατεχόμενη κυψέλη και μέχρι του συνολικού ποσού ενίσχυσης 1.800.000€ ανά έτος, σύμφωνα με το εγκριθέν Πρόγραμμα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το συνολικό διατιθέμενο ποσό της ενωσιακής ενίσχυσης καθορίζεται σε 1.150.000€ ανά έτος, ενώ το συνολικό ποσό της συμπληρωματικής εθνικής χρηματοδότησης ανέρχεται σε 650.000€ ετησίως. Επιπροσθέτως, δε μπορώ παρά να νιώθω βαθιά ικανοποίηση και για την επιστημονική ομάδα που έχουμε συστήσει από το ΥπΑΑΤ που απαρτίζεται από διακεκριμένους Καθηγητές από Πανεπιστημιακά Ιδρύματα όλης της χώρας, με στόχο την παροχή τεχνικής, συμβουλευτική υποστήριξης και εισηγήσεις για τη χρήση των κατάλληλων εργαλείων για την ανάπτυξη και θωράκιση του κλάδου.
Εν κατακλείδι, η προστασία και ανάδειξη του ελληνικού μελιού, ένα κορυφαίο από άποψης διατροφικής αξίας προϊόν και ελληνικό superfood, αποτελεί προσωπικό μου στοίχημα. Είμαστε εδώ για να στηρίξουμε την ελληνική μελισσοκομία και φυσικά το σύνολο της πρωτογενούς παραγωγής.
