Οι εικόνες της θαλάσσιας ζωής που απαθανάτισε ο φωτογράφος και κινηματογραφιστής Σον Χάινριχς έχουν ένα διπλό μήνυμα: πρέπει να σεβόμαστε αυτά τα μεγαλοπρεπή, αλλά εύθραυστα πλάσματα, αλλά πρέπει επίσης να φοβόμαστε την προοπτική της εξαφάνισής τους. Ο 50χρονος Χάινριχς, μεγάλωσε στις ακτές της Νότιας Αφρικής: «Ως παιδί περνούσα τα Σαββατοκύριακα κοντά στους ωκεανούς – έχουν περισσότερη αφθονία από ό,τι θα μπορούσατε ποτέ να φανταστείτε», θυμάται.
Το προστατευτικό του ένστικτο για τη ζωή κάτω από τα κύματα σύμφωνα με την ΕΡΤ, τού ενέπνευσε μια καριέρα αφιερωμένη στην έρευνα για την κακομεταχείρισή της θαλάσσιας ζωής από τους ανθρώπους και του εμφύσησε το όραμα μιας εκστρατείας για αλλαγή. Εντοπίζοντας άπιαστους φαλαινοκαρχαρίες στο Isla Mujeres του Μεξικού, επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τους τοπικούς ψαράδες να κάνουν στροφή στον οικοτουρισμό.
Στη συνέχεια, ο Χάινριχς κατέγραψε το εκτεταμένο κυνήγι των σαλαχιών μάντα για τα βράγχια τους, που χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική, και βοήθησε να ανοίξει ο δρόμος για την επίσημη προστασία των μάντα από τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Διεθνές Εμπόριο Απειλούμενων Ειδών.
Μερικές από τις φωτογραφίες του αποτυπώνουν τη μεγαλοπρέπεια, ενώ άλλες είναι σκόπιμα δύσκολο να τις δεις. Αλλά οι εικόνες του Χάινριχς υπάρχουν για να εμπνέουν τη δράση. Σήμερα αφιερώνει μεγάλο μέρος της δράσης του στο SeaLegacy, έναν οργανισμό που επιδιώκει να διοχετεύσει ένα αίσθημα δημόσιας αδικίας στο ατελείωτο ψάρεμα και να το κατευθύνει προς τον περιβαλλοντικό ακτιβισμό.
Το CNN μίλησε με τον Σον Χάινριχς για την τέχνη του και τη διατήρηση των ωκεανών και για το πώς αυτά τα δύο είναι τομείς αχώριστοι.
CNN: Γιατί οι φωτογράφοι είναι σημαντικοί για τη διατήρηση των ωκεανών;
Χάινριχς: Είναι θεμελιώδες ζήτημα για εμάς που θέλουμε να προστατεύσουμε και να διατηρήσουμε κάτι, είναι η ικανότητά μας να συνδεόμαστε μαζί του. Δεδομένου ότι πολύ λίγοι άνθρωποι μπορούν να πάνε απευθείας στον ωκεανό και να συνδεθούν με τη θαλάσσια ζωή σε αυτούς τους βιότοπους, είναι τόσο σημαντικό να τους μεταφέρουμε εμείς τις ιστορίες.
Μέσω των εικόνων, του βίντεο και όλης της αφήγησης, βοηθάμε τους ανθρώπους να αισθανθούν μια σύνδεση και μέσω αυτής, αναπτύσσουν μια αίσθηση ενσυναίσθησης και την επιθυμία να δράσουν. Είναι μια τεράστια ευκαιρία και υποχρέωση από την πλευρά μας ως αφηγητές να μεταφέρουμε αυτές τις ιστορίες στους ανθρώπους.
CNN: Ποιες είναι οι κύριες απειλές για τα θαλάσσια συστήματα από τη δική σας οπτική;
Χάινριχς: Βλέπουμε τους ωκεανούς, αυτόν τον ανεξάντλητο πόρο ως ένα μέρος όπου μπορούμε να συνεχίσουμε να παίρνουμε. Στέλνουμε τα πλοία μας και μαζεύουμε τόνους και τόνους ειδών και τα φέρνουμε πίσω στο λιμάνι με την ένδειξη ως θαλασσινά εδέσματα. Έχουμε βγάλει περισσότερο από το 90% των μεγάλων ψαριών από τους ωκεανούς μέσα σε λίγες μόλις δεκαετίες μέσω της βιομηχανικής αλιείας. Κανείς δεν καταλαβαίνει πραγματικά ότι πρόκειται για ζωντανά αισθανόμενα όντα που διατηρούν έναν βιότοπο που είναι κυριολεκτικά το σύστημα υποστήριξης της ζωής του πλανήτη μας. Το μισό από το οξυγόνο που αναπνέουμε ως άνθρωποι προέρχεται από το φυτοπλαγκτόν που ζει στους ωκεανούς μας. Και καθώς καταστρέφουμε τους ωκεανούς μας, κυριολεκτικά καταρρέει ένας από τους πνεύμονες αυτού του πλανήτη.
Η πιο άμεση απειλή για τους ωκεανούς μας είναι η εξαγωγή της θαλάσσιας ζωής αλλά μακροπρόθεσμα ίσως μια από τις μεγαλύτερες απειλές θα είναι η κλιματική αλλαγή και η υπερθέρμανση του πλανήτη. Καθώς οι θάλασσες θερμαίνονται, γίνονται λιγότερο παραγωγικές, τα ρεύματα επιβραδύνονται και οι μεταναστεύσεις αυτών των ψαριών θα αρχίσουν να μετατοπίζονται και η ικανότητά τους για αναπαραγωγή θα αλλάξει. Καθώς φέρνουμε όλο και περισσότερο άνθρακα στις θάλασσες, η δυνατότητα σχηματισμού υφάλων εξαφανίζεται. Έτσι το σύστημα υποστήριξης στον πυθμένα του ωκεανού αρχίζει να εξαφανίζεται από κάτω μας.
CNN: Τι έχετε δει από πρώτο χέρι;
Χάινριχς: Πέρασα το μεγαλύτερο μέρος μιας ολόκληρης δεκαετίας δουλεύοντας σε όλο τον πλανήτη πάνω σε θέματα που αφορούν στην καταστροφική αλιεία. Ήμουν σε λιμάνια της Ασίας όπου έφεραν 7.000 καρχαρίες σε μία μόνο μέρα. Τους έκοβαν τα πτερύγια, τα πέταγαν στο δίσκο και στη συνέχεια ολόκληρος ο καρχαρίας μετατράπηκε σε λίπασμα. Επτά χιλιάδες καρχαρίες! Και όταν μίλησα με τον διευθυντή του εργοστασίου, μου είπε, «Σήμερα δεν είναι η καλύτερή μας μέρα. Μερικές μέρες, έχουμε 10-12.000 καρχαρίες. Έτσι, σε ένα μόνο λιμάνι, βγαίνουν τρία εκατομμύρια καρχαρίες σε ένα χρόνο. Και σε τι μεταφράζεται πραγματικά αυτό; Οι εκτιμήσεις λένε ότι κάπου μεταξύ 100 και 250 εκατομμύρια καρχαρίες σφάζονται σε ένα χρόνο για τα μέρη του σώματός τους.
Έχω δει λιμάνια όπου υπάρχουν δελφίνια με λόγχες που κείτονται στην παραλία, και τα χρησιμοποιούν για τροφή για σκύλους. Έχω δει μάντα να παρατάσσονται σε έναν ολόκληρο δρόμο, στην Ασία, και να τους βγάζουν μόνο τα βράγχια για να τα χρησιμοποιούν ως φαρμακευτικό τονωτικό, και το υπόλοιπο ζώο πετιέται,
CNN: Τι είναι το SeaLegacy;
Χάινριχς :Το Sea Legacy είναι ένας οργανισμός που συνίδρυσα με τους συνεργάτες μου Πολ Νίκλεν και Κριστίνα Μίτερμέιερ, φωτογράφους παγκόσμιας κλάσης και οικολόγους, για να ενεργοποιήσω ανθρώπους σε όλο τον πλανήτη να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της υγείας και της αφθονίας των ωκεανών μας.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι ότι οι άνθρωποι αισθάνονται αβοήθητοι ή απαθείς. Λένε «δεν είναι το πρόβλημά μου», είτε «δεν μπορώ να κάνω τίποτα γι’ αυτό». Δημιουργήσαμε ένα μέρος όπου μπορείτε να μπείτε, μπορείτε να εγγραφείτε και μπορείτε να επιλέξετε το δικό σας μονοπάτι: ίσως σας ενδιαφέρουν τα δελφίνια, οι φάλαινες, τα μαγκρόβια ή οι ύφαλοι. Στη συνέχεια, επιλέγετε να αναλάβετε δράση. Ίσως απλώς για να υπογράψετε μια αναφορά, να κάνετε μια δωρεά. Ίσως είναι μια επιστολή στο Κογκρέσο ή σε κάποια άλλη χώρα, που να τους παροτρύνει να αναλάβουν δράση για την προστασία του κρίσιμου οικοσυστήματος μαγκρόβιων.
Παρέχουμε όμως επίσης πληροφορίες για το πώς μπορείτε να κάνετε αλλαγές στην προσωπική σας ζωή. Τι καταναλώνετε, τι απορρίπτετε, τη χρήση της ενέργειάς σας. Μέσα από τις ιστορίες μας βοηθάτε να μαθαίνετε να είστε καλύτερος θεματοφύλακας αυτού του πλανήτη.
CNN: Ποιες είναι οι ελπίδες σας για το μέλλον; Προφανώς, η δουλειά σας δεν έχει τελειώσει.
Χάινριχς: Έχουμε περάσει πολύ καιρό με όμορφες φωτογραφίες και διασκεδαστικές ιστορίες. Πρέπει να αναλάβουμε δράση. Κατά τη γνώμη μου, έχουμε λιγότερο από μια δεκαετία πριν βρεθούμε σε μια ανεξέλεγκτη απώλεια του πλανήτη λόγω του κλίματος και της καταστροφικής αλιείας.
Αλλά πιστεύω επίσης ότι βλέπουμε μια θεμελιώδη αλλαγή να συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Η επόμενη γενιά ξυπνά. Νέοι άνθρωποι μιλούν με τους γονείς και τους παππούδες τους. Συζητήσεις που δεν θα γίνονταν ποτέ πριν από μια δεκαετία συμβαίνουν σήμερα. Βλέπω μικρούς ακτιβιστές 13 ετών να παίρνουν θέση στα σχολεία τους για την εξάλειψη των πλαστικών. Βλέπω ψαράδες να αλλάζουν και να διαφοροποιούν τον τρόπο βιοπορισμού τους, από το να ψαρεύουν καρχαρίες στο να βγάζουν μερικούς ανθρώπους έξω για να κολυμπήσουν με καρχαρίες. Βλέπω ολόκληρες πόλεις να ορίζουν προστατευόμενες περιοχές. Βλέπουμε την αλλαγή.
Οπότε έχω ελπίδα. Αλλά περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, εμπνέομαι να είμαι μέρος όλου αυτού. Γιατί πιστεύω ότι έχουμε μια ευκαιρία, αλλά πρέπει να δράσουμε τώρα.
