Σε μια ηλιακή καταιγίδα μικροσωματίδια κινούνται μέσα σε ένα τεράστιο νέφος πλάσματος από τον ήλιο προς τους πλανήτες και ενδέχεται να πλήξουν δορυφόρους τηλεπικοινωνιών που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από την γη. Πρόσφατα η αμερικανική αεροδιαστημική εταιρία SpaceX, του ιδρυτή της Tesla Έλον Μασκ, «έχασε» από ηλιακή καταιγίδα περίπου 40 από τους δορυφόρους της.
Σύμφωνα με το DW, οι καταιγίδες αυτές προκαλούνται από εκρήξεις στον ήλιο. Ορισμένοι επιστήμονες προβλέπουν ότι το φαινόμενο των καταιγίδων θα ενισχυθεί τα επόμενα χρόνια. Από τα τέλη του 2019 οι ειδικοί διαπιστώνουν έντονη δραστηριότητα στην επιφάνεια του ηλίου στο πλαίσιο ενός κύκλου χρονικής διάρκειας 11 ετών. Αναμένουν μάλιστα κορύφωση των καταιγίδων την περίοδο 2024-2026.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ηλιακή καταιγίδα: Διαστημικό σκάφος κατέγραψε γιγάντια έκρηξη
Η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία ESA αναφέρει ότι σε μια τέτοια καταιγίδα εκτοξεύονται στο διάστημα δισεκατομμύρια τόνοι μικροσωματιδίων και πλάσματος και κατευθύνονται με μεγάλη ταχύτητα προς τον πλανήτη γη σε απόσταση 150 εκατομμυρίων χιλιομέτρων. Η γη προστατεύεται βέβαια και από την ατμόσφαιρα, αλλά και το ηλεκτρομαγνητικό της πεδίο. Τα μικροσωματίδια μπορούν ωστόσο να διεισδύσουν στην ατμόσφαιρα και να προκαλέσουν σημαντικές ζημιές σε δορυφόρους, δίκτυα ηλεκτροδότησης, συστήματα πλοήγησης και τις επικοινωνίες.
«Πιθανότητα μόλις 10% για ένα ακραίο φαινόμενο»
Η συντονίστρια για διαστημικά καιρικά φαινόμενα στο παράρτημα της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας στο Ντάρμστατ της Γερμανίας Μέλανι Χάιλ δηλώνει ότι «για να προστατέψουμε το δίκτυο ηλεκτροδότησης στη γη θα πρέπει να υπάρξουν έγκαιρες προειδοποιήσεις». Εκτιμά ότι αν οι πάροχοι ειδοποιηθούν έγκαιρα θα είναι σε θέση να περιορίσουν την λειτουργία γεννητριών και μετασχηματιστών, ώστε να μην προκληθούν ζημιές από τις καταιγίδες. Σύμφωνα με τη γερμανίδα ειδκό είναι πολύ δύσκολη μια σωστή πρόβλεψη για την ισχύ του διαστημικού φαινομένου. Η Μέλανι Χάιλ δίνει πιθανότητα μόλις 10% για ένα ακραίο φαινόμενο που θα προκαλέσει εκτεταμένες υλικές ζημιές μέσα στα επόμενα χρόνια.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι μια προειδοποίηση για την έγκαιρη λήψη μέτρων είναι σχεδόν αδύνατη, μιας και τα μικροσωματίδια κινούνται με μεγάλη ταχύτητα στο ηλιακό μας σύστημα. «Αν δεν διαθέταμε σημεία παρατήρησης ακραίων φαινομένων, όπως οι ηλιακές καταιγίδες, δεν θα ήταν εφικτή η συγκέντρωση σημαντικών δεδομένων που συμβάλλουν στην πρόβλεψη», υπογραμμίζει η γερμανίδα ειδικός για να προσθέσει ότι «για να διασφαλίσουμε σωστές και αξιόπιστες προβλέψεις θα πρέπει να αποκτήσουμε περισσότερες δυνατότητες και ως προς το ανθρώπινο δυναμικό και ως προς τον τεχνικό εξοπλισμό που έχουμε στη διάθεσή μας».
Με τον Vigil θα παρατηρηθούν ηλιακές καταιγίδες εν τη γενέσει τους
Η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία ελπίζει ότι με το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο Vigil θα συγκεντρώσει πολλές πληροφορίες για το φαινόμενο των ηλιακών καταιγίδων. Ο επικεφαλής της αποστολής Τζιουζέπε Μαντόρλο δήλωσε πρόσφατα ότι «με τη βοήθεια του Vigil είναι εφικτή η καταγραφή πιθανών κινδύνων για τις υποδομές στη γη». Σύμφωνα με τον ιταλό ειδικό η αποστολή ξεκινά το 2027 και θα δώσει την δυνατότητα στους ευρωπαίους επιστήμονες να παρατηρήσουν τις εξελίξεις στον ήλιο από διαφορετικές οπτικές γωνίες, καθώς και να παρακολουθήσουν τις ηλιακές καταιγίδες εν τη γενέσει τους.
Στο σημαντικό ερώτημα για το πόσο ισχυρά και επικίνδυνα θα είναι εν τέλει τα ακραία φαινόμενα οι επιστήμονες αδυνατούν να απαντήσουν. Μόλις πριν από δύο χρόνια, το 2020, ειδικοί της Επιτροπής Προβλέψεων Ηλιακού Κύκλου (SCPP) προέβλεπαν ότι οι ηλιακές καταιγίδες και σε αυτόν τον κύκλο 11 ετών θα είναι ήπιες όπως και στον προηγούμενο. Η ομάδα γύρω από τον ειδικό Σκοτ Μάκιντος από το Εθνικό Κέντρο Ατμοσφαιρικής Έρευνας (NCAR) στην αμερικανική πόλη Μπόλντερ έξω από το Ντένβερ της Πολιτείας Κολοράντο έχουν ωστόσο διαφορετική άποψη και θεωρούν πιθανότερες πολλές και ισχυρότερες ηλιακές καταιγίδες. Προς το παρόν είναι άγνωστο ποια πρόβλεψη θα επιβεβαιωθεί τα επόμενα χρόνια.
