Οι δασικές πυρκαγιές είναι ίσως το σημαντικότερο πρόβλημα του χερσαίου φυσικού περιβάλλοντος και οι επιπτώσεις τους είναι πλέον παγκόσμιες, αφού αποτελούν κύρια συνιστώσα των τριών μεγαλύτερων περιβαλλοντικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο πλανήτης: της κλιματικής αλλαγής, του φαινομένου του θερμοκηπίου και της ερημοποίησης, σε έναν ατέρμονα και επαναλαμβανόμενα καταστροφικό κύκλο.
Παγκοσμίως, η καταστροφή των δασών από πυρκαγιές έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνο την απώλεια των μεγαλύτερων χερσαίων δεσμευτών του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας αλλά και τον ταυτόχρονο εμπλουτισμό της με διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο, που είναι τα κύρια προϊόντα που προκύπτουν από την καύση της δασικής βιομάζας.
Η αύξηση της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα συνεπάγεται μεγαλύτερη δέσμευση της ανακλώμενης ηλιακής ακτινοβολίας από την επιφάνεια της γης, με αποτέλεσμα το κλίμα της γης σε παγκόσμια κλίμακα να γίνεται θερμότερο και ξηρότερο, προκαλώντας την υπερθέρμανση του πλανήτη (φαινόμενο του θερμοκηπίου, greenhouse effect, global warming).
Σε αυτό συντελεί και η εκτεταμένη και συνεχής καταστροφή των τροπικών δασών του Αμαζονίου (του μεγαλύτερου «πνεύμονα» της γης) από πυρκαγιές.
Το θερμότερο και ξηρότερο κλίμα ευνοεί την έναρξη και εξάπλωση περισσότερων μεγάλων δασικών πυρκαγιών υψηλού θερμικού φορτίου και σφοδρότητας καύσης, που καταστρέφουν ανεξέλεγκτες τεράστιες εκτάσεις, αφού είναι σχεδόν αδύνατο να αντιμετωπιστούν (mega fires).
Η συχνότητα εμφάνισης μεγάλων δασικών πυρκαγιών που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια ακραίων καιρικών φαινομένων λόγω κλιματικής αλλαγής φαίνεται να αυξάνει συνεχώς σε παγκόσμια κλίμακα από τις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα. Στις αρκτικές περιοχές μόνο το 2019 κάηκαν 83.000.000 στρέμματα δασικών εκτάσεων. Ιδιαίτερα υψηλό ήταν το τίμημα που πλήρωσαν και οι χώρες της μεσογειακής λεκάνης.
Οι επανειλημμένες πυρκαγιές προκαλούν μόνιμη καταστροφή του φυτοκαλύμματος που προσφέρει η δασική βλάστηση και οδηγούν αναπόφευκτα σε εκτεταμένη και τελικά μόνιμη διάβρωση του επιφανειακού εδάφους που επιφέρει την ερημοποίηση («desertification»), ιδιαίτερα σε περιοχές με μεσογειακό τύπο κλίματος όπως η Ελλάδα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Κλιματική Αλλαγή: Θα μπορούσε να αφανίσει το ανθρώπινο είδος;
Τέλος, οι δασικές πυρκαγιές αποδεσμεύουν στην ατμόσφαιρα όλα τα αποθέματα άνθρακα που εδώ και αιώνες είναι δεσμευμένα μέσω της φωτοσύνθεσης στη φυτική βιομάζα και την οργανική ουσία του εδάφους (carbon sequestration). Ένα εκτάριο (δέκα στρέμματα) δάσους παράγει τέσσερις τόνους οξυγόνου ετησίως, ενώ κάθε χρόνο η καύση των δασών συνεισφέρει κατά 8-12% στα συνολικά εκπεμπόμενα αέρια του θερμοκηπίου (διοξείδιο και μονοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο, οξείδια του αζώτου).
Από τα παραπάνω καθίστανται προφανείς οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ κλίματος και δασικών πυρκαγιών και φαίνεται η ουσία του προβλήματος, που ίσως να οδηγεί και στη λύση του: η κλιματική αλλαγή είναι η ρίζα του κακού και η λήψη μέτρων για την αναστροφή της θα οδηγήσει στην αντιμετώπιση των καταστροφικών δασικών πυρκαγιών.
