Νέα συμμαχία ''φωτιά''
Μια σημαντική συμμαχία έχει σχηματιστεί μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας με φόντο την ενέργεια και τις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη στον συγκεκριμένο τομέα.
Οι δύο χώρες, χθες, Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου, υπέγραψαν δύο νέα μνημόνια συνεργασίας, τα οποία έχουν ως σκοπό να καταστήσουν τις δύο χώρες ενεργειακούς παρόχους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να συμβάλλουν στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.
Συγκεκριμένα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποδέχθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου τον Πρόεδρο της Βουλγαρίας Ρούμπεν Ράντεφ, με τους δύο ηγέτες να «δίνουν τα χέρια» για δύο νέα σημαντικά deals.
Τι περιλαμβάνουν οι δύο συμφωνίες
Το πρώτο μνημόνιο
Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, το πρώτο μνημόνιο προβλέπει την σύμπραξη των υπουργείων Ενέργειας των δυο χωρών στο πεδίο της ασφάλειας και του εφοδιασμού φυσικού αερίου. Συγκεκριμένα, οι ελληνικές επιχειρήσεις θα μπορούν να αποθηκεύουν αέριο στις εγκαταστάσεις του Σιρέν στη Βουλγαρία, ενώ αντίστοιχα, βουλγάρικες εταιρίες θα μπορούν να χρησιμοποιούν τη Ρεβυθούσα για τον ίδιο σκοπό. «Έτσι και οι δυο χώρες έχουν πρόσβαση σε κρίσιμες υποδομές για ενεργειακή τους ασφάλεια» όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.
Το δεύτερο μνημόνιο
Το δεύτερο μνημόνιο αφορά το πετρέλαιο. «Αθήνα και Σόφια δεσμευόμαστε να διερευνήσουμε την δυνατότητα κατασκευής ενός νέου αγωγού που θα συνδέει τα δυο κομβικά λιμάνια την Αλεξανδρούπολη και Μπουργκάς , αλλά και δυο θάλασσες, το Αιγαίο και τη Μαύρη Θάλασσα» είπε ο κ. Μητσοτάκης συμπληρώνοντας πως πρόκειται για «ένα σχέδιο που αναβιώνει υπό το φως νέων συνθηκών, όχι ως αγωγός Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, αλλά ως αγωγός Αλεξανδρούπολη – Μπουργκάς, προσφέροντας στην Βουλγαρία εναλλακτικές πηγές εφοδιασμού».
Υπενθυμίζεται ότι η εξέλιξη αυτή έρχεται έντεκα χρόνια μετά την αποχώρηση της Βουλγαρίας από τον πετρελαϊκό αγωγό. Πλέον, οι νέες γεωπολιτικές συγκυρίες που έχουν διαμορφωθεί βάζουν το έργο ξανά στις «ράγες». Αξίζει να σημειωθεί ότι με τις σημερινές συνθήκες προβλέπεται η αντίστροφη πορεία του καυσίμου, αφού το αρχικό σχέδιο προέβλεπε ότι η ροή του πετρελαίου θα είναι από Βορρά προς Νότο, κάτι που σήμερα, η ενεργειακή κρίση, αλλάζει.
Το έργο Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη
Το έργο Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη ήταν μέρος του λεγόμενου «Grand Slam» του ρωσικού ενεργειακού έργου στη Βουλγαρία πριν από 15 χρόνια. Το συγκεκριμένο project περιλάμβανε επίσης τον πυρηνικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Μπελένε και τον αγωγό φυσικού αερίου South Stream, που κατασκευάστηκε ως μέρος του Turkish Stream. Σημειώνεται ότι ενώ ο πυρηνικός σταθμός Μπελένε δεν θα κατασκευαστεί, οι αντιδραστήρες έχουν ήδη παραδοθεί και για μεγάλο χρονικό διάστημα υπήρχε συζήτηση για τη χρήση τους για μια νέα πυρηνική μονάδα στον πυρηνικό σταθμό του Κοζλοντούι.
Υπογραμμίζεται ότι η συμφωνία συνεργασίας Ελλάδας-Βουλγαρίας για τη διασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού και της αποθήκευσης φυσικού αερίου είναι σύμφωνη με τον ευρωπαϊκό κανονισμό που εγκρίθηκε τον Ιούνιο του 2022.
Συγκεκριμένα, ο κανονισμός ορίζει ότι κάθε χώρα που δεν διαθέτει υπόγειες εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου στο έδαφός της πρέπει να διατηρεί στρατηγικά αποθέματα ίσα με το 15% της ετήσιας κατανάλωσής της σε άλλη χώρα της ΕΕ. Υπενθυμίζεται ότι η χώρα μας δεν διαθέτει εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου και η Βουλγαρία είναι η πλησιέστερη χώρα που διαθέτει τέτοια εγκατάσταση, όπου μπορούν να αποθηκευτούν τα υποχρεωτικά αποθέματα.
Η αναβάθμιση του ρόλου των δύο χωρών στην περιοχή
Οι δύο χώρες δείχνουν να «αρπάζουν» την ευκαιρία που τους προσφέρεται μέσα από τις -ομολογουμένως- δύσκολες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στον ενεργειακό τομέα σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, προκειμένου να αναβαθμίσουν τον ρόλο τους στην ΝΑ Ευρώπη και όχι μόνο.
Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Κυριάκου Μητσοτάκη, λίγο μετά την υπογραφή των συμφωνιών. «Ο νέος αγωγός αναβιώνει υπό το φως των νέων συνθηκών ως αγωγός Αλεξανδρούπολη-Μπουργκάς όχι ως Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, προσφέροντας νέες εναλλακτικές πηγές εφοδιασμού. Όχι γιατί υποκαθιστά τα δεξαμενόπλοια που πρέπει να διέρχονται τα στερνά του Βόσπορου αλλά έτσι θα προστίθεται και σε άλλες ενεργειακές εγκαταστάσεις όπως ο IGB και ο FSRU στην Αλεξανδρούπολη. Απώτερος στόχος είναι να φτάσει το φυσικό αέριο ακόμα και στην Ουκρανία», τόνισε ο πρωθυπουργός και συνέχισε λέγοντας: «Προχωρά η πλωτή μονάδα αεριοποίησης φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη, ώστε -και μέσω παρόμοιων μονάδων- να μπορούμε να εξάγουμε στις γειτονικές χώρες. Στην περιοχή μας διαμορφώνεται ένα νέο πυκνό δίκτυο ενεργειακών δρόμων στα Βαλκάνια, στην Ευρώπη και όχι μόνο. Ελλάδα και Βουλγαρία έχουν κρίσιμο ρόλο να παίξουν στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, μπορούν να προσφέρουν ευρύτερες υπηρεσίες στην ΕΕ. Μπορούμε να γίνουμε πάροχοι ενεργειακής ασφάλειας για την ευρύτερη περιοχή».
Ο κ. Μητσοτάκης έκανε λόγο για κρίσιμες υποδομές που θα εξασφαλίσουν ενεργειακή ασφάλεια. «Πρόκειται για μια διμερή συμφωνία η οποία όμως έχει ευρωπαϊκό βεληνεκές καθώς μετατρέπει τις χώρες μας σε ένα σταυροδρόμι διακίνησης αερίου προς όλη την Ευρώπη» είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός και συμπλήρωσε πως η εν λόγω συμφωνία έρχεται σε συνέχεια μιας άλλης συνθήκης που έχουμε υπογράψει με Ιταλία διαμορφώνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα εναλλακτικό δίκτυο στρατηγικής σημασίας.
Ισχυρή στήριξη της βουλγαρικής πλευράς στη συμφωνία
Οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν αναβαθμιστεί πλήρως το τελευταίο διάστημα, κάτι που επιβεβαίωσε με τις δηλώσεις του και ο Πρόεδρος της Βουλγαρίας, Ρούμπεν Ράντεφ. Ο κ. Ράντεφ στάθηκε στη σημαντική ενίσχυση που προσφέρει η υπογραφή των δύο μνημονίων στην παραδοσιακή συνεργασία των δύο χωρών, ενώ δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει τον Έλληνα πρωθυπουργό για την πρόσβαση στη Ρεβυθούσα.
«Υπενθυμίζω πόσο σημαντικά πράγματα υλοποιήσαμε στη σχέση και τη συνεργασία μας τον τελευταίο χρόνο» σημείωσε και αναφέρθηκε στην ολοκλήρωση των συνδέσεων αγωγών φυσικού αερίου καθώς και στην αύξηση των ποσοτήτων εξαγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα.
«Όλα αυτά υπερβαίνουν τις διαστάσεις μιας διασυνοριακής συμφωνίας. Ελλάδα και Βουλγαρία αποδείχτηκαν πυλώνες σταθερότητας στην περιοχή» είπε ο Βούλγαρος πρόεδρος και συμπλήρωσε: «Η συνεργασία αυτή αλλάζει τον χάρτη στη Νοτιοανατολική Ευρώπη ανοίγοντας νέες προοπτικές για τις δυο χώρες. Η υπογραφή των δυο μνημονίων είναι η συνέχιση της προσπάθειας που γίνεται από Ελλάδα και Βουλγαρία στην ίδια κατεύθυνση».
Ο ρόλος του Διασυνδετήριου Αγωγού Φυσικού Αερίου Ελλάδας Βουλγαρίας
Ελλάδα και Βουλγαρία εξάλλου έχουν έρθει πολύ πιο κοντά το τελευταίο διάστημα, ενώ στις αρχές του περασμένου Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στη Σόφια η έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του Διασυνδετήριου Αγωγού Φυσικού Αερίου Ελλάδας Βουλγαρίας, παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Ο ρόλος του συγκεκριμένου έργου είναι πολύ σημαντικός, αφού ο IGB συνδέει τη Βουλγαρία με τον Διαδριατικό Αγωγό (TAP) και επιτρέπει τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω Ελλάδας, προς την Ιταλία και την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Σκοπός του είναι η μεταφορά αζέρικου αερίου μέσω του Νότιου Διαδρόμου στη Βουλγαρία, διαφοροποιώντας τις πηγές προμήθειας της αγοράς της. Αλλάζει, δηλαδή, τα δεδομένα για τη βουλγαρική ενεργειακή αγορά με την ικανότητά της να αυξάνει τον ανταγωνισμό και να μειώνει τις τιμές για τους καταναλωτές εξασφαλίζοντας παράλληλα διαφοροποιημένες και εναλλακτικές παραδόσεις φυσικού αερίου.
Ωστόσο, η στρατηγική του σημασία είναι ευρύτερη καθώς αναμένεται να αποτελέσει βασικό κρίκο στην αλυσίδα του Κάθετου Διαδρόμου, ενός συστήματος αγωγών που θα διασυνδέει την Ελλάδα, εκτός της Βουλγαρίας, με τη Ρουμανία και την Ουγγαρία, λειτουργώντας συμπληρωματικά με τον σχεδιαζόμενο πλωτό τερματικό σταθμό επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) της Αλεξανδρούπολης.
