Η Ανατολική Μεσόγειος αποκτά νέα βαρύτητα σ’ ό,τι αφορά τα ενεργειακά, μετά και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Τα νέα δεδομένα και παρά την απόφαση απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο δεν διαφοροποιούν την προσέγγιση της Ουάσιγκτον, καθώς συνεχίζει να κρατά τον αγωγό της Ανατολικής Μεσογείου εκτός πλάνου. Ο αγωγός EastMed διατηρείται εκτός της αμερικανικής ατζέντας, μιας και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ βλέπει το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου να μεταφέρεται προς την Ευρώπη με έργα που σχετίζονται με υγροποιημένο φυσικό αέριο, σύμφωνα με την ιστοσελίδα philenews.com.
Εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών ρωτήθηκε από την ΕΡΤ εάν τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα έχουν οδηγήσει στην επανεξέταση της θέσης για τον αγωγό EastMed και εξήγησε ότι οι ΗΠΑ συνεχίζουν να εργάζονται με τους εταίρους τους για την προώθηση έργων μεταφοράς υγροποιημμένου φυσικού αερίου LNG και ηλεκτρικής διασύνδεσης.
Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είπε συγκεκριμένα: «Βρισκόμαστε σε απόλυτη συνεργασία με την Ευρώπη και άλλους εταίρους στην Ανατολική Μεσόγειο για την επίτευξη του στόχου μας, που είναι η διατήρηση της πίεσης στον Πούτιν και ταυτόχρονα η συνέχιση της διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας από τη Ρωσία. Η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου θα διαδραματίσει έναν αυξανόμενα σημαντικό ρόλο, καθώς διευρύνει τη δυνατότητα εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και προσφέρεται για την κατασκευή υποδομών, όπως διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας, που επιτρέπουν αυξημένη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας».
Συνεχίζοντας, εξήγησε τον ρόλο που χώρες όπως η Ελλάδα, η Αίγυπτος και η Κύπρος καλούνται να παίξουν σε αυτό το νέο ενεργειακό χάρτη που έχει αρχίσει να διαμορφώνεται. Όπως είπε, «βλέπουμε την Αίγυπτο να παίζει σημαντικό ρόλο στην υγροποίηση και τη μεταφορά ισραηλινού και αιγυπτιακού αερίου ως LNG στην Ευρώπη. Παραμένουμε προσηλωμένοι σε έργα που θα διασυνδέσουν την καθαρή ενέργεια της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής με την Ευρώπη. Εστιάζουμε στις διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας, όπως οι προγραμματισμένες διασυνδέσεις από την Αίγυπτο και την Ελλάδα, και το έργο EuroAsia, το οποίο θα συνδέει τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ευρώπης. Αυτοί οι αγωγοί διασύνδεσης όχι μόνο θα συνδέουν ζωτικής σημασίας αγορές ενέργειας, αλλά θα διευκολύνουν και τη μετάβαση της περιοχής στην καθαρή ενέργεια».
Με την πιο πάνω τοποθέτηση το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ξεκαθαρίζει εμμέσως πως δεν έχει διαφοροποιήσει τη θέση που εξέφραζε στις αρχές Ιανουαρίου με το γνωστό άτυπο έγγραφο (non-paper) το οποίο είχε στείλει προς τα υπουργεία Εξωτερικών της Κύπρου, της Ελλάδας, του Ισραήλ, αλλά και της Τουρκίας.
Το βασικό σημείο αναφοράς στο άτυπο έγγραφο ήταν ο χαρακτηρισμός του αγωγού EastMed ως μη βιώσιμο έργο, και φαίνεται και από τη νέα δήλωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ να έχει διαγραφεί παντελώς από την αμερικανική ατζέντα. Προσθέτοντας το LNG καθιστά συγκεκριμένο τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να μεταφέρεται το φυσικό αέριο προς την Ευρώπη, με λιγότερο κόστος και πολιτικά προβλήματα. Επιπρόσθετα στο αμερικανικό έγγραφο γινόταν σαφής και θετική μνεία στα καλώδια ηλεκτρικής διασύνδεσης Euro-Asia Interconnector (Ισραήλ – Κύπρος – Ελλάδα) και Euro-Africa Interconnector (Αίγυπτος – Ελλάδα), κάτι που επαναλαμβάνεται και με τη νέα δήλωση.
Προ 15νθημέρου πάντως ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Άντριου Λάιτ, απαντώντας σε ερώτηση για τον αγωγό EastMed άφησε ένα παράθυρο ανοικτό δηλώνοντας πως «μετά τις τελευταίες εξελίξεις θα τα δούμε όλα με φρέσκια ματιά».
Η νέα τοποθέτηση του αμερικανικού ΥΠΕΞ φαίνεται να κλείνει οριστικά το παράθυρο αμερικανικής στήριξης για τον αγωγό. Απ’ εκεί και πέρα εάν θα προχωρήσουν μόνες τους χώρες ή σε συνεργασία με την ΕΕ είναι κάτι που θα φανεί στο μέλλον, αν και πλέον θεωρείται απίθανο με τα σημερινά δεδομένα που διαμορφώνονται την παγκόσμια οικονομία.
Αρχίζουν ένας-ένας να απομακρύνονται από Ρωσία
Η απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο ήταν μεν ένας στόχος των ΗΠΑ εδώ και χρόνια, πλην όμως έχει μπει ψηλά στην ατζέντα των χωρών της δύσης μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Για να υλοποιηθεί ωστόσο η απεξάρτηση θα πρέπει οι χώρες που αγοράζουν ή στηρίζονται στο ρωσικό αέριο να τερματίσουν την αγορά και να αναζητήσουν άλλες πηγές ενέργειας.
Φαίνεται πως θα αρχίσουν ένας-ένας να απομακρύνονται από τη Ρωσία, υλοποιώντας και εμπράκτως την απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια. Η Πολωνία σχεδιάζει να σταματήσει να χρησιμοποιεί ρωσικό πετρέλαιο έως τα τέλη του 2022 και να σταματήσει να εισάγει ρωσικό άνθρακα έως τον Μάιο το αργότερο, δήλωσε χθες ο πρωθυπουργός, καθώς η χώρα κόβει τους οικονομικούς της δεσμούς με τη Μόσχα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
«Θα επιβάλουμε πλήρες εμπάργκο στον ρωσικό άνθρακα και ελπίζω ότι μέχρι τον Απρίλιο, τον Μάιο το αργότερο, θα έχουμε αποχωρήσει πλήρως από τον ρωσικό άνθρακα», δήλωσε ο Ματέους Μοραβιέσκι σε συνέντευξη Τύπου. «Θα κάνουμε τα πάντα για να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε ρωσικό πετρέλαιο έως τα τέλη αυτού του χρόνου». Ο Μοραβιέτσκι κάλεσε επίσης την Ευρωπαϊκή Ένωση να εισαγάγει φόρο στις εισαγωγές ρωσικών υδρογονανθράκων. «Καλώ σήμερα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θεσπίσει φόρο στους ρωσικούς υδρογονάνθρακες προκειμένου το εμπόριο και οι οικονομικοί κανόνες στην ευρωπαϊκή ενιαία αγορά να λειτουργούν με δίκαιο τρόπο», δήλωσε ο Πολωνός πρωθυπουργός.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο και οι άλλες χώρες της κεντρικής Ευρώπης και κυρίως η Γερμανία θα προχωρήσουν σε ανάλογες κινήσεις, ενώ ο πόλεμος συνεχίζεται.
