Ως μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση του κοινού ευρωπαϊκού στόχου για την ενεργειακή μετάβαση, η οποία όμως αντιμετωπίζεται περισσότερο επί του παρόντος ως ένα πολιτικό μπρα ντε φερ και απέχει πολύ από το να αποτελέσει πραγματικό εργαλείο στήριξης επενδύσεων στους επίμαχους τομείς της πυρηνικής ενέργειας και του φυσικού αερίου, αποτιμάται από την εγχώρια ενεργειακή αγορά η πρόταση της Κομισιόν να συμπεριλάβει τις δύο μορφές ενέργειας υπό προϋποθέσεις και συγκεκριμένα κριτήρια στην πράσινη κατηγορία, στο πλαίσιο της ταξονομίας για τη βιώσιμη χρηματοδότηση.
Η Ελλάδα παρακολουθεί και συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις που εκκίνησαν σε νέα βάση μετά τη δημοσιοποίηση της πρότασης της Επιτροπής και ενώ είχαν φτάσει σε αδιέξοδο τον Μάρτιο του 2021. Είχε μάλιστα πρωτοστατήσει στον προηγούμενο κύκλο διαπραγματεύσεων με την Πολωνία στη δημιουργία του μπλοκ των 13 που τάχθηκε σθεναρά υπέρ της ένταξης του φυσικού αερίου στην «πράσινη ταξονομία», και η δέσμευση της Επιτροπής να παρουσιάσει μια συμβιβαστική πρόταση μέσα στον Δεκέμβριο καταγράφηκε τον Μάρτιο του 2021 ως νίκη της Ελλάδας και της Πολωνίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ανατιμήσεις σε ρεύμα και φυσικό αέριο: Ανακοινώνονται σήμερα νέα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων
Οι ελληνικές επενδύσεις
Το ενδιαφέρον της Ελλάδας επικεντρώνεται εύλογα στις τελικές αποφάσεις της Επιτροπής για το φυσικό αέριο, στο οποίο στηρίζεται το 40% της εγχώριας ηλεκτροπαραγωγής σήμερα, και το οποίο καλείται να παίξει ρόλο-γέφυρα στον δρόμο προς την ενεργειακή μετάβαση. Την άνοιξη του 2022 ολοκληρώνεται η πρώτη μετά πολλά χρόνια ιδιωτική επένδυση σε νέα μονάδα συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου της Mytilineos, ισχύος 826 MW, στον Αγ. Νικόλαο Βοιωτίας και στο τέλος του 2023 η νέα μονάδα των Motor Oil – ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ισχύος 877 MW, στην Κομοτηνή. Την έναρξη κατασκευής μιας ακόμη μονάδας στην Αλεξανδρούπολη, ισχύος 840 MW, και την ολοκλήρωσή της την άνοιξη του 2024 ανακοίνωσε τον περασμένο Οκτώβριο ο όμιλος Κοπελούζου, ενώ πέντε ακόμη επενδυτικά σχέδια για μονάδες φυσικού αερίου έχουν αδειοδοτηθεί και βρίσκονται εν αναμονή λήψης επενδυτικής απόφασης.
Η Elpedison για μονάδα παραγωγής ισχύος 826 MW στη Θεσσαλονίκη, η ElvalHalcor για μονάδα ισχύος 556 MW στη Θίσβη Βοιωτίας και ο όμιλος Καράτζη για μονάδα ισχύος 660 MW στη Λάρισα. Τα νέα projects φυσικού αερίου συμπληρώνονται από τη μετατροπή μετά το 2025 της λιγνιτικής μονάδας Πτολεμαΐδα V της ΔΕΗ σε μονάδα συνδυασμένου κύκλου με αναβαθμισμένη ισχύ από τα 665 MW στα 1.000 και το σχέδιο για νέα μονάδα ισχύος 665 MW στη ΒΙΠΕ Κομοτηνής.
Καμία από αυτές τις νέες μονάδες δεν μπορεί να διασφαλίσει χρηματοδότηση με βάση τα κριτήρια που θέτει η Επιτροπή στην πρότασή της για το φυσικό αέριο. Η Επιτροπή θέτει «σαφείς και αυστηρούς όρους» για την ταξονόμηση των επενδύσεων φυσικού αερίου ως πράσινες.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Συμφωνία με ευνοϊκούς όρους για την τιμολόγηση του φυσικού αερίου μεταξύ ΔΕΠΑ και Gazprom
Ανέφικτο το όριο των εκπομπών ρύπων που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, λένε εκπρόσωποι των επενδυτών.
Για παράδειγμα, τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο θα χαρακτηρίζονται πράσινα μόνο αν οι εκπομπές τους περιορίζονται κάτω από τα 270 γραμμάρια ισοδύναμου CO2 ανά KWh, ή αν οι ετήσιες εκπομπές περιορίζονται στο χαμηλό επίπεδο των 550 κιλών ισοδύναμου CO2 σε βάθος 20ετίας· αν έχουν λάβει άδεια κατασκευής πριν από τις 31.12.2030· αν η παραγωγή τους δεν μπορεί να αντικατασταθεί από ανανεώσιμες πηγές· και αν αντικαθιστούν πιο ρυπογόνα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής με τη χρήση ορυκτών καυσίμων. Επιπλέον, οι μονάδες αυτές θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα καύσης αποκλειστικά αερίων χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών από το τέλος του 2035 (από 30% την 1.1.2026 και 55% την 1.1.2030).
Το πρόβλημα
Οι μονάδες που κατασκευάζονται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είναι από τις πιο σύγχρονες στην Ευρώπη και εκπέμπουν γύρω στα 330-340 γραμμάρια ισοδύναμου CO2 ανά KWh, ενώ όπως τονίζουν στην «Κ» εκπρόσωποι των επενδυτών, «δεν υπάρχει πουθενά στην Ευρώπη μονάδα που μπορεί να φτάσει τα όρια των 270 γραμμαρίων που θέτει η Επιτροπή. Οι εκπομπές αυτές, όπως επισημαίνουν, μπορεί να επιτευχθούν με ένα μείγμα καυσίμου, π.χ. φυσικό αέριο και δέσμευση άνθρακα ή φυσικό αέριο και υδρογόνο, αλλά όχι για αμιγώς μονάδες συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου. Οριακά δε, τονίζουν ότι το όριο των εκπομπών ρύπων μπορεί να επιτυγχάνεται από μονάδες συμπαραγωγής. Επιπλέον, το κριτήριο εκπομπών ρύπων σε ετήσια βάση περιορίζει τη λειτουργία των μονάδων, καθιστώντας τες ουσιαστικά εφεδρικές και δυσκολεύει τη χρηματοδότησή τους, ενώ επεξήγησης χρήζει το σύνολο των 7 κριτηρίων.
Το παζάρι
Η Ελλάδα διαμορφώνει αυτή την περίοδο τις θέσεις της και αναμένεται να προτείνει όριο εκπομπών στα 330-340 γραμμάρια ανά KWh. Παράγοντες με γνώση των συσχετισμών σε ευρωπαϊκό επίπεδο εκτιμούν ότι η πορεία των διαπραγματεύσεων σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό από το κατά πόσον θα παραμείνει συμπαγές το μέτωπο των 13 χωρών, κάτι που δεν είναι βέβαιο μετά τη στροφή της Πολωνίας στα πυρηνικά αλλά και της επέκτασης των σχεδίων για αύξηση της πυρηνικής παραγωγής από τη Ρουμανία. Προβληματίζει επίσης η επαμφοτερίζουσα στάση της Γερμανίας, η οποία παρά το πρόγραμμα πλήρους αποπυρηνικοποίησης έως το τέλος του 2022 και τη στρατηγική σχέση με την Gazprom λόγω της μεγάλης κατανάλωσης φυσικού αερίου, παράγοντες που δικαιολογούν το σθένος κατά της πυρηνικής ενέργειας, κρατάει ουδέτερη στάση στο θέμα του φυσικού αερίου.
Η στήριξη της Γαλλίας θεωρείται μάλλον δεδομένη, καθώς εκτιμάται ότι το Παρίσι αντιλαμβάνεται ότι τα συμφέροντά του για την προώθηση της πυρηνικής ενέργειας δεν θα έχουν τύχη εάν δεν συναινέσει σε μια συμβιβαστική πρόταση που θα λέει «ναι» και στο φυσικό αέριο. Σε κάθε περίπτωση, το «μεγάλο παζάρι» μόλις ξεκινάει με ευδιάκριτα τα δύο στρατόπεδα υπέρ και κατά της πρότασης, στα οποία πρωτοστατούν από τη μία η Γαλλία και από την άλλη η Γερμανία και η Αυστρία, η οποία μάλιστα απείλησε ότι θα οδηγήσει την Κομισιόν στο Δικαστήριο της Ε.Ε.
