Η ιδέα της κατασκευής του αγωγού EastMed ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2012, όταν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Νετανιάχου επισκέφθηκε την Ελλάδα. Τότε, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ έκανε, ινκόγκνιτο, μια κρουαζιέρα στο Νότιο Αιγαίο μαζί με τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας, Γιώργο Παπανδρέου.
Σε αυτό το ταξίδι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός συζήτησε την κατασκευή αγωγού που θα μετέφερε στην Ευρώπη το φυσικό αέριο, που είχε και που επρόκειτο να ανακαλυφθεί στην ΑΟΖ του Ισραήλ. Αυτή την περίοδο είχε ανακαλυφθεί το κοίτασμα του Λεβιάθαν που είχε 22 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου, ήτοι 623 δισ. Μ3 φυσικού αερίου.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ έστειλε ένα εξαιρετικό μήνυμα στην Ελλάδα λέγοντας «δεν θέλω το Ισραηλινό φυσικό αέριο να πάει στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας». Και βεβαίως, όπως γράφει ο
Αντώνης Φώσκολος στο slpress.gr με αυτή την πράξη αναβαθμίζεται η γεωπολιτική αξία της Ελλάδας. Ενώ όμως δεν «έπιασαν» το μήνυμα οι Έλληνες δημοσιογράφοι, το έπιασαν οι φιλότουρκοι Έλληνες δημοσιογράφοι και άρχισαν να διαδίδουν ότι η κατασκευή του αγωγού είναι αντιοικονομική.
Έναν χρόνο πριν την επίσκεψη Νετανιάχου, τον Νοέμβριο του 2011 γίνεται στην Λευκωσία ένα συνέδριο του Economist, στο οποίο προκλήθηκα να μιλήσω. Το θέμα μου ήταν η κατασκευή του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από την ΑΟΖ του Ισραήλ προς την Ευρώπη. Εκεί δέχτηκα αλλεπάλληλες επιθέσεις στη βάση ότι ο αγωγός δεν μπορεί να γίνει διότι τα θαλάσσια βάθη είναι μεγάλα και η περιοχή γύρω από την Κρήτη είναι σεισμογενής.
Όταν μετά το συνέδριο έφθασα στο αεροδρόμιο της Λάρνακας για να γυρίσω στην Αθήνα εκεί με συναντά ένα υψηλόβαθμο στέλεχος της ΔΕΠΑ, ο δρ. Καραγιαννάκος, μηχανικός με εξειδίκευση στις κατασκευές υποθαλασσίων αγωγών, και μου λέει: «κύριε Φώσκολε αυτός ο αγωγός μπορεί να γίνει. Εμείς στην ΔΕΠΑ θα μελετήσουμε την δυνατότητα κατασκευής του».
Πράγματι, τόσο ο δρ. Κιτσάκος, τέως πρόεδρος και τεχνικός διευθυντής της ΔΕΠΑ όσο και ο Δρ. Κ. Καραγιαννάκος, εκτελεστικός διευθυντής τροφοδοσίας φυσικού αερίου και Εμπορικών και Διεθνών Σχέσεων της ΔΕΠΑ, αφού μελέτησαν, σε συνεργασία με την Poseidon pipeline, το θέμα της κατασκευής και με την βοήθεια πρώτης κλάσεως κατασκευαστικών εταιρειών (Intecsea and C& M consortium) και (HIS-CERA), επιβεβαίωσαν ότι η κατασκευή του αγωγού EastMed είναι τεχνικά απόλυτα εφικτή και οικονομικά η πλέον συμφέρουσα από οιαδήποτε άλλη λύση.
Επιπροσθέτως, πήραν την γνώμη εταιρειών κατασκευής σωλήνων από την Ευρώπη, Ινδία και Ιαπωνία όπως και εταιρειών τοποθέτησης υποθαλάσσιων σωληνώσεων. Και αυτών των εταιρειών η γνώμη ήταν απόλυτα καταφατική ως προς δυνατότητα κατασκευής του αγωγού East-Med. Την κατασκευή του αγωγού δέχτηκαν οι κυβερνήσεις Νέας Δημοκρατίας, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ και σχεδόν σύσσωμος ο ελληνικός λαός πλην του ΚΚΕ και των Οικολόγων Πράσινων.
Άρα, όλα τα άρθρα που γράφτηκαν και δημοσιεύτηκαν στα ΜΜΕ εναντίον της κατασκευής του αγωγού που αναβαθμίζει γεωπολιτικά την Ελλάδα, που στηρίχτηκαν και ποιόν σκοπό υπηρετούσαν; Είναι δυνατόν άνθρωποι που δεν έχουν την παιδεία στο αντικείμενο, φερ’ ειπείν διδακτορικό στην ιστορία, να έχουν γνώση και γνώμη για ένα τέτοιο εθνικά σημαντικό έργο;
Το όνειρο του Νετανιάχου πραγματικότητα
Τελικά, το όνειρο του Νετανιάχου έγινε πραγματικότητα από την ελληνική ΔΕΠΑ κατά τη διάρκεια της υφυπουργίας/υπουργίας Μανιάτη, γεγονός που οδηγεί στην γεωπολιτική αναβάθμιση της Ελλάδας. Μετά από λίγα χρόνια, πριν πριν την τετραμερή συνάντηση Πομπέο, Νετανιάχου, Αναστασιάδη και Τσίπρα στις 20 Μαρτίου του 2019, συνέβη ένα πάρα πολύ σημαντικό γεγονός, τη σημασία του οποίου πάρα πολύ λίγοι κατάλαβαν και είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την κατασκευή του αγωγού East-Med. Στο ανατολικό μέρος του Κώνου του Νείλου ανακαλύφθηκε από την ΕΝΙ το κοίτασμα Ελ Νούρ, (βλ. εικόνα 1), που έχει πυρολιτικό φυσικό αέριο. Η ποσότητα είναι 2.55 τρισ. Μ3 ήτοι 90 τρισ. κυβικά πόδια.
Εικόνα 1. Κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Αιγυπτιακή ΑΟΖ. Τοποθεσία του υπεργιγαντιαίου κοιτάσματος Al Noor με αποθέματα 90 τρις κυβικών ποδιών.
Αυτή η ποσότητα μαζί με την ποσότητα του κοιτάσματος Ζόρ, 30 τρισ. κυβικά πόδια, και τις τελευταίως ανακαλυφθείσες ποσότητες στα κοιτάσματα, Salamat, 5 τρισ. κυβικά πόδια, μία Αφροδίτη, και Atoll-1, 5 τριςσ.κυβικά πόδια, άλλη μία Αφροδίτη, σύνολο 130 τρισ. κυβικά πόδια, 3.68 τρις Μ3, ανάγκασαν/υποχρέωσαν τον πρόεδρο της Αιγύπτου Σίσι να δηλώσει ότι συμφωνεί με την κατασκευή του αγωγού East-Med.
Για να το πούμε αλλιώς, ώστε να το καταλάβουν οι Έλληνες δημοσιογράφοι, τον Αιγύπτιο ηγέτη δεν τον ενδιαφέρουν πλέον οι ποσότητες του κοιτάσματος της Αφροδίτης της Κύπρου που επρόκειτο να κατευθυνθούν προς την Αίγυπτο. Άρα, η Κύπρος έχει διαθέσιμα, 15 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της Αφροδίτης, Καλυψούς και Γλαύκου.
Αν σε αυτά τα αποθέματα προστεθούν το απόθεμα του Λεβιάθαν του Ισραήλ, 22 τρισ. κυβικά πόδια, σύνολο 37 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου, 1.05 τρισ. Μ3, όχι μόνο ο αγωγός EastMed γίνεται με παροχή 18 δισ. Μ3 φυσικού αερίου/έτος για 25 χρόνια, σύνολο 450 δις Μ3, αλλά περισσεύουν και αλλά 600 δις Μ3 φυσικού αερίου.
Αυτά μπορούν άνετα να στηρίξουν και ένα μεγάλο σταθμό υγροποίησης στην Κύπρο, 15 τρισ. Μ3 φυσικού αερίου για 30 χρόνια, που είναι και το όνειρο της Exxon-Mobil και Qatar. Το πώς θα χειριστούν τα αποθέματα φυσικού αερίου η Κύπρος και το Ισραήλ είναι θέμα δικό τους αλλά πρέπει να γίνει ένα πράγμα κατανοητό: Ισραήλ και Κύπρος έχουν κοινή τύχη.
Θέλω εδώ να σχολιάσω ένα άλλο εξίσου σημαντικό σημείο. Το 2010 η Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ είχε κάνει μια τεχνική μελέτη εκτιμώντας ότι πέραν των ήδη ανακαλυφθέντων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στον Κώνο του Νείλου, 63.6 τρισ. κυβικά πόδια, θα πρέπει να υπάρχουν με βάση τις γεωλογικές και γεωφυσικές μελέτες, άλλα 220 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου. Από το 2015 και μετά, ανακαλύφθηκαν 130 τρισ. κυβικά πόδια από τα 220 τρις κυβικά πόδια που είχε προβλέψει η Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ.
Η Αίγυπτος τους τελευταίους 42 μήνες βρήκε τα διπλάσια αποθέματα φυσικού αερίου από εκείνα που ανακάλυψε το διάστημα 1980-2015, ήτοι με 35 χρόνια έρευνας. Αυτά τα αποθέματα αντιστοιχούν με 158 Πρίνους. Με βάση πλέον αυτές τις ανακαλύψεις οι πετρελαϊκές εταιρείες τρέχουν σαν τρελές να δώσουν προσφορές για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στο ανατολικό τμήμα της λεκάνης της Ανατολικής Μεσογείου, ήτοι στην λεκάνη της Λεβαντίνης και τον Κώνο του Νείλου.
Πότε θα ενεργοποιηθεί η ελληνική κυβέρνηση
Απομένει να δούμε πότε θα ενεργοποιηθεί η ελληνική κυβέρνηση για να ξεκινήσει η έρευνα για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων που βρίσκονται στο δυτικό τμήμα της λεκάνης της Ανατολικής Μεσογείου, ήτοι την περιοχή της Μεσογειακής Ράχης. Αυτή η περιοχή περιλαμβάνει τους στόχους δυτικά, νοτιοδυτικά και νότια της Κρήτης, και ευελπιστώ κάποια μέρα τους στόχους που βρίσκονται νότια των Δωδεκανήσων, και επίσης και τους υπεργιγαντιαίους στόχους που βρίσκονται στην ΑΟΖ της Λιβύης. Σε αυτή την περιοχή τα αποθέματα πρέπει να είναι υπερτριπλάσια των αποθεμάτων που υπάρχουν στον Κώνο του Νείλου και την λεκάνη της Λεβαντίνης.
Τελικά κάποιος θα πρέπει να απαντήσει στον Ερντογάν, όχι βέβαια ο υπουργός Εξωτερικών Κατρούγκαλος, ότι το 1912 η Οθωμανική Αυτοκρατορία έχασε τα Βαλκάνια και ότι το 1916 με την συνθήκη της Δαμασκού έχασε τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής. Τους έδιωξαν οι πετρελαϊκές εταιρείες BP, TOTAL και SHELL βάσει του σχεδίου Sykes-Picot. Με αναλογίες 21ου αιώνα η περίπτωση των ενεργειακών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο καταδεικνύουν και πάλι την ισχύ των πετρελαϊκών εταιρειών.
Και ας ρωτήσει κάποιος τον κύριο Ερντογάν πότε θα αρχίσουν οι 130 γεωτρήσεις που υποσχέθηκε ότι θα γίνουν το 2019 στην λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου. Την τούρκικη σημαία στον βυθό του κόλπου της Σούδας την έδειξαν. Γεώτρηση πότε θα κάνουν στην Ανατολική Μεσόγειο; Κλείνοντας, να σημειώσω βεβαίως ότι ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Πομπέο, μετά το τέλος της συνεδρίασης που έλαβε χώρα στα Ιεροσόλυμα την 20 Μαρτίου είπε, χωρίς δυστυχώς να ρωτήσει τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών, ότι τα κοιτάσματα φυσικού αερίου δεν θα πέσουν ποτέ στα χέρια των Ρώσων και των Ιρανών και κατ’ επέκταση των Τούρκων.
