Πανικός επικρατεί στην Τουρκία για τον αγωγό East Med και τον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας και της Κύπρου σε αυτόν. Oι παρασκηνιακές κινήσεις προβληματίζουν σίγουρα την Άγκυρα, η οποία μένει πλέον εκτός παιχνιδιού.
Ο λόγος; Νέα δεδομένα στην ενεργειακή σκακιέρα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου φέρνει η στήριξη της Αιγύπτου στο επενδυτικό σχέδιο του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου East Med που προωθούν οι χώρες της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Κύπρου με κατεύθυνση προς την Ευρώπη και τα Βαλκάνια.
Την ίδια στιγμή και σύμφωνα με πληροφορίες, οι τρεις πλευρές, με την παρότρυνση και των ΗΠΑ, επιδιώκουν να βάλουν στο σχήμα των εταιρειών που προωθούν τον αγωγό, τις ΔΕΠΑ και Edison, και την αμερικανική ExxonMobil.
Πυρετώδεις είναι οι παρασκηνιακές διεργασίες γύρω από τις υποδομές μεταφοράς (αγωγοί και τερματικοί σταθμοί LNG) των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που έχουν εντοπιστεί στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Ο «πόλεμος» έχει ανάψει για τα καλά, για την εμπορική εκμετάλλευση των 2,1 τρισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου που έχουν εντοπιστεί στην περιοχή από το 2009 έως σήμερα, συμπεριλαμβανομένου και του «Γλαύκου -1», προκειμένου να καλυφθούν σε μεγάλο βαθμό οι ανάγκες κατανάλωσης σε φυσικό αέριο της ευρωπαϊκής αγοράς. Αυτές το 2017 είχαν υπολογιστεί σε 410 δισ. κυβικά μέτρα.
Στις 14 Ιανουαρίου του 2019 στο Κάιρο συναντήθηκαν οι υπουργοί Ενέργειας της Αιγύπτου, του Ισραήλ, της Κύπρου, της Ιορδανίας, της Ιταλίας, της Ελλάδαςκαι της Παλαιστίνης συνέστησαν το «Φόρουμ της Νοτιοανατολικής Μεσογείου για το φυσικό αέριο». «Στόχος των χωρών αυτών», όπως περιγράφει και ο υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κύπρου Γιώργος Λακκοτρύπης που δημοσιεύτηκε χθες στο δίκτυο CNBC, «είναι η δημιουργία μίας περιφερειακής αγοράς φυσικού αερίου, η διασφάλιση της προσφοράς και της ζήτησης, η βελτιστοποίηση της ανάπτυξης των πόρων και η μείωση του κόστους των υποδομών».
Ένα από τα μεγαλεπήβολα projects για τη μεταφορά ποσοτήτων φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κύπρου προς την Ε.Ε. είναι και ο αγωγός East Med. Με μία διαδρομή 2.200 χλμ. διασχίζοντας μεταξύ άλλων την Κρήτη, την Πελοπόννησο και τη Δυτική Ελλάδα προορίζεται να καταλήγει στο Οτράντο της Ιταλίας. Πρόκειται για μία επένδυση ύψους 7 δισ. δολ. και σε πρώτο χρόνο θα μεταφέρει ποσότητες 10 δισ. κυβικών μέτρων.
Για τον East Med επίκειται η υπογραφή διακυβερνητικής συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ – Κύπρου και Ελλάδας, ενώ στις 20 Μαρτίου είναι προγραμματισμένη συνάντηση μεταξύ των αρχηγών κρατών των χωρών στο Ισραήλ παρουσία και του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικλ Πομπέο.
Η διπλωματική στάση της Αιγύπτου
Την εβδομάδα που διανύουμε διεξάγεται στο Χιούστον του Τέξας το κορυφαίο παγκοσμίως event της ενέργειας το CERAWeek 2019. Σε αυτό συμμετέχει και ο Έλληνας υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης, ο οποίος στο περιθώριο του συνεδρίου έλαβε μέρος σε συνάντηση εργασίας με τους υπουργούς ομόλογους του της Αιγύπτου Ταρεκ Ελ Μολα, του Ισραήλ Γιουβάλ Στάινιτζ, της Κύπρου Γιώργου Λακκοτρύπη αλλά και του υφυπουργού Ενέργειας των ΗΠΑ Μαρκ Μενεζες.
Σύμφωνα με τα όσα ανακοινώθηκαν από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας η Αίγυπτος στηρίζει τον αγωγό East Med: «Στη συνάντηση επιβεβαιώθηκε η στήριξη όλων στον αγωγό East Med. Για μία ακόμη φορά διαπιστώθηκε το άριστο κλίμα συνεργασίας ανάμεσα στις τέσσερις χώρες και συζητήθηκε η εμβάθυνση της συνεργασίας τους, για τη διαμόρφωση μίας περιφερειακής αγοράς με παγκόσμια εμβέλεια».
Σημειώνεται ότι το Κάιρο μετά την ανακάλυψη του τεράστιου κοιτάσματος του Ζορ παίζει έναν πρωταρχικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.
Διαθέτει δύο τερματικά LNG στο Ινκτου και τη Διαμέτη, ενώ τον περασμένο Σεπτέμβριο είχε υπογράψει συμφωνία με τη Λευκωσία για την κατασκευή αγωγού που θα μεταφέρει τις ποσότητες των κοιτασμάτων της «Αφροδίτης» στους δύο σταθμούς. Εκεί θα υγροποιείται και στη συνέχεια θα εξάγεται με πλωτά μέσα. Ανάλογες ενέργειες σχεδιάζει και με άλλες ποσότητες κοιτασμάτων στην αιγυπτιακή ΑΟΖ.
Τι φέρνει ο αγωγός
Είναι ένας αγωγός άγνωστος για το ευρύ κοινό που, όμως, αν γίνει πραγματικότητα θα αλλάξει τα δεδομένα σε ολόκληρη την περιοχή και θα έχει τεράστια οφέλη για την Ελλάδα.
Η κυβέρνηση Νετανιάχου φαίνεται αποφασισμένη να προχωρήσει το μεγάλο αυτό έργο το οποίο έχει προϋπολογισμό 6 – 7 δις ευρώ.
Όπως τονίζουν οι ειδικοί, πρόκειται πράγματι περί ενός έργου ύψιστης γεωπολιτικής σημασίας. Είναι ένας αγωγός που θα μπορεί να μεταφέρει φυσικό αέριο από τα μεγάλα κοιτάσματα που έχουν βρεθεί στη Μεσόγειο μέσω Κύπρου και Ελλάδας στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο ο αγωγός 1.900 χιλιομέτρων θα είναι βυθισμένος σε πολύ μεγάλα βάθη και γι’ αυτό έχει πολλές δύσκολες τεχνικές λεπτομέρειες.
Τη διετία 2011 – 2012, η ΔΕΠΑ διερεύνησε τη δυνατότητα κατασκευής του αγωγού Eastern Mediterranean Pipeline (EastMed) με στόχο την απευθείας μεταφορά φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της Λεβαντίνης στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Φυσικού Αερίου, μέσω της Ελλάδας. Το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου θα κατευθύνεται υποθαλάσσια προς την Κύπρο, στη συνέχεια προς τις ακτές της Κρήτης, και ακολούθως, μέσω της Πελοποννήσου και της Δυτικής Ελλάδας, στην Ιταλία. Στη γειτονική μας χώρα θα φθάνει μέσω του αγωγού IGI – Poseidon (ΠΟΣΕΙΔΩΝ), που θα συνδέεται με τον EastMed στο Φλωροβούνι της Θεσπρωτίας. Από τον Ιούλιο του 2014, η διαχείριση του Έργου ανήκει στην θυγατρική της ΔΕΠΑ «ΥΑΦΑ – ΠΟΣΕΙΔΩΝ», στην οποία συμμετέχει ισομερώς η ιταλική Edison.
Ο αγωγός EastMed εντάχθηκε στον Κατάλογο των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest – PCIs) της ΕΕ, το 2013. Βάσει του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 347/2013, η συμμετοχή του σε αυτόν ανανεώθηκε το 2015. Την ίδια χρονιά ξεκίνησε η συγχρηματοδότησή του από την ΕΕ για τη Δράση «Eastern Mediterranean Νatural Gas Pipeline – Pre-Feed Studies».
Το σύνολο των ανωτέρω συγχρηματοδοτούμενων μελετών που εκπονήθηκαν στο πλαίσιο των Pre-Feed Studies καταστούν σαφή την τεχνική εφικτότητα, την οικονομική βιωσιμότητα και την εμπορική ανταγωνιστικότητα του Έργου. Επίσης, επισημαίνουν την προστιθέμενη αξία του αγωγού EastMed, αλλά και το συμπληρωματικό του χαρακτήρα, στο πλαίσιο των προοπτικών εξαγωγής του φυσικού αερίου της Νοτιοανατολικής Μεσογείου για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης.
Σύμφωνα με τις εν λόγω μελέτες, η σχεδιαζόμενη δυναμικότητα του αγωγού είναι 10 δισ. κυβ. μέτρα φυσικού αερίου (φ. α.) ετησίως, με δυνατότητα να ανέλθει στα 16 δισ. κυβ. μέτρα φ. α.
