Ο Κριός [Λατ. Aries, συμβ. Ari] είναι ένας βόρειος αστερισμός, αμφιφανής στην Ελλάδα, ορατός σε τόπους με γεωγραφικό πλάτος μεταξύ 90° Βόρεια και 58° Νότια, που περιλαμβάνεται στο Ζωδιακό κύκλο. Συνορεύει με τους εξής 5 αστερισμούς: Τρίγωνον, Ιχθύες, Κήτος, Ταύρος και Περσεύς. Το όνομά του, φυσικά, σημαίνει κριάρι. Η έκτασή του αστερισμού είναι 441,4 τετ. μοίρες, κατατάσσοντας τον στην 39η θέση σε έκταση μεταξύ των 88 αστερισμών.
του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου - συγγραφέα
ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ
Ο γεωγράφος της Αρχαιότητας Πλίνιος, αναφέρει ότι ο Κλεόστρατος, από την Τένεδο, πρώτος κατέγραψε τον Κριό, και μαζί του τον Τοξότη. Ο Κριός ταυτιζόταν με το μυθολογικό κριάρι που είχε το χρυσόμαλλο δέρας, τη χρυσαφένια προβιά, που μετέφερε τα παιδιά του Αθάμαντα, Φρίξο και Έλλη, στην Κολχίδα. Όταν, μετά τον πνιγμό της Έλλης, έφτασε ο Φρίξος στην Κολχίδα, θυσίασε το κριάρι στον Δία και κρέμασε την προβιά του, την οποία άρπαξαν οι Αργοναύτες, αργοτερα. Από τον μύθο προέρχονται οι ελληνορωμαϊκές ονομασίες για τον αστερισμό Χρυσόμαλλος, Phrixea Ovis, Pecus Athamantidos Helles, Phrixus, Portitor Phrixi, Phrixeum Pecus, Phrixi Vector, αλλά και Αθάμας. Το τελευταίο όνομα ίσως θυμίζει το θεό της Μεσοποταμίας, Θαμούζ, τον οποίο ο Κριός συμβόλιζε στους ουρανούς. Ο Κικέρων και ο Οβίδιος ονόμασαν τον αστερισμό Cornus. Ως υπενθύμιση για τη θέση του στον ουρανό του αποδόθηκε το επίθετο Ισημέριος [Aequinoctialis]. Από την αρχαιότητα ο Κριός ήταν γνωστός ως ο «άρχων των ουρανίων σημείων», δηλαδή των ζωδίων ή ο «άρχων του ζωδιακού», δηλαδή το πρώτο ζώδιο, καθώς εκεί βρισκόταν ο Ήλιος κατά την εαρινή ισημερία [μόνο όμως μέχρι τον 1ο π.Χ. αιώνα].
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Έκρηξη σουπερνόβα πολύ κοντά στη Γη - Τι αναφέρουν επιστήμονες
Οι Ασσύριοι ονόμαζαν τον Κριό, Rubu (Πρίγκηψ). Κατά τον Ιώσηπο, ο εβραϊκός μήνας Νισάν (15 Μαρτίου-15 Απριλίου) συνδεόταν με τον αστερισμό Teli (Κριό). Μάλιστα ο Ιουδαίος συγγραφέας τονίζει ότι ο Ήλιος βρισκόταν εκεί όταν ο λαός του ελευθερώθηκε από την αιγυπτιακή σκλαβιά. Το ίδιο συνέβαινε με το μήνα Nisanu των Ασσυρίων, καθώς ο Κριος συμβόλιζε σε αυτούς τις έννοιες του βωμού και της θυσίας, στην οποία το θύμα ήταν συνήθως ένα κριάρι. Στην αρχαία Αίγυπτο, ο αστερισμός συμβόλιζε το βασιλιά των αιγυπτιακών θεοτήτων, Άμμωνα. Ο Κριός ονομαζόταν Bara στην Περσία, Amru ή Emru στη Συρία, Kuzi από τους Οθωμανούς. Όλες αυτές οι ονομασίες σημαίνουν κριάρι. Στην Ινδία ονομαζόταν Aja ή Mesha, ενώ οι Άραβες τον ήξεραν ως Al Hamal, το πρόβατο, λέξη που παραφθάρηκε το Μεσαίωνα στην Ευρώπη ως Hammel και Alchamalo. Αργότερα, με την ελληνική επίδραση, κάποιοι Άραβες αποκάλεσα τον Κριό, Al Kabsh al Alif, [το ήμερο κριάρι]. Ως ζωδιακός αστερισμός στην Κίνα ο Κριός, είναι ο Σκύλος [Heang Low και Kiang Leu], ενώ μαζί με τον Ταύρο και τους Διδύμους αποτελούσε τη «Λευκή Τίγρη», μία από τις 4 μεγάλες ζωδιακές ομάδες των Κινέζων. Άγγλοι συγγραφείς [1300 – 1600], «αγγλοποίησαν» το λατινικό όνομα Aries ως Ariete.
Η ΨΕΥΔΟΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑΣ
Ο Κριός συνδέθηκε με την Αστρολογία, αλλά και άλλες προλήψεις, δεισιδαιμονίες και θρύλους. Κάποιοι αστρολόγοι απέδιδαν τη σημασία του στην αρχαία πεποίθηση ότι η Γη δημιουργήθηκε όταν ο Ήλιος βρισκόταν στον Κριό, και μάλιστα ο Αλβουμάσαρ έλεγε ότι κατά τη Δημιουργία του Σύμπαντος όχι μόνο ο Ήλιος, αλλά και οι Σελήνη, Ερμής, Αφροδίτη, Άρης, Δίας και Κρόνος ήταν σε σύνοδο στον Κριό, προβλέποντας την καταστροφή του κόσμου όταν τα επτά σώματα βρεθούν στην ίδια σχετική θέση στην τελευταία μοίρα των Ιχθύων!! (Αλίμονό μας!). Γενικώς η αστρολογία το θεωρεί δυσμενές(;) ζώδιο, συνδεόμενο με τον «Οίκο του Άρη» (!) αν και κάποιοι το έθεταν υπό την «προστασία» της Αθηνάς. Ο Πλίνιος, βασιζόμενος στις γνώσεις της εποχής του πίστευε πως η εμφάνιση κομήτη στον Κριό προμήνυε μεγάλους πολέμους και πολλούς θανάτους, πτώση των μεγάλων και άνοδο των μικρών, και φοβερή ξηρασία στις περιοχές που «κυβερνούσε»! Αντιθέτως “περισπούδαστες αστρολογικές αναλύσεις” του 17ου αιώνα στη Βρετανία κατέγραφαν στην επίδρασή του «αφθονία χόρτων και βοτάνων»! Οι αρχαίοι αστρολόγοι θεωρούσαν ότι οι Δίδυμοι «κυβερνούν» το ανθρώπινο κεφάλι και πρόσωπο. Αργότερα θεωρήθηκε ότι επιδρά σε χώρες όπως η Δανία, η Αγγλία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελβετία, η Συρία, [όχι όμως η Ιορδανία!] και ιταλικές πόλεις (Capua, Νάπολη, Βερόνα). Στα σημερινά αστρονομικά σύνορα του Κριού ο Ήλιος βρισκόταν κατά την εαρινή ισημερία από το 1800 π.Χ. περίπου μέχρι το 67 π.Χ.. Η μετάπτωση του γήινου άξονα, όμως, μετατοπίζει συνεχώς αυτό το εαρινό σημείο πάνω στην ουράνια σφαίρα: πριν τον Κριό βρισκόταν στον Ταύρο και τώρα βρίσκεται λίγες μοίρες νότια του αστέρα ω Ιχθύων. Στην εποχή μας ο Ήλιος βρίσκεται μέσα στα αστρονομικά όρια του Κριού από τις 18 Απριλίου μέχρι τις 14 Μαΐου, διαψεύδοντας τις αστρολογικόυς υπολογισμούς των Κασσάνδρων, ενώ οι ημερομηνίες αυτές συνεχίζουν να μετατίθενται προς τα εμπρός με ρυθμό 1 ημέρα ανά 71,1 έτη.
ΦΩΤΕΙΝΟΤΕΡΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ
Ο αστερισμός συμπεριλαμβάνει 85 ορατούς αστέρες. Οι κυριότεροι απ' αυτούς έχουν και δικά τους ιδιαίτερα ονόματα. Ο αστέρας α Κριού είναι γνωστός με το όνομα Hamal, ο β ως Sharatan, ο διπλός αστέρας γ ως Mesarthim και ο δ είναι γνωστός ως Μποτάιν (Botein). Να αναφέρουμε ακόμη, ότι ο 41 Κριού έχει φαινόμενο μέγεθος 3,63, ενώ ο HR 999 έχει φ.μ. 4,47.
ΑΛΛΑ ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΤΟΥ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΥ
Το Μάιο του 1012 μ.Χ., εμφανίσθηκε στον Κριό ένας καινοφανής αστέρας, που παρατηρήθηκε από ρωμαιοκαθολικούς μοναχούς. Ο μεταβλητός αστέρας SX Κριού, έδωσε το όνομά του στους «μεταβλητούς τύπου SX Arietis». Πρόκειται για νεαρούς, θερμούς αστέρες με ισχυρότατο μαγνητικό πεδίο, των οποίων οι μεταβολές στη λαμπρότητα και το φάσμα τους, οφείλονται σε μεταβολές του μαγνητικού πεδίου τους. Ο ψυχρότερος από τον Ήλιο αστέρας (φ.μ.7,44), HD 12661, διαθέτει μεγάλο πλανήτη σε μέση απόσταση από αυτόν 118 εκατομμύρια χιλιόμετρα και με περίοδο περιφοράς 264,5, ενώ το όλο σύστημα απέχει από εμάς 121 έτη φωτός. Η μάζα του πλανήτη είναι 3 περίπου φορές μεγαλύτερη εκείνης του Δία. Ο φωτεινότερος γαλαξίας στον Κριό είναι ο σπειροειδής NGC 772 με φαινόμενο μέγεθος 10,3. Κοντά του υπάρχει ο μικρότερος NGC 770.
Ο ΓΑΛΑΞΙΑΣ NGC 772 ΣΤΟΝ ΑΣΤ. ΤΟΥ ΚΡΙΟΥ
ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΑΣΤΕΡΕΣ ΤΟΥ ΚΡΙΟΥ
