Ο θάνατος δύο νεαρών γυναικών, οι αποβολές και οι γενετικές ανωμαλίες στη Βραζιλία συνδέονται με τον ιό Oropouche, μια ελάχιστα γνωστή ασθένεια που μεταδίδεται από σκνίπες και κουνούπια.
Στη Βραζιλία καταγράφηκε φέτος μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων (7.284, από 832 το 2023), ενώ πολλά από αυτά έχουν καταγραφεί σε περιοχές όπου δεν έχει εμφανιστεί ξανά ο ιός.
Συνολικά, 8.078 κρούσματα είχαν επιβεβαιωθεί στη Βραζιλία, τη Βολιβία, το Περού, την Κολομβία και την Κούβα μέχρι το τέλος Ιουλίου και οι γιατροί στις περιοχές αυτές καλούνται να βρίσκονται σε επαγρύπνηση.
Πώς εξαπλώνεται ο ιός Oropouche, τι συμπτώματα προκαλεί
Η έκτακτη κλιματική κατάσταση είναι πιθανό να οδηγεί τα έντομα που μεταδίδουν τον ιό σε νέες περιοχές, προειδοποίησαν οι ειδικοί, ενώ γενετικές αλλαγές στον ίδιο τον ιό μπορεί να παίζουν ρόλο.
Οι πρώτοι γνωστοί θάνατοι οπουδήποτε στον κόσμο, δύο γυναικών ηλικίας 21 και 24 ετών στην πολιτεία Μπαΐα, ανακοινώθηκαν από το υπουργείο Υγείας της Βραζιλίας στις 25 Ιουλίου.
Η καθεμία εμφάνισε ξαφνικά συμπτώματα -τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν πυρετό, πόνους στο σώμα και πονοκεφάλους-, που οδήγησαν σε θανατηφόρα αιμορραγία. Ένας πιθανός τρίτος συνδεδεμένος θάνατος, ενός 57χρονου άνδρα, βρίσκεται υπό διερεύνηση.
Μία από τις γυναίκες που πέθαναν είχε ζητήσει δύο φορές βοήθεια από τις υγειονομικές εγκαταστάσεις, αλλά είχε πάρει εξιτήριο.
Η Márcia São Pedro, διευθύντρια επιδημιολογικής επιτήρησης για την Μπαΐα, δήλωσε: «Αυτό σχετίζεται, πιστεύω, με το γεγονός ότι οι άνθρωποι θεωρούν ότι όλα είναι δάγκειος πυρετός. Και επειδή ο δάγκειος πυρετός είναι γνωστός, ενυδατώνουν και στέλνουν τον ασθενή στο σπίτι του. Πρέπει να καταλάβουμε ότι αυτό δεν ισχύει. Βρισκόμαστε σε μια διαφορετική κατάσταση τώρα».
Αποβολές και γενετικές μεταλλάξεις συνδέονται με τον ιό
Τον Ιούνιο οι Αρχές ανέφεραν ότι μια έγκυος έχασε το μωρό της στις 30 εβδομάδες κύησης, και ο ιός Oropouche ανιχνεύτηκε στη συνέχεια σε δείγματα από τον ομφάλιο λώρο και τα όργανα. Μια αποβολή στις οκτώ εβδομάδες κύησης συνδέθηκε επίσης με τον ιό.
Οι εξετάσεις σε τέσσερα νεογέννητα μωρά με μικροκεφαλία, μια κατάσταση κατά την οποία το κεφάλι του μωρού είναι μικρότερο από το αναμενόμενο, έδειξαν επίσης την παρουσία αντισωμάτων του ιού Oropouche, αν και οι εξετάσεις αυτές δεν αποδεικνύουν οριστικά ότι ο ιός προκάλεσε τις γενετικές ανωμαλίες.
Η μεγαλύτερη επιδημία του ιού Oropouche
Ο Felipe Naveca, από το Ίδρυμα Oswaldo Cruz, ένα ερευνητικό ίδρυμα υγείας που συνδέεται με το υπουργείο Υγείας της Βραζιλίας, και συν-συγγραφέας της έρευνας που διαπίστωσε γενετικές αλλαγές στη μορφή του Oropouche, δήλωσε: «Έχει προκαλέσει επιδημίες στο παρελθόν, αλλά τίποτα στην κλίμακα αυτού που συμβαίνει τώρα».
Ωστόσο, οι σοβαρές συνέπειες, όπως ο θάνατος και οι αποβολές, δεν σημαίνουν απαραίτητα διαφορά στη δύναμη του ιού, δήλωσε ο Naveca, και θα μπορούσαν απλώς να αντανακλούν ότι «όταν έχεις πολύ μεγάλο αριθμό κρουσμάτων, αναπόφευκτα θα εμφανιστούν κάποια σοβαρά κρούσματα».
Ένα μέρος από την αύξηση των αριθμών θα μπορούσε να οφείλεται στην καλύτερη επιτήρηση και στις πιο διαδεδομένες εξετάσεις, είπε, ενώ οι αλλαγές στο κλίμα και η αποψίλωση των δασών καθιστούν πιο πιθανή την επαφή μεταξύ των εντόμων που μεταφέρουν τον ιό και των ανθρώπων.
Ο ιός Oropouche μπορεί να γίνει «σημαντική απειλή»
Ο ιός εντοπίζεται συνήθως σε πρωτεύοντα θηλαστικά και βραδύποδες και μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο μέσω των τσιμπημάτων ορισμένων σκνιπών και κουνουπιών.
Μια ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο The Lancet τον Ιανουάριο περιέγραψε το Oropouche ως μια «παραμελημένη ασθένεια» και προειδοποίησε για σημαντικά κενά στην ιατρική και επιστημονική κατανόηση του ιού, ο οποίος «έχει τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε σημαντική απειλή».
Ο Oropouche, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στο Τρινιντάντ και Τομπάγκο το 1955, τείνει να προκαλεί συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη και διαρκούν περίπου μία εβδομάδα. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο ιός μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως μηνιγγίτιδα.
Ο καθηγητής Jonathan Ball, αναπληρωτής διευθυντής του LSTM, δήλωσε ότι ενώ η σχέση με τις αποβολές και τη μικροκεφαλία δεν επιβεβαιώθηκε, η εξάπλωση του ιού σε νέες περιοχές θα μπορούσε να επιβεβαιωθεί.
«Η συχνή έκθεση στον ιό σε ενδημικές περιοχές είναι πιθανό να δημιουργήσει ανοσία προτού οι γυναίκες φτάσουν σε ηλικία τεκνοποίησης και αυτή η ανοσία πιθανόν να προστατεύει τις εγκύους και το αγέννητο μωρό τους. Ωστόσο, όταν ο ιός εισάγεται πρόσφατα αυτή η προστασία δεν υπάρχει», δήλωσε.
Δεν υπάρχει συγκεκριμένο εμβόλιο ή θεραπεία για την Oropouche και ο Παναμερικανικός Οργανισμός Υγείας δήλωσε ότι οι άνθρωποι πρέπει να επικεντρωθούν στην πρόληψη. Αυτό περιλαμβάνει την κάλυψη των χεριών και των ποδιών, τη χρήση εντομοαπωθητικών που περιέχουν Deet, IR3535 ή icaridin και τη χρήση κουνουπιέρας με λεπτό πλέγμα σε πόρτες, παράθυρα και κρεβάτια.
Οι σκνίπες είναι πολύ μικρότερες από τα κουνούπια και έτσι οι παραδοσιακές κουνουπιέρες δεν προστατεύουν από τα τσιμπήματά τους.
Ο καθηγητής Sir Andrew Pollard, του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, δήλωσε ότι το ξέσπασμα της επιδημίας θα πρέπει να αποτελέσει «ένα κάλεσμα αφύπνισης», και πρόσθεσε: «Εάν το κλίμα συνεχίσει να αλλάζει, θα πρέπει να περιμένουμε ότι η εξάπλωση των εντόμων που μπορούν να μεταδώσουν ασθένειες στον άνθρωπο θα αυξηθεί».
