Η «διπλωματία των σεισμών» όπως συνηθίζεται να αποκαλείται, φαίνεται ότι δημιούργησε νέες προσδοκίες επαναπροσέγγισης Ελλάδας-Τουρκίας αφού είναι πρωτοφανής ο τρόπος με τον οποίο η Άγκυρα απλώνει χέρι συνεννόησης στην Αθήνα. Όμως είναι πολύ σημαντικό να αποκωδικοποιήσουμε τα μηνύματα των τελευταίων ημερών που φτάνουν από την τουρκική πλευρά και κυρίως αυτά του Τούρκου Υπουργού Εθνικής Άμυνας Χ. Ακάρ, του αρχισυμβούλου του Προέδρου Τ. Ερντογάν, Ι. Καλίν και του Υπουργού Εξωτερικών Μ. Τσαβούσογλου, μετά από τις τελευταίες δηλώσεις τους για τα ελληνοτουρκικά και τις «ευκαιρίες που ανοίγονται».
Ο Ακάρ σε δηλώσεις του που ακολούθησαν τη συνάντησή του με τον Έλληνα Υπουργό Παναγιωτόπουλο δήλωσε μεταξύ άλλων: «το προσεχές διάστημα, αναμένουμε θετικές εξελίξεις σε ορισμένα θέματα όπως η παράταση της διάρκειας του μορατόριουμ που προβλέπει την αποφυγή ασκήσεων στα Διεθνή Ύδατα (ΔΥ) και στον Εναέριο Χώρο (ΕΧ) του Αιγαίου μεταξύ 15 Ιουνίου και 15 Σεπτεμβρίου».
Το μήνυμα φαντάζει να έχει κυρίως αποδέκτες τις Βρυξέλλες και την άλλη πλευρά του Ατλαντικού καθώς αποσκοπεί στην δυτική οικονομική βοήθεια και την μείωση της πίεσης που ασκείται από τον Μενέντεζ και την ομάδα του προς την τουρκική πλευρά με προμετωπίδα την πώληση των F-16 και των κυτίων εκσυγχρονισμού τους. Για τους υπεραισιόδοξους της Αθήνας οι οποίοι εθελοτυφλούν για την προοπτική του απρόσμενου ανοίγματος της Άγκυρας, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι ο Ακάρ μας πούλησε «κοπανιστό αέρα» αφού την περίοδο από 15 Ιουνίου και μέχρι 15 Σεπτεμβρίου οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΤΕΔ) ούτως ή άλλως διαχρονικά δεν πραγματοποιούν καμία άσκηση στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο. Ειδικότερα, η Διακλαδική Άσκηση «Efes» (Έφεσσος), οι Αεροναυτικές Ασκήσεις «Kararlılık» (Αποφασιστικότητα), «Mavi Vatan» (Γαλάζια Πατρίδα) και «Denizkurdu» (Θαλασσόλυκος), καθώς και οι Ασκήσεις Έρευνας-Διάσωσης (Ε-Δ) «Deniz Aslanı» (Θαλάσσιος Λέοντας) – «Anadolu Yıldızı» (Αστέρι της Ανατολής), πραγματοποιούνται πριν τα μέσα Ιουνίου και μετά τα τέλη Σεπτεμβρίου κάθε έτους και δεν υφίσταται καμία άλλη τουρκική άσκηση εντός αυτής της περιόδου.
Επιπρόσθετα, ο γεωγραφικός προσδιορισμός του Χ. Ακάρ για το μορατόριουμ θα επηρεάσει αρνητικά τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες των στρατιωτικών μας δυνάμεων επί των νήσων του Αιγαίου, ενώ η τουρκική Στρατιά του Αιγαίου θα μπορεί να ασκείται στο χερσαίο τμήμα της περιοχής ευθύνης της χωρίς να κάνει χρήση του ΕΧ και των ΔΥ του Αιγαίου.
Τέλος, η πρόταση αυτή του Χ. Ακάρ βολεύει πολύ τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΤΕΔ) καθώς η καλοκαιρινή περίοδος είναι αναγκαία για την αποφόρτιση του στρατιωτικού προσωπικού αλλά και τη συντήρηση των μέσων λόγω της συμμετοχής του στρατεύματος στις περιοχές του σεισμού.
Από την άλλη πλευρά, ο αρχισύμβουλος του Τούρκου Προέδρου Ι. Καλίν, σε συνέντευξή του στο φιλοκυβερνητικό «Anadolu» (Ανατολή), δήλωσε σχετικά με τα ελληνοτουρκικά: «Υπάρχουν θέματα. Υπάρχει η ασφάλεια των συνόρων. Υπάρχει ο εναέριος χώρος. Υπάρχουν θέματα υφαλοκρηπίδας, υπάρχει το Λιμενικό, υπάρχουν οι διπλωματικές σχέσεις. Έχουμε πολλά θέματα φυσικά με την Ελλάδα. Η Τουρκία και η Ελλάδα να λύσουν τα προβλήματά τους μιλώντας απευθείας μεταξύ τους. Εάν προσπαθήσουμε να τα λύσουμε μέσω του Παρισιού, των Βρυξελλών, της Ουάσιγκτον, αυτό θα μας οδηγήσει σε αδιέξοδο υποστηρίζοντας παράλληλα ότι, σε αυτή την κατεύθυνση υπάρχει η βούληση τόσο από τον Τ. Ερντογάν όσο και από τον Κ. Μητσοτάκη».
Δηλαδή ο σύμβουλος του Τούρκου Προέδρου έβαλε στο τραπέζι όλα τα θέματα και όχι μόνο της υφαλοκρηπίδας - ΑΟΖ που προβάλει η ελληνική πλευρά ενώ παράλληλα εξέφρασε την βούληση της Άγκυρας για ανάγκη επίλυσης των διαφορών αυτών μόνο με διάλογο και χωρίς την παρέμβαση άλλων χωρών σημειώνοντας ταυτόχρονα, ότι σε αυτό συμφωνούν Ερντογάν και Μητσοτάκης.
Δηλωτικό των παραπάνω αποτελεί ο κυνισμός με τον οποίο εκφράστηκε ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Μ. Τσαβούσογλου, σε συνέντευξή του στο τουρκικό κανάλι «A Haber» (Α Χαμπέρ). Αυτός μεταξύ των άλλων αφού χαρακτήρισε την Ελλάδα ως την «σκληρή» πλευρά η οποία «κλιμακώνει τις εντάσεις» δήλωσε ότι, θα πρέπει να γίνει εκμετάλλευση του κλίματος προσέγγισης και να συζητηθούν ως πακέτο τα θέματα της αποστρατιωτικοποίησης, των νησιών με «αδιευκρίνιστο καθεστώς», των Χωρικών Υδάτων (ΧΥ) κλπ.
Συμπερασματικά:
Συμφωνούμε σε ένα μορατόριουμ το οποίο λειτουργεί εναντίον μας καθώς δεσμεύει την ελληνική πλευρά για αποφυγή ασκήσεων στο Αιγαίο ενώ οι Τούρκοι ούτως ή άλλως δεν πραγματοποιούν ασκήσεις την περίοδο αυτή σύμφωνα με τον ετήσιο προγραμματισμό εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων των ΤΕΔ.
Αυτά για τα οποία η Άγκυρα μας πίεζε με πρωτοφανή τρόπο το περασμένο διάστημα και εμείς δεν ενδίδαμε, φαίνεται ότι το κατάφερε η «διπλωματία των σεισμών». Δηλαδή διμερή διάλογο για όλα τα θέματα όπως επιθυμούσε η Άγκυρα και όχι αυτό που φαίνεται ότι υποστηρίζει η ελληνική διπλωματία, δηλαδή επίλυση της μιας και μόνης υφιστάμενης διαφοράς, αυτής της υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και διεθνών Οργανισμών επιτρέποντας και τον παρεμβατικό ρόλο της Δύσης.
Η Άγκυρα επιτυγχάνει τους στόχους της αναφορικά με την ατζέντα των θεμάτων που θέτει αλλά και τον τρόπο της διαπραγμάτευσης και μάλιστα όχι ως προϊόν της υβριδικής πίεσης που ασκούσε το προηγούμενο διάστημα αλλά απλώς εκμεταλλευόμενη τη «χείρα βοηθείας» που έτεινε προς την Αθήνα με αφορμή τους σεισμούς. Πρόκειται για εξέλιξη η οποία σημειώνεται με αρνητικό πρόσημο για την πλευρά μας καθώς η τουρκική πλευρά δεν δεσμεύεται για αποφυγή επιθετικότητας στο μέλλον, θέτει τις βάσεις για την απόκτηση των F-16 και των συλλογών εκσυγχρονισμού, ενώ παράλληλα διεκδικεί και την οικονομική βοήθεια της Δύσης.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι, τι ακριβώς κερδίζει η Αθήνα από την εξέλιξη αυτή για την επομένη των εκλογών και ποια είναι η ελληνική αντίδραση στις τοποθετήσεις Καλίν και Τσαβούσογλου οι οποίες αλλάζουν πολλά στο διπλωματικό πεδίο της ελληνοτουρκικής διαπραγμάτευσης ειδικότερα την γκρίζα περίοδο η οποία θα ακολουθήσει μετά τις εκλογές στην Τουρκία;
Το επιχείρημα Ελλήνων υπηρεσιακών παραγόντων ότι έχει μειωθεί η ένταση στο Αιγαίο ως κέρδος από την πλευρά μας ακούγεται ως αστείο, αφού έτσι δεχόμαστε στην ουσία την εργαλειοποίηση της τουρκικής υβριδικής πίεσης.
*Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, κάτοχος MBA από το Nottinngham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας του ΔΠΘ, και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995-1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα την περίοδο 2013-2017. Αποστρατεύθηκε τον Μάρτιο / 2022.
