Όταν κήρυξε στρατιωτικό νόμο στη ρωσοκρατούμενη Ουκρανία τον περασμένο μήνα, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν παρέδωσε επίσης ειδικές εξουσίες σε περιφερειακές αρχές σε όλη τη Ρωσία και δημιούργησε ένα νέο κυβερνητικό όργανο με επιρροή που είναι επιφορτισμένο με το συντονισμό των προμηθειών στον στρατό. Για τον μέσο Ρώσο, αυτές οι αλλαγές μπορεί να φαίνονται ασήμαντες. Όμως, βήμα προς βήμα, ο Πούτιν θέτει τα θεμέλια για μια ριζική αναδιάρθρωση της ρωσικής πολιτικής.
Όπως αναφέρουν οι Moscow Times, ως αποτέλεσμα των διαταγμάτων που υπέγραψε ο Πούτιν, οι περιφερειακοί κυβερνήτες μπορούν τώρα να περιορίσουν τις πολιτικές ελευθερίες και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση στη Μόσχα έχει το περιθώριο να μεταφέρει την οικονομία σε πολεμική βάση. Σε διαφορετικές περιοχές έχουν δοθεί διαφορετικές εξουσίες. Για παράδειγμα, οι αρχές της προσαρτημένης Κριμαίας μπορούν να επανεγκαταστήσουν προσωρινά τους κατοίκους και να θέσουν περιορισμούς σε όσους εισέρχονται και εξέρχονται από την περιοχή. Στη Μόσχα, οι αρχές μπορούν να περιορίσουν την κίνηση των οχημάτων. Μετά την επιτυχή επίθεση του Οκτωβρίου στη Γέφυρα της Κριμαίας, οι άμυνες υποδομών ενισχύονται επίσης σε όλη τη χώρα.
Απογοητευμένος στην Ουκρανία από τους φυσικούς του συμμάχους, τις υπηρεσίες ασφαλείας, ο Πούτιν αναζητά τώρα ανώτερα στελέχη του πολιτικού γραφειοκρατικού μηχανισμού. Και το Συμβούλιο Συντονισμού, το κυβερνητικό όργανο που ίδρυσε ο Πούτιν στα μέσα Οκτωβρίου και το οποίο πραγματοποίησε την πρώτη του συνεδρίαση την περασμένη εβδομάδα, διευθύνεται από τον πρωθυπουργό Μιχαήλ Μισούστιν.
Ουσιαστικά, ο Πούτιν ζήτησε από το Συμβούλιο να μεταμορφώσει την οικονομία ώστε να μπορεί να στηρίξει τις ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων στην Ουκρανία. Συγκεκριμένα θα θέσει στόχους για τον ανεφοδιασμό του στρατού, όπως έλεγχο τιμών, προμηθευτών και logistics, και θα κατασκευάσει και θα εξοπλίσει στρατώνες και άλλες στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται από το Συμβούλιο δεν είναι δεσμευτικές μόνο για τους υπαλλήλους, αλλά και για τις επιχειρήσεις. Ο Μισούστιν έχει ήδη ανακοινώσει ότι μεγάλο μέρος του κατασκευαστικού τομέα της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένων των μικρών επιχειρήσεων, θα χρειαστεί να παράγει εξοπλισμό για τον στρατό.
Κρίνοντας από το εύρος των αρμοδιοτήτων του, το Συμβούλιο σε κάποιο βαθμό, θα αντικαταστήσει ακόμη και την ίδια τη ρωσική κυβέρνηση. Μέσα στις συγκρούσεις στην Ουκρανία, ο Πούτιν πραγματοποιεί ουσιαστικά πολιτικές μεταρρυθμίσεις και αναδιαρθρώνει κάθετα την εξουσία του, σε μια προσπάθεια να κερδίσει τον πόλεμο. Στην πρώτη του συνάντηση με μέλη του Συμβουλίου, ο Πούτιν είπε ότι ήρθε η ώρα να «ενημερωθεί» το σύστημα διακυβέρνησης της Ρωσίας. «Ακριβώς γι' αυτό… δημιουργήθηκε αυτό το Συντονιστικό Συμβούλιο», είπε στη συγκεντρωμένη ομάδα.
Η ανοικοδόμηση δομών εξουσίας σε καιρό πολέμου όπως αυτή είναι μια de facto παραδοχή ότι το Υπουργείο Άμυνας απέτυχε στους στόχους του στην Ουκρανία. Ο Πούτιν πόνταρε πολύ στη στρατιωτική επιτυχία στην αρχή του πολέμου, αλλά αυτό δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Οι Ρώσοι στρατιώτες παραπονιούνται εδώ και μήνες για ανεπαρκείς προμήθειες όπλων, πυρομαχικών, φαρμάκων και σιτηρεσίων. Τα πράγματα δεν βελτιώθηκαν ακόμη και όταν ο Πούτιν αντικατέστησε τον βετεράνο υφυπουργό Άμυνας Ντμίτρι Μπουλγκάκοφ τον Σεπτέμβριο. Και όταν ανακοινώθηκε η επιστράτευση στα τέλη Σεπτεμβρίου, οι αποτυχίες του Υπουργείου Άμυνας αποκαλύφθηκαν για να τις δουν όλοι.
Από εδώ και στο εξής, πολιτικοί αξιωματούχοι θα είναι επιφορτισμένοι με τον εφοδιασμό του στρατού. Σε μια διαδικασία λήψης αποφάσεων από κάτω προς τα πάνω που μοιάζει με εκείνη που χρησιμοποιήθηκε κατά την πανδημία του κορωνοϊού, το βάρος θα βαρύνει την ομοσπονδιακή κυβέρνηση και τους τοπικούς κυβερνήτες, οι οποίοι κατανοούν καλύτερα τις τοπικές τους περιοχές. Με άλλα λόγια, η ευθύνη για μη δημοφιλή νέα μέτρα θα ανατεθεί σε περιφερειακούς αξιωματούχους. Η αποτυχία θα τιμωρηθεί από τον ίδιο τον Πούτιν, με ταπείνωση μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες.
Ο Πούτιν παρακολουθεί στενά τη ρωσική κοινή γνώμη όταν πρόκειται για τον πόλεμο
Ο Πούτιν προφανώς πιστεύει ότι ο χειρισμός της πανδημίας από τη Ρωσία ήταν επιτυχής, παρά το γεγονός ότι η χώρα έχει έναν από τους υψηλότερους αριθμούς θανάτων στον κόσμο. Το βασικό και πιθανώς το μοναδικό κριτήριο για να κριθεί αυτή η «επιτυχία» είναι ότι ο κορωνοϊός δεν επηρέασε την προσωπική δημοτικότητα του Πούτιν ούτε απείλησε την εξουσία του.
Φυσικά, ο Πούτιν παρακολουθεί στενά τη ρωσική κοινή γνώμη όταν πρόκειται για τον πόλεμο. Σε ένα αντίγραφο μιας αδημοσίευτης έρευνας για αξιωματούχους που πραγματοποιήθηκε από μια υπηρεσία δημοσκοπήσεων που ελέγχεται από το Κρεμλίνο, τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν ότι η ουκρανική αντεπίθεση και η ανακοίνωση επιστράτευσης της Ρωσίας κλόνισαν την πίστη του κοινού σε αυτό που το Κρεμλίνο αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση».
Η έρευνα έδειξε ότι το 68% των Ρώσων πιστεύει ότι ο πόλεμος πρέπει να συνεχιστεί και το 22% ότι πρέπει να σταματήσει. Ωστόσο, αξίζει να θυμόμαστε ότι ανεξάρτητοι ειδικοί στις δημοσκοπήσεις έχουν προειδοποιήσει για την εμπιστοσύνη των αποτελεσμάτων των ερευνών όταν όσοι αντιτίθενται δημόσια στην εισβολή μπορούν να φυλακιστούν σύμφωνα με τους νόμους περί λογοκρισίας εν καιρώ πολέμου.
Σύμφωνα με τη ρωσική προπαγάνδα που παρομοιάζει την τρέχουσα σύγκρουση με τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ορισμένα κρατικά μέσα ενημέρωσης συνέκριναν το νέο Συμβούλιο του Πούτιν με την Επιτροπή Κρατικής Άμυνας του Στάλιν, η οποία ιδρύθηκε το 1941. Η επιτροπή, η οποία παρέμεινε σε λειτουργία μέχρι την ήττα της ναζιστικής Γερμανίας τέσσερα χρόνια αργότερα, βοήθησε στη 0μεταμόρφωση της σοβιετικής οικονομίας και οι αποφάσεις της ήταν δεσμευτικές για όλους τους κρατικούς φορείς.
Ένας υψηλόβαθμος Ρώσος αξιωματούχος είπε ότι ήταν βέβαιος ότι, ανεξάρτητα από την πολιτική, η απόφαση του Πούτιν είναι η σωστή όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της διαχείρισης. «Μετά την ανακοίνωση της επιστράτευσης, η κλίμακα του έργου ήταν εξαιρετική», είπε. «Πρέπει να υπολογίσουμε τα πάντα σωστά: τι θα φάνε οι άνθρωποι μπροστά, τι θα φορέσουν κ.λπ.». Ως μέρος αυτού, οποιεσδήποτε ρωσικές επιχειρήσεις μπορούν να επαναπροσδιοριστούν θα υποχρεωθούν να παράγουν προμήθειες που χρειάζονται οι Ένοπλες Δυνάμεις. «Για παράδειγμα, εταιρείες που ράβουν καλύμματα καθισμάτων αυτοκινήτου μπορούν να αρχίσουν να ράβουν στρατιωτικές στολές», είπε ο αξιωματούχος.
Τα μέλη του Συντονιστικού Συμβουλίου αποτελούνται από περισσότερους πολιτικούς αξιωματούχους παρά στρατιωτικούς. Εκτός από τον Μισούστιν, περιλαμβάνει τον δήμαρχο της Μόσχας Σεργκέι Σομπιάνιν, αντιπρόεδρους της κυβέρνησης και ανώτερους χρηματοοικονομικούς και οικονομικούς διευθυντές (με αξιοσημείωτη εξαίρεση τον επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας). Μέλη από τα λεγόμενα siloviki περιλαμβάνουν τους επικεφαλής του Υπουργείου Άμυνας, της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας (FSB), της Υπηρεσίας Εξωτερικών Πληροφοριών, της Εθνικής Φρουράς, του Υπουργείου Εσωτερικών και του Υπουργείου Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης.
Το παράδοξο του Μισούστιν
Ο Μισούστιν είναι τώρα ο πιο ανώτερος διευθυντής της πολεμικής προσπάθειας της Ρωσίας (μετά τον Πούτιν). Σε αυτόν τον ρόλο θα τον βοηθήσουν οι άριστες σχέσεις που δημιούργησε με την FSB και άλλες υπηρεσίες ασφαλείας κατά τη διάρκεια της 10ετούς θητείας του στην Ομοσπονδιακή Φορολογική Υπηρεσία. Ωστόσο, είναι επίσης γνωστός το ότι υποστηρίζει στενότερους δεσμούς0,23 με τη Δύση. Διατήρησε αυτές τις φιλοδοξίες ακόμη και αφού έγινε πρωθυπουργός, και σύμφωνα με πληροφορίες, για παράδειγμα, φιλοδοξούσε να υποβάλει άλλη μια ρωσική προσπάθεια για ένταξη στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Ακόμα και τώρα, ο Μισούστιν απέχει πολύ από το να είναι γεράκι του πολέμου. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον πρώην πρωθυπουργό Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ο οποίος έχει αναδειχθεί ως μια από τις πιο δυνατές υπέρ του πολέμου φωνές μεταξύ των Ρώσων αξιωματούχων. Οι πηγές υποδεικνύουν ότι, ενώ ο Μισούστιν δεν είναι σίγουρα φιλελεύθερος, ποτέ δεν υποστήριξε πραγματικά αυτόν τον πόλεμο.
Ο παλιός φίλος του Μισούστιν, ο δήμαρχος της Μόσχας Σομπιάνιν, ήταν επίσης πιθανό να κρατηθεί στο σκοτάδι σχετικά με τα σχέδια του Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία. Ούτε ο Μισούστιν ούτε ο Σομπιάνιν έχουν ιστορικό FSB και κανένας από τους δύο δεν γνώριζε τον Πούτιν κατά τα πρώτα χρόνια της καριέρας του στην Αγία Πετρούπολη. Πριν από τον πόλεμο, ο Σομπιάνιν επαίνεσε ακόμη και τα δυτικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία υπογράμμισαν το ενδιαφέρον του δημάρχου για το σύγχρονο, δυτικό αστικό σχεδιασμό. Από τον Φεβρουάριο, ο Σομπιάνιν αγωνίστηκε για να ελαχιστοποιήσει τον αντίκτυπο του πολέμου στη Μόσχα για παράδειγμα, οι αρχές της πόλης προσπάθησαν να βεβαιωθούν ότι δεν είναι ορατά πάρα πολλά σύμβολα «Ζ» υπέρ του πολέμου στους δρόμους της Μόσχας.
Η αναμόρφωση της κυβέρνησης από τον Πούτιν σημαίνει ότι οι πολιτικοί αξιωματούχοι - όπως ο Σομπιάνιν και ο Μισούστιν - δεν θα μπορούν πλέον να πάρουν πίσω θέση. Όπως αποδείχθηκε, αυτοί οι πολιτικοί αξιωματούχοι, είναι που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του καθεστώτος. Αυτοί οι γραφειοκράτες καριέρας, τελικά το πιο ικανό μέρος του συστήματος, περιλαμβάνουν πολλούς που τρομοκρατήθηκαν από την εισβολή. Τώρα, ο Πούτιν θέλει να αναλάβουν εξέχοντες ρόλους στη συνεχιζόμενη πολεμική προσπάθεια.
Παραδόξως, οι δυνάμεις ασφαλείας του Πούτιν, στις οποίες επένδυσε τους περισσότερους πόρους της χώρας, αποδείχθηκαν ανίκανες να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις των μαχών. Στη νέα οργάνωση του Πούτιν, ο Σόιγκου υποβιβάστηκε ανεπίσημα. Όταν δέχθηκε επίθεση στη Γέφυρα της Κριμαίας, έχασε τη θέση του ως αρχηγός στο πεδίο της μάχης. Αντίθετα, ο Πούτιν τοποθέτησε τον στρατηγό Σεργκέι Σουροβίκιν επικεφαλής των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία. Τώρα, ακόμη και η στρατιωτική επιμελητεία έχει αφαιρεθεί από το Υπουργείο Άμυνας, αφήνοντας τον Σόιγκου ως μέλος του Συντονιστικού Συμβουλίου του Μισούστιν.
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Πούτιν πρόκειται να εγκαταλείψει τον παλιό του σύντροφο Σόιγκου. Δεν είναι αυτό το στυλ του. Σε τελική ανάλυση, η αντικατάσταση ενός υπουργού Άμυνας σε καιρό πολέμου, ειδικά εκείνου που ψηφίζεται ως η δεύτερη πιο δημοφιλής πολιτική προσωπικότητα της χώρας, θα θεωρηθεί από τον Πούτιν ως παραδοχή λαθών. Αυτό είναι κάτι που ο Ρώσος πρόεδρος προσπαθεί πάντα να αποφύγει.
