Οι δυτικές πρωτεύουσες ανησυχούν ολοένα και περισσότερο για την εμβάθυνση των δεσμών μεταξύ του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Βλαντιμίρ Πούτιν, αυξάνοντας την προοπτική τιμωρητικών αντιποίνων κατά του μέλους του ΝΑΤΟ εάν βοηθήσει τη Ρωσία να αποφύγει τις κυρώσεις.
Έξι δυτικοί αξιωματούχοι είπαν στους Financial Times ότι ανησυχούν για τη δέσμευση Τούρκων και Ρώσων ηγετών να επεκτείνουν τη συνεργασία στο εμπόριο και την ενέργεια μετά την τετράωρη συνάντηση των δύο στο Σότσι την Παρασκευή.
Ένας αξιωματούχος της ΕΕ είπε ότι το μπλοκ των 27 μελών παρακολουθεί τις σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας «ολοένα και πιο στενά». Ανώτερος δυτικός αξιωματούχος πρότεινε επίσης ότι οι χώρες θα μπορούσαν να καλέσουν τις εταιρείες και τις τράπεζές τους να αποχωρήσουν από την Τουρκία, εάν ο Ερντογάν ακολουθήσει τις προθέσεις που περιέγραψε την Παρασκευή - μια εξαιρετικά ασυνήθιστη απειλή κατά ενός άλλου κράτους μέλους του ΝΑΤΟ που θα μπορούσε να βλάψει σοβαρά τα ήδη εύθραυστα 800 δισεκατομμύρια δολάρια της οικονομίας.
Τρεις Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η ΕΕ δεν έχει ακόμη πραγματοποιήσει επίσημες συζητήσεις σχετικά με πιθανές επιπτώσεις για την Τουρκία. Αρκετοί άλλοι προειδοποίησαν ότι δεν ήταν ξεκάθαρο τι είχαν συμφωνήσει ο Ερντογάν και ο Πούτιν και ότι μια επίσημη απόφαση της ΕΕ για κυρώσεις κατά της Τουρκίας θα ήταν πρόκληση, δεδομένου του διαχωρισμού για το θέμα στο εσωτερικό του μπλοκ.
Αλλά ακόμη και χωρίς συμφωνία ΕΕ, ορισμένα μεμονωμένα κράτη μέλη θα μπορούσαν να αναλάβουν δράση. «Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να ζητήσουν περιορισμούς στη χρηματοδότηση του εμπορίου ή να ζητήσουν από τις μεγάλες χρηματοπιστωτικές εταιρείες να μειώσουν τη χρηματοδότηση σε τουρκικές εταιρείες», είπε ένας αξιωματούχος. «Δεν θα απέκλεια τυχόν αρνητικές ενέργειες [αν] η Τουρκία πλησιάσει πολύ τη Ρωσία», πρόσθεσε.
Οι υπαινιγμοί για πιθανά αντίποινα κατά της Τουρκίας έρχονται αφότου η Ουκρανία υπέκλεψε εγγράφου από τη Μόσχα που περιγράφει τρόπους για να βοηθήσει τη Ρωσία να αποφύγει τις κυρώσεις μέσω τουρκικών τραπεζών, σύμφωνα με έναν ουκρανικό αξιωματούχο των υπηρεσιών πληροφοριών και έναν δυτικό διπλωμάτη.
Η Ουάσιγκτον έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι θα ‘’χτυπήσει’’ χώρες που βοηθούν τη Ρωσία να αποφύγει τις κυρώσεις με «δευτερεύουσες κυρώσεις» που στοχεύουν παραβιάσεις πέρα από τη νομική δικαιοδοσία των ΗΠΑ. Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Wally Adeyemo συναντήθηκε με Τούρκους αξιωματούχους και τραπεζίτες της Κωνσταντινούπολης τον Ιούνιο για να τους προειδοποιήσει να μην γίνουν αγωγός παράνομων ρωσικών χρημάτων.
Μετά τη συνάντηση της περασμένης εβδομάδας στο Σότσι, ο κορυφαίος ενεργειακός αξιωματούχος της Μόσχας, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Αλεξάντερ Νόβακ, είπε στους δημοσιογράφους ότι η Τουρκία συμφώνησε να πληρώσει για το ρωσικό αέριο σε ρούβλια, σύμφωνα με το Interfax. Ο Πούτιν και ο Ερντογάν συζήτησαν για περαιτέρω ανάπτυξη τραπεζικών δεσμών και διακανονισμών σε ρούβλια και λίρες, πρόσθεσε.
Μιλώντας στο αεροπλάνο του που επέστρεφε από τη Ρωσία, ο Ερντογάν είπε στους δημοσιογράφους ότι υπήρξαν επίσης «πολύ σοβαρές εξελίξεις» σχετικά με τη χρήση του ρωσικού συστήματος καρτών πληρωμών Mir, το οποίο επιτρέπει στους Ρώσους στην Τουρκία να πληρώνουν με κάρτα σε μια στιγμή που η Visa και η Mastercard έχουν αναστείλει τις εργασίες τους. Ο Ερντογάν είπε ότι οι κάρτες Mir θα βοηθήσουν τους Ρώσους τουρίστες να πληρώσουν για ψώνια και ξενοδοχεία. Δυτικοί αξιωματούχοι φοβούνται ότι θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την παράκαμψη των κυρώσεων.
Η Τουρκία είναι βαθιά ενσωματωμένη στο δυτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και τα εμπορικά σήματα από την Coca-Cola και τη Ford έως τη Bosch και την BP έχουν μακροχρόνιες και συχνά εξαιρετικά κερδοφόρες δραστηριότητες στη χώρα.
Ένας ανώτερος δυτικός αξιωματούχος πρότεινε ότι οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να δράσουν κατά της Άγκυρας «καλώντας τις δυτικές εταιρείες είτε να αποχωρήσουν από τις σχέσεις τους στην Τουρκία είτε να συρρικνώσουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία, υπό το φως του κινδύνου που θα δημιουργούσε η Τουρκία να επεκτείνει τις σχέσεις τους με τη Ρωσία. ".
Μια τέτοια κίνηση θα δημιουργούσε ακανθώδη νομικά και πρακτικά ζητήματα και πιθανότατα θα αντιμετώπιζε την καθαρή αντίθεση από πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που είναι επιφυλακτικές για τέτοια σκληρά μέτρα εναντίον ενός στενού γείτονα.
Θα συγκρουόταν επίσης με εμπορικά συμφέροντα. «Υπάρχουν πολύ σημαντικά οικονομικά συμφέροντα που πιθανώς θα πολεμούσαν σκληρά ενάντια σε τέτοιες αρνητικές ενέργειες», είπε ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Ο Ερντογάν έχει ακολουθήσει αυτό που αποκαλεί «ισορροπημένη» προσέγγιση στο Κίεβο και τη Μόσχα από την πλήρη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο.
Οι διπλωματικές του σχέσεις με τη Δύση είναι ήδη τεταμένες. Η Ουάσιγκτον έπληξε την Άγκυρα με κυρώσεις το 2020 ως αντίποινα για την αγορά ενός συστήματος αεράμυνας S-400 από τη Μόσχα, αν και τα μέτρα στόχευαν την αμυντική βιομηχανία της χώρας και όχι την ευρύτερη οικονομία.
Ο Τούρκος πρόεδρος έχει σημαντική μόχλευση. Έχει απειλήσει επανειλημμένα ότι θα ασκήσει βέτο στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και είναι ζωτικός εταίρος για την Ευρώπη για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και τους πρόσφυγες. Η χώρα φιλοξενεί περίπου 3,7 εκατομμύρια Σύρους στο πλαίσιο μιας συμφωνίας που συνήφθη με την ΕΕ το 2016, η οποία βοήθησε στον περιορισμό της ροής μεταναστών προς την Ευρώπη.
Η σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έχει υπογραμμίσει τη στρατηγικής σημασίας θέση της Τουρκίας, ελέγχοντας την πρόσβαση στα στενά που συνδέουν τη Μαύρη Θάλασσα με τη Μεσόγειο. Ο Ερντογάν έπαιξε επίσης ρόλο στη διασφάλιση της συμφωνίας για τα σιτηρά που υπέγραψαν η Ρωσία και η Ουκρανία τον περασμένο μήνα, με στόχο την αποτροπή μιας παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης.
