Η απειλή μιας νέας πανδημίας, αυτής της ευλογιάς των πιθήκων, είναι προ των πυλών με τους ειδικούς να κρούουν τον κώδικα του κινδύνου. Η νέα ασθένεια, φαίνεται να ανησυχεί την παγκόσμια ιατρική κοινότητα, καθώς οι ομοσπονδιακοί υγειονομικοί αξιωματούχοι κάνουν μία προσπάθεια έτσι ώστε να εξασφαλίσουν περισσότερους πόρους, σύμφωνα με δήλωση έκτακτης ανάγκης στον Λευκό Οίκο την προηγούμενη Πέμπτη.
«Έκρηξη» των κρουσμάτων
Οι υγειονομικές υπηρεσίες στις ΗΠΑ βρίσκονται σε επιφυλακή καθώς έχουν καταμετρήσει τουλάχιστον 6.600 περιπτώσεις ευλογιάς των πιθήκων ενώ στη λίστα αναμένεται να προστεθούν ακόμα 1.000 κρούσματα μέσα στην επόμενη εβδομάδα. Η Νέα Υόρκη «κρατάει τα σκήπτρα» καθώς υπάρχουν περισσότερα από 1.400 ενεργά κρούσματα μόνο για το μήνα Ιούνιο, κάτι που ανησυχεί ιδιαιτέρως τους ειδικούς. Την ίδια στιγμή, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρει ότι πλέον υπάρχουν περισσότερα από 26.000 ενεργά κρούσματα σε όλο τον κόσμο. Πάντως, το πώς ακριβώς και γιατί ο άλλοτε «σπάνιος και ασυνήθιστος» ιός εμφανίστηκε πρόσφατα και στη συνέχεια εξαπλώθηκε σε όλες τις ηπείρους, παραμένει ένα μυστήριο.
Ο Δρ. Τζον Γουάιτ, επικεφαλής ιατρικός διευθυντής του WebMD, μίλησε στην The Post αναφέροντας πως οι γιατροί «ακόμα μαθαίνουν» για τη νόσο, ενώ παράλληλα καθησύχασε τους ασθενείς αναφέροντας πως: «Δεν ξέρουμε αν η ασθένεια είναι θανατηφόρα. Και αυτό είναι καλό», είπε ο Γουάιτ.
Μια ακόμη ενθαρρυντική εξέλιξη σύμφωνα με τον αξιωματούχο είναι πως η δήλωση «έκτακτης ανάγκης» ανοίγει το δρόμο για τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες υγείας, να αποκτήσουν πρόσβαση σε ακόμη περισσότερους πόρους και ομοσπονδιακά χρήματα, για ταχεία έρευνα, συλλογή δεδομένων, διανομή εμβολίων και κλινικές δοκιμές. Όπως επισημαίνει όλα αυτά, βάσει νόμου, δεν θα ήταν δυνατά να συμβούν τόσο γρήγορα, χωρίς την εξουσιοδότηση έκτακτης ανάγκης. «Τους δίνει περισσότερη εξουσία να το αντιμετωπίσουν από νωρίς», είπε ο Γουάιτ.
Τι είναι η ευλογιά των πιθήκων, πώς θα την εντοπίσετε και πώς θα προστατευθείτε από τη μόλυνση
Η ευλογιά των πιθήκων είναι μια ιογενής ασθένεια που ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1958 και προέρχεται από αποικίες πιθήκων (εξ ου και το όνομα), σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Ο πρώτος άνθρωπος που διαγνώστηκε ήταν το 1970, στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό – σε μια εποχή που οι προσπάθειες δημόσιας υγείας στην περιοχή επικεντρώνονταν στην εξάλειψη της ευλογιάς, με χαρακτηριστικό τον πυρετό, τους πόνους αλλά και εξανθήματα σε όλο το σώμα.
Μέχρι τώρα, τα περισσότερα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων στον άνθρωπο προερχόταν από χώρες της κεντρικής και δυτικής Αφρικής, μετά από επαφή με ένα μολυσμένο ζώο – κυρίως τρωκτικά, αλλά και κάποια, λιγότερα, από την ανθρώπινη επαφή, επισημαίνουν οι επιστήμονες. Πλέον αυτό άλλαξε και οι ειδικοί θεωρούν πως η εξάπλωση της μολυσματικής ασθένειας οφείλεται κυρίως λόγω της σεξουαλικής επαφής μεταξύ των ανθρώπων, καθώς τα νέα κρούσματα φαίνεται ότι δεν έχουν καμία σχέση με ζώα ή ταξίδια στην Αφρική.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ευλογιάς των πιθήκων
Μία γυναίκα που έχει ευλογιά των πιθήκων μιλάει για την εμπειρία της στο TikTok. Η TikToker ενημερώνει καθημερινά τους followers της για την περιπέτεια της υγείας της.
Όσοι έχουν μολυνθεί με ευλογιά των πιθήκων αρχικά θα δουν τα ίδια συμπτώματα με τον κάθε «γνωστό» ιό με πυρετό, πονοκέφαλο, πόνους στο σώμα, πρησμένους λεμφαδένες και εξάντληση. Αλλά είναι εξάνθημα – που ονομάζεται ευλογιά – είναι ενδεικτικό της ασθένειας.
Ο Whyte προειδοποιεί πως δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται τα δερματολογικά σημάδια ως η «πρώτη κόκκινη σημαία». Όπως εξηγεί ο επιστήμονας, η ευλογιά, εμφανίζεται για πρώτη φορά σε μια περιοχή του σώματος προτού εξαπλωθεί γρήγορα σε όλο το σώμα, αλλά «δεν είναι το πρώτο σημάδι», τόνισε. Παράλληλα, προειδοποίησε πως όποιος έχει την υποψία, πως πάσχει από την μολυσματική ασθένεια, θα πρέπει να απέχει από τη στενή σωματική επαφή με άλλους (σεξ), ανεξάρτητα από τον τύπο της μόλυνσης. Θα πρέπει να ανησυχείτε για μια πιθανή λοίμωξη από την ευλογιά των πιθήκων, σε περίπτωση που ήρθατε σε στενή επαφή με ένα επιβεβαιωμένο κρούσμα χωρίς απαραίτητα να έχετε εμφανίσει κάποιο εξάνθημα.
Τα εξανθήματα της ευλογιάς ξεκινούν ως επίπεδες πληγές που αργότερα διογκώνονται και γεμίζουν με μολυσμένο πύον. Στη συνέχεια δημιουργούνται κρούστες που τελικά ξεφλουδίζουν. Ολόκληρος ο κύκλος, ολοκληρώνεται σε περίπου ένα μήνα.
Η μετάδοση της ευλογιάς των πιθήκων συμβαίνει κατά κύριο λόγο μέσω της «στενής σωματικής επαφής». Ο επιστήμονας περιέγραψε τρεις κύριους τρόπους που μεταδίδεται η ευλογιά των πιθήκων, με τον πιο συνηθισμένο να είναι μέσω της επαφής όπως: μια σφιχτή αγκαλιά, ένα φιλί και, φυσικά, το σεξ. Μεγάλη επίσης πιθανότητα υπάρχει μέσω της συμβίωσης και αυτό λόγω της κοινής χρήσης ακάθαρτων σεντονιών, πετσετών και ρούχων με ένα μολυσμένο άτομο. Το τελευταίο και λιγότερο πιθανό να κολλήσει κάποιος γ ευλογιά των πιθήκων είναι μέσω των αναπνευστικών σταγονιδίων – τα οποία θα οδηγούσαν έναν μολυσμένο ασθενή να βήχει, να φτερνίζεται ή να φτύνει σχεδόν απευθείας πάνω σας.
Ο Γουάιτ παραδέχεται ωστόσο ότι θα μπορούσε κανείς να κολλήσει τον ιό σε δημόσιο περιβάλλον – όπως, ας πούμε, μέσα σε ένα αστικό λεωφορείο. Αλλά «δεν είναι απλώς ρεαλιστικό», επέμεινε, καθώς ο ιός δεν είναι γνωστό ότι «επιβιώνει πολύ στον αέρα», έξω από αυτόν που πάσχει.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ευλογιά των πιθήκων «δεν είναι η ασθένεια των ομοφυλόφιλων», παρά το γεγονός ότι η κοινότητα έχουν σηκώσει το βάρος της επιδημίας. Οι γυναίκες, τα παιδιά και οι ετεροφυλόφιλοι άνδρες είναι όλοι εξίσου πιθανό να νοσήσουν, υπό τον όρο ότι και αυτοί έρχονται σε στενή επαφή με τη μόλυνση.
Υπάρχει εμβόλιο κατά της ευλογιάς των πιθήκων;
Το CDC της Αφρικής λέει ότι το γκέι σεξ «δεν παίζει ρόλο» στην ευλογιά των πιθήκων στη χώρα.
Αν και η ευλογιά των πιθήκων θεωρείται ηπιότερη από τον ιογενή «ξάδερφό» της, (ευλογιά) , το εμβόλιο της ευλογιάς είναι γνωστό ότι παρέχει κάποια προστασία και από τις δύο λοιμώξεις. Έτσι, όσοι εμβολιάστηκαν κατά της ευλογιάς σε νεαρή ηλικία, έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν σοβαρό περιστατικό ευλογιάς αργότερα στη ζωή τους. Ωστόσο, τα εμβόλια κατά της ευλογιάς – που αναπτύχθηκαν για πρώτη φορά το 1800, οδήγησαν στην παγκόσμια εξάλειψη της ευλογιάς το 1980 – σταμάτησαν να διανέμονται στις ΗΠΑ στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Έτσι μόνο οι μεσήλικες ενήλικες και οι μεγαλύτεροι μπορεί να υπερηφανεύονται για κάποιο βαθμό προστασίας. Ανεξάρτητα από αυτό, το πιο πρόσφατα εξελιγμένο εμβόλιο κατά της ευλογιάς των πιθήκων, που εγκρίθηκε το 2019, προτιμάται από τους γιατρούς και πλέον διατίθεται όλο και περισσότερο σε ομάδες υψηλού κινδύνου, δηλαδή ομοφυλόφιλους άνδρες με πολλούς σεξουαλικούς συντρόφους, εργαζόμενους του σεξ, μέλη της οικογένειας και συντρόφους μολυσμένων ατόμων και άτομα που εργάζονται στον τομέα της υγείας που έρχονται σε επαφή με ασθενείς με ευλογιά των πιθήκων.
Μέχρι στιγμής, περισσότερα από 600.000 εμβόλια για την ευλογιά των πιθήκων έχουν διανεμηθεί από το Εθνικό Απόθεμα του Υπουργείου Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών, σε κλινικές σε όλη τη χώρα με έμφαση σε hotspots όπως η Νέα Υόρκη. Μέχρι τα μέσα του 2023, η κυβέρνηση ελπίζει να αυξήσει σε σχεδόν 7 εκατομμύρια τις δόσεις, οι οποίες αναμένεται να φτάσουν σταδιακά τους επόμενους μήνες.
Πώς αντιμετωπίζεται η ευλογιά των πιθήκων; Είναι η ευλογιά των πιθήκων θανατηφόρα;
Καθώς δεν υπάρχει θεραπεία για την ευλογιά των πιθήκων, η θεραπεία επικεντρώνεται στον μετριασμό των συμπτωμάτων, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις στις οποίες χρησιμοποιούνται αντιικές θεραπείες για την καταστολή της πάθησης. Ενώ η συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων θα το αντιμετωπίσει χωρίς μόνιμες επιπτώσεις, τουλάχιστον ένα στέλεχος του ιού είναι γνωστό ότι είναι θανατηφόρο και σκοτώνει έως και το 10% των ανθρώπων που μολύνει, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Ευτυχώς, ο ιός που κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή φέρει σχεδόν αμελητέο ποσοστό θνησιμότητας. «Είναι άβολο, είναι επώδυνο… Αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν κατά δύο έως τέσσερις εβδομάδες», είπε ο Γουάιτ.
Θα είναι η ευλογιά των πιθήκων η επόμενη πανδημία;
«Δεν το ξέρουμε αυτό», είπε ο επιστήμονας στη The Post, παρά τα όσα εικάζουν «κάποιοι ειδικοί» – μετά την πανδημία του COVID-19. Ωστόσο, ο Whyte επέμεινε ότι ο τρόπος μετάδοσης του ιού της ευλογιάς των πιθήκων είναι «εντελώς διαφορετικός» από τον «αερομεταφερόμενο» κορονοϊό – ο οποίος συνεχίζει να μολύνει χιλιάδες και να σκοτώνει εκατοντάδες Αμερικανούς καθημερινά.
«Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση», είπε ο Γουάιτ, «αλλά δεν θέλουμε να ανησυχήσουμε τον κόσμο». «Όχι ακόμα» κατέληξε ο γιατρός.
