Η επίσκεψη του Ισραηλινού Προέδρου Isaac Herzog στην Ελλάδα και την Κύπρο είναι ένα ακόμη βήμα προς την εδραίωση μιας φιλίας που άρχισε να διαμορφώνεται πριν από περισσότερα από δώδεκα χρόνια.
Η σταθερή φιλία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ
Διαφορετικές κυβερνήσεις και πολιτικοί από όλες τις πλευρές παρέμειναν αφοσιωμένοι στη διατήρηση και την προώθηση μιας αμοιβαίας αμοιβαίας συνεργασίας που επεκτείνεται σταθερά.
Για παράδειγμα, η τριμερής σύνοδος κορυφής Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας τον Δεκέμβριο του 2021 στην Ιερουσαλήμ, δείχνει την αποφασιστικότητα του πρωθυπουργού Naftali Bennett να συνεχίσει την πολιτική του προκατόχου του Benjamin Netanyahu έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου.
Κοινές οικονομικές, ενεργειακές, στρατιωτικές, κυβερνοασφάλειας και πολιτιστικές δράσεις, παράλληλα με τη συνεχιζόμενη καταπολέμηση του αντισημιτισμού και την ανάγκη στενότερων σχέσεων ΕΕ-Ισραήλ, σηματοδοτούν ορισμένα από τα κοινά συμφέροντα.
Η επίσκεψη του Herzog προσελκύει την προσοχή, όχι μόνο ως ένδειξη της συνέχειας στην τριμερή εταιρική σχέση, αλλά και ως προς το χρονοδιάγραμμα.
Επίσης, ο Χέρτζογκ αναμένεται να ταξιδέψει στην Τουρκία και να συναντήσει τον ομόλογό του Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν λίγες εβδομάδες αργότερα, τον Μάρτιο. Η χρονολογική σειρά θα μπορούσε να έχει συμβολική σημασία. Η Ιερουσαλήμ δεν βλέπει την πιθανή προσέγγιση με την Άγκυρα ως παράγοντα που επηρεάζει τις άριστες σχέσεις της με την Αθήνα και τη Λευκωσία.
Που αποσκοπεί το Ισραήλ;
Ενεργεί διπλωματικά για να διασφαλίσει ότι παρόμοιες ανησυχίες, εάν υπάρχουν, μπορεί να κατευναστούν.
Η αναθέρμανση των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας είναι μια ιδιαίτερα λεπτή υπόθεση. Η εμπιστοσύνη δύσκολα θα αποκατασταθεί όσο η Τουρκία δεν σταματήσει την υποστήριξή της στη Χαμάς, την ισλαμιστική ομάδα που ελέγχει τη Λωρίδα της Γάζας.
Αρκετές άλλες διαφωνίες επίσης παραμένουν, οι οποίες οδηγούν πέρα από τη γενική στάση της Άγκυρας για το Παλαιστινιακό ζήτημα στη φιλοδοξία του Ερντογάν, που θεωρείται ως ρεβιζιονιστής από πολλούς μελετητές, επιδιώκοντας τη δική του ατζέντα στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.
Το Ισραήλ και η Τουρκία προσπαθούν να συνθέσουν τις διαφορές σε ένα επίπεδο όπου θα επιτευχθεί μια ελάχιστη κατανόηση. Για παράδειγμα, σε λίγες περιπτώσεις, ο καλός συντονισμός μεταξύ των δύο έχει την ικανότητα να περιορίζει την επιρροή του Ιράν.
Αυτό έχει δοκιμαστεί σε συνέργειες κατά της Χεζμπολάχ στη Συρία και στον πόλεμο Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν πέρυσι.
Ωστόσο, είναι συζητήσιμο εάν η Άγκυρα συμμερίζεται τις στρατηγικές ευαισθησίες της Ιερουσαλήμ ή υπολογίζει στον οπορτουνισμό για την αποκατάσταση της διμερούς σχέσης. Στην επίσκεψή του στην Τεχεράνη τον Νοέμβριο, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου μίλησε για τις συνεχιζόμενες συνομιλίες για έναν οδικό χάρτη για μια μακροπρόθεσμη, συνολική συνεργασία μεταξύ Τουρκίας και Ιράν και εξέφρασε την υποστήριξή του για το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA), την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν.
Το Ισραήλ εισέρχεται σε συνομιλίες με φυσικό σκεπτικισμό και από θέση ισχύος.
Στον τελικό απολογισμό, είναι η Τουρκία που επιδεικνύει βιαστικότητα στη διόρθωση των δεσμών μετά από χρόνια σοβαρής έντασης. Παράλληλα με το Ισραήλ, προσεγγίζει συστηματικά την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ).
Η προβληματική κατάσταση της τουρκικής οικονομίας είναι ο προφανής λόγος για μια τέτοια επιλογή.
Ίσως, αυτό είναι επίσης μέρος μιας μεγάλης συμφωνίας μεταξύ της τουρκικής κυβέρνησης και της κυβέρνησης Μπάιντεν σχετικά με τον μελλοντικό προσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας, τον βαθμό στον οποίο θα μπορούσε να ευθυγραμμιστεί με τους γεωπολιτικούς υπολογισμούς των ΗΠΑ και τη συμβατότητα με τις δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ.
Εάν το Ισραήλ ανακαλύψει ότι καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας είναι σε θέση να κάνει ρυθμίσεις με τις οποίες οι μελλοντικές ενέργειες της Τουρκίας εξυπηρετούν κατά κάποιο τρόπο τους στόχους της εθνικής ασφάλειας, θα έχει κάθε λόγο να εμπλακεί προσεκτικά.
Το περιφερειακό και διεθνές περιβάλλον δεν είναι στατικό
Η δραματική επιδείνωση των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας από το 2008 μπορεί αναμφισβήτητα να αντιστραφεί, υπό συνθήκες που καθιστούν μια προσέγγιση αμοιβαία επιθυμητή.
Ελλάδα και Κύπρος παρακολουθούν τις εξελίξεις με την ελπίδα ότι η Τουρκία μπορεί να επιδείξει ειλικρίνεια και να συμπεριφερθεί υπεύθυνα σε μια ταραγμένη γειτονιά.
Είναι αφελές να περιμένουμε τον παραλληλισμό της σκέψης του Ισραήλ, της Ελλάδας, της Κύπρου και της Τουρκίας, αλλά είναι δυνατόν να οραματιστούμε αποτελέσματα όπου ο κίνδυνος αντιπαράθεσης θα μειωθεί και τα περιθώρια συνεργασίας θα αυξηθούν.
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Από τα παραπάνω διαφαίνεται ότι η στροφή 180 μοιρών της εξωτερικής πολιτικής και η προσπάθεια επαναπροσέγγισης Τουρκίας-ΗΠΑ, περνούν για τον Ερντογάν, μέσα από την αποκατάσταση των σχέσεων της χώρας του με τα ΗΑΕ, τη Σαουδική Αραβία και οπωσδήποτε με το Ισραήλ
Η Ελλάδα θα πρέπει να μείνει προσηλωμένη στη συμμαχία της με το Ισραήλ σε κάθε περίπτωση , διευρύνοντας ακόμη περισσότερο τη συνεργασία των δύο χωρών με ιδιαίτερη έμφαση στον αμυντικό τομέα με την υπογραφή ανάλογης συμφωνίας, όπως αναλύσαμε διεξοδικά σε προγενέστερο άρθρο μας
