Η σφοδρή αιγυπτιακή κριτική για το σχέδιο της Τουρκίας, που αφορά την λύση δύο κρατών στην Κύπρο ως μοναδικό διέξοδο, είναι το τελευταίο σημάδι της συνεχιζόμενης έντασης μεταξύ Καΐρου και Άγκυρας παρά τις προηγούμενες διπλωματικές προσπάθειες για ανοικοδόμηση των σχέσεών τους.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου Sameh Shoukry δήλωσε ότι η χώρα του απορρίπτει τη λύση των δύο κρατών που επιδιώκει να επιβάλει η Τουρκία, ως προϋπόθεση για την επανέναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.
Σε συνέντευξη Τύπου μετά τη συνάντησή του με τον Κύπριο ομόλογό του Νίκο Χριστοδουλίδη, ο Σούκρι πρόσθεσε ότι οποιεσδήποτε συνομιλίες θα πρέπει να εμπίπτουν στις διαδικασίες του ΟΗΕ για την επανένωση του νησιού ως ομοσπονδίας.
Ο Σούκρι είπε ότι "οι περιφερειακές προκλήσεις πρέπει να επιλύονται με βάση το διεθνές δίκαιο και όχι με «επιθετικές δραστηριότητες ή επεκτατικές τάσεις», φωτογραφίζοντας σαφώς την Άγκυρα.
Ο Χριστοδουλίδης εξέφρασε στον Σούκρι τη βαθιά ανησυχία της κυβέρνησής του για «την αποσταθεροποιητική εξωτερική πολιτική της Τουρκίας στην περιοχή».
Οι δύο αξιωματούχοι τόνισαν τη σημασία της διατήρησης της σταθερότητας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Η Τουρκία διεκδικεί παράνομα δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα της Κύπρου και υποστηρίζει ότι η γεώτρηση από Ελληνοκύπριους στα ανοικτά των ακτών της παραβιάζει τα δικαιώματά της, αλλά και αυτά των Τουρκοκυπρίων, στα ενεργειακά αποθέματα της περιοχής.
Η Αίγυπτος, είναι ένας περιφερειακός αντίπαλος της Τουρκίας, έχει στενούς δεσμούς με την Κύπρο και την Ελλάδα από τότε που ανέλαβε την εξουσία ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι το 2014.
Οι τρεις χώρες πραγματοποιούν πολλές τριμερείς συνόδους κορυφής για την ενέργεια, την εξερεύνηση φυσικού αερίου, την αντιτρομοκρατία και την οριοθέτηση των συνόρων και συχνά επικρίνουν την Άγκυρα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο Σίσι είπε ότι η Αίγυπτος υποστηρίζει την ένωση της Κύπρου και απορρίπτει οποιαδήποτε παραβίαση των χωρικών υδάτων ή του εναέριου χώρου της σε τριμερή σύνοδο κορυφής που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο μεταξύ του ίδιου, του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Κύπριου Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη.
Αίγυπτος και Κύπρος υπέγραψαν συμφωνία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων τον Δεκέμβριο του 2013, ενώ τον Αύγουστο του 2020, Αίγυπτος και Ελλάδα υπέγραψαν συμφωνία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων τους, η οποία ουσιαστικά ακύρωσε το Τουρκολιβυκό μνημόνιο που είχε υπογράψει η Τουρκία με τη Λιβυκή Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας στην Τρίπολη τον Νοέμβριο 2019.
Αίγυπτος και Ελλάδα έχουν χαρακτηρίσει τη συμφωνία παράνομη και την θεωρούν ως παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ενώ η Ελλάδα τη θεωρεί παραβίαση της υφαλοκρηπίδας της.
Ο Aykan Erdemir, ανώτερος διευθυντής του προγράμματος Τουρκίας στο Ίδρυμα για την Άμυνα των Δημοκρατιών και πρώην μέλος του τουρκικού κοινοβουλίου, είπε ότι, «η τελευταία κίνηση του Καΐρου συγκρούεται με το μοντέλο των δύο κρατών που υποστηρίζουν ο Ερντογάν και οι Τουρκοκύπριοι πληρεξούσιοί του. Η Άγκυρα δεν έχει καμία προσδοκία ότι η Αίγυπτος και άλλα κράτη όπως το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα υιοθετήσουν τη θέση της κυβέρνησης Ερντογάν για την Κύπρο πριν επιδιορθώσουν τις τεταμένες σχέσεις».
Στις αρχές του τρέχοντος έτους, η Τουρκία υιοθέτησε μια πιο ευέλικτη προσέγγιση για να επεξεργαστεί εκ νέου τις περιφερειακές της συμμαχίες με την Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα καθώς και το Ισραήλ, σε μια προσπάθεια να οικοδομήσει γέφυρες με τους συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η μοίρα της Κύπρου όμως είναι σίγουρο ότι θα πυροδοτήσει περαιτέρω διπλωματικές διαμάχες μεταξύ της κυβέρνησης Ερντογάν και άλλων κρατών, συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου.
Στις αρχές Μαρτίου, η Αίγυπτος και η Τουρκία ανακοίνωσαν την επανέναρξη των διπλωματικών επαφών με στόχο την αποκατάσταση των σχέσεων.
Ως εκ τούτου, η Άγκυρα ζήτησε από τα αιγυπτιακά τηλεοπτικά κανάλια με έδρα την Τουρκία να σταματήσουν να κάνουν προπαγάνδα κατά της κυβέρνησης του Αλ Σίσι.Αυτές οι εκπομπές μεταφέρθηκαν σε μορφή ζωντανής ροής στις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Αξιωματούχοι των δύο χωρών έχουν πραγματοποιήσει μέχρι στιγμής γύρους διμερών «διερευνητικών συνομιλιών» τον Μάιο και τον Σεπτέμβριο με στόχο να διευθετήσουν τις διαφορές και τελικά να εξομαλυνθούν οι σχέσεις. Αλλά οι συνομιλίες έχουν παγώσει από τότε.
Το Κάιρο θεωρεί ότι η Άγκυρα δεν είναι ακόμη σοβαρή για τη διόρθωση των δεσμών. Οι δύο χώρες συνεχίζουν να έχουν άλυτα ζητήματα, κυρίως σε ότι αφορά τις σχέσεις της Τουρκίας με την Μουσουλμανική Αδελφότητα και την τύχη των μελών της ομάδας που εδρεύουν στην Τουρκία. Το Κάιρο θέλει να εκδοθούν καθώς αντιμετωπίζουν κατηγορίες για τρομοκρατία.
Επίσης, η Αίγυπτος έχει επανειλημμένα ζητήσει την αποχώρηση ξένων δυνάμεων και Σύριων μισθοφόρων από τη Λιβύη, πράγμα που δεν έχει γίνει ενώ οι εκλογές στην χώρα αναβλήθηκαν λόγω τουρκικού δακτύλου.
Η Αίγυπτος, η Κύπρος και η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ιορδανία και η Παλαιστινιακή Αρχή σχημάτισαν το Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου με έδρα το Κάιρο τον Ιανουάριο του 2019 ως κυβερνητικό οργανισμό με εμπορικούς και πολιτικούς στόχους και κατά της Τουρκίας.
Ως αποτέλεσμα, η Τουρκία προσπάθησε να σύρει την Αίγυπτο στην μεριά της για να οριοθετήσει τα θαλάσσια σύνορά της στην ανατολική Μεσόγειο.
Το Κάιρο όμως πιστεύει ότι οποιαδήποτε πιθανή συμφωνία θα πρέπει απαραίτητα να περιλαμβάνει Ελλάδα και Κύπρο και να σέβεται την υφαλοκρηπίδα τους.
Η αναδιαμορφωμένη τουρκική εξωτερική πολιτική στοχεύει στην απομόνωση της Κυπριακής Δημοκρατίας/Ελλάδας, ενώ ο στόχος του Ερντογάν είναι απλώς να κλείσουν τα μέτωπα όπως-όπως και να αποκατασταθούν οι σχέσεις με αποξενωμένους πρώην συμμάχους, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ και της Αιγύπτου, κάτι που από την πλευρά του Καΐρου είναι απίθανο.
