Ο οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας Moody υποβάθμισε την αξιολόγηση χρέους της Τουρκίας σε «B2», αναφέροντας υψηλότερες εξωτερικές αδυναμίες και διαβρώνοντας τα δημοσιονομικά αποθέματα στη χώρα, ανέφερε το Bloomberg την Παρασκευή.
«Τα εξωτερικά τρωτά σημεία της Τουρκίας είναι όλο και πιο πιθανό να αποκρυσταλλωθούν σε μια κρίση στο ισοζύγιο πληρωμών», ανέφερε το Bloomberg, όπως ανέφεραν οι αναλυτές της Moody, Sarah Carlson και Yves Lemay. "Καθώς οι κίνδυνοι για το πιστωτικό προφίλ της Τουρκίας αυξάνονται, τα θεσμικά όργανα της χώρας φαίνεται να είναι απρόθυμα ή ανίκανα να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά αυτές τις προκλήσεις."
Η Τουρκία υπέφερε από ένα ιστορικά υψηλό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο απαιτεί χρηματοδότηση μέσω εισοδήματος όπως τουριστικά έσοδα και εσωτερικές επενδύσεις. Αλλά και οι δύο έχουν υποχωρήσει φέτος, ενώ οι κυβερνητικές προσπάθειες για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης με φθηνά δάνεια από κρατικές τράπεζες και φορολογικές αμνηστικές ενισχύουν τη ζήτηση για εισαγωγές.
Οι ανησυχίες μεταξύ των επενδυτών για το διευρυνόμενο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και την ικανότητα της Τουρκίας να χρηματοδοτήσει το γεγονός αυτό οδήγησε σε απώλειες για τη λίρα φέτος περίπου 20%. Το νόμισμα έπεσε σε χαμηλό ρεκόρ των 7,49 ανά δολάριο αυτή την εβδομάδα. Συναλλαγή υποχώρησε 0,3% στα 7,47 ανά δολάριο την Παρασκευή.
Τα ακαθάριστα συναλλαγματικά αποθέματα, εκτός από το χρυσό, έχουν μειωθεί περισσότερο από 40% φέτος στα 44,9 δισεκατομμύρια δολάρια από τις 4 Σεπτεμβρίου, ασκώντας πίεση στην ικανότητα της Τουρκίας να διατηρήσει το ισοζύγιο πληρωμών της, ανέφεραν οι αναλυτές.
Η Moody προειδοποίησε επίσης για την αύξηση των γεωπολιτικών κινδύνων ως παράγοντα για τη νέα αξιολόγηση.
Η βαθμολογία πιστοληπτικής ικανότητας «B2» από το «B1» βάζει την Τουρκία στο ίδιο επίπεδο με την Αίγυπτο, την Τζαμάικα και τη Ρουάντα, δήλωσε το Bloomberg.
"Αυτό είναι χαμηλότερο από την πιστοληπτική ικανότητα που ανέλαβε το κυβερνών κόμμα το 2003. Επίσης, είναι ιστορικά το χαμηλότερο επίπεδο [για την Τουρκία]", δήλωσε ο οικονομολόγος Uğur Gürses στο Twitter, αναφερόμενος στο κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP).
«Υπενθύμιση για όσους δεν γνωρίζουν: Οι εταιρείες αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας όπως η Moody's γράφουν αυτές τις εκτιμήσεις στα ιδρύματα, τα κεφάλαια, τους επενδυτές που δανείζουν στη χώρα μας. Λέγοντας, "Δεν με νοιάζει", δεν λειτουργεί ", είπε.
Κανείς δεν το περίμενε τουλάχιστον όχι σε αυτό το βαθμό, ότι δηλαδή η Τουρκία που συγκαταλέγεται ανάμεσα στις χώρες του G20, το 2020 αξιολογείται από τη Moody's χειρότερα και από το έτος 2001 όταν η χώρα εισήλθε στο σπιράλ της οικονομικής κρίσης ζητώντας επειγόντως βοήθεια από το ΔΝΤ.
Τον χρυσό των Τούρκων εποφθαλμιά ο Ερντογάν
Σε μάλλον ανορθόδοξες μεθόδους καταφεύγει για ακόμη μία φορά η Τουρκία στην προσπάθειά της να τονώσει τα επίσημα διαθέσιμά της σε χρυσό. Επιχειρεί να οικειοποιηθεί έμμεσα τα μεγάλα αποθέματα χρυσού που έχουν συγκεντρώσει τελευταία τα τουρκικά νοικοκυριά προκειμένου να περιφρουρήσουν τις αποταμιεύσεις τους από τη ραγδαία υποτίμηση της τουρκικής λίρας και τη συνεπακόλουθη εκτίναξη του πληθωρισμού.
Οι τουρκικές αρχές υπολογίζουν πως οι ράβδοι χρυσού που βρίσκονται κατά τη συνήθη έκφραση «κάτω από τα στρώματα» των Τούρκων έχουν αξία που αντιστοιχεί πλέον περίπου στο 40% του τουρκικού ΑΕΠ. Από την αρχή του έτους τα αποθέματα χρυσού στη χώρα έχουν αυξηθεί, καθώς ο νέος γύρος συνεχούς υποτίμησης της τουρκικής λίρας έχει οδηγήσει τους Τούρκους σε φρενήρεις αγορές χρυσού.
Σύμφωνα με το Bloomberg, προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση σε αυτά τα αποθέματα χρυσού, το τουρκικό υπουργείο Οικονομικών και το κρατικό εργοστάσιο επεξεργασίας χρυσού της Κωνσταντινούπολης αποφάσισαν από κοινού να εξουσιοδοτήσουν επιλεγμένους χρυσοχόους και κοσμηματοπώλες που θα συγκεντρώσουν τον χρυσό των πολιτών και θα τον αποθηκεύσουν σε κρατικές τράπεζες. Πάντως δεν έχει διευκρινιστεί αν η κίνηση αυτή έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα.
Σύμφωνα, πάντως, με τον Αϊσέν Εσεν, διευθύνοντα σύμβουλο του κρατικού εργοστασίου επεξεργασίας χρυσού, οι πελάτες των χρυσοχόων και οι κάτοχοι του χρυσού θα έχουν το δικαίωμα να αποσύρουν ανά πάσα στιγμή τον χρυσό που τους ανήκει. Ηδη το εργοστάσιο έχει υποδείξει στο υπουργείο 70 κοσμηματοπώλες που βρίσκονται σε 20 επαρχίες της Τουρκίας και σχεδιάζει να επιστρατεύσει συνολικά σε αυτό το σχέδιο περίπου 1.000 κοσμηματοπώλες σε 81 επαρχίες της χώρας.
Οι τουρκικές αρχές καταφεύγουν στη μέθοδο αυτή καθώς έχουν έως τώρα αποτύχει όλες οι προηγούμενες προσπάθειες για να συγκεντρώσουν τον χρυσό που βρίσκεται σε χέρια ιδιωτών.
Σύμφωνα με τον Εσεν, στη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών, έχουν τοποθετηθεί σε θυρίδες τραπεζών περίπου 100 τόνοι χρυσού. Την ίδια στιγμή, όμως, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των Αρχών, βρίσκονται στη χώρα περίπου 5.000 τόνοι χρυσού αποθηκευμένοι σε ό,τι χώρο μπορεί να φανταστεί κανείς.
Σε σχετική ερώτηση του Bloomberg, ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ τόνισε πως «παρά τις κατά εποχές αυξομειώσεις στην τιμή του, βλέπουμε πως οι καταθέτες στρέφονται σταθερά στον χρυσό». Σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία, στην Τουρκία οι πελάτες των τραπεζών έχουν το δικαίωμα να εισπράξουν σε τουρκικές λίρες ένα ποσό αντίστοιχο της αξίας του χρυσού που έχουν αποταμιεύσει στην τράπεζα με την εκάστοτε τρέχουσα αξία του πολύτιμου μετάλλου. Το υφιστάμενο σύστημα δεν προβλέπει μεσάζοντες ανάμεσα στις τράπεζες και την πελατεία τους.
Σημειωτέον ότι οι χρυσοχόοι και οι κοσμηματοπώλες στην Τουρκία συχνά φιλοξενούν τις λεγόμενες «ημέρες χρυσού», στη διάρκεια των οποίων οι πελάτες φέρνουν τα χρυσά νομίσματα και τα κοσμήματά τους για να τα αποτιμήσουν οι ειδικοί εμπειρογνώμονες συνεργάτες τους. Η αύξηση της ζήτησης για χρυσό και οι εκτεταμένες εισαγωγές του πολύτιμου μετάλλου έχουν συνδράμει καθοριστικά στη διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος της Τουρκίας, που τον Αύγουστο βρέθηκε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο και πλέον ετών.
Το κρατικό εργοστάσιο επεξεργασίας χρυσού, που είναι και το μεγαλύτερο της χώρας, σχεδιάζει τα τελευταία πέντε χρόνια ένα σύστημα αποτίμησης χρυσού. Σύμφωνα με τον Εσεν, για τον σκοπό αυτό έχει αναπτύξει λογισμικό αξίας πολλών εκατομμυρίων δολαρίων που μπορεί να βοηθήσει τους κοσμηματοπώλες στο έργο της αποτίμησης του χρυσού. Από τον Ιούλιο έχει αρχίσει μάλιστα τις δοκιμές του συγκεκριμένου λογισμικού σε συνεργασία με τρεις κρατικές τράπεζες και τις θυγατρικές τους που έχουν ειδικευθεί στην ισλαμική τραπεζική.
