Από την Μητρόπολη Μόρφου
Θὰ ἤθελα καὶ στὸ σημεῖο αὐτό, ὡς ἱεράρχης τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου, νὰ εὐχαριστήσω τὸν Ἀντώνη Γ. Ἀντωνίου γιὰ τὸ πολύτιμο βιβλίο του, Χατζηφλουρέντζος. Ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὴ Μηλιὰ Ἀμμοχώστου, καθὼς σ᾽ αὐτό, ταπεινὰ καὶ ἀθόρυβα, διασώζει τὸν βίο καὶ τοὺς λόγους ἑνὸς ἁγίου ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ τὸν ἔχουμε ἐμεῖς σήμερα, ἀλλὰ καὶ οἱ ἑπόμενες γενεές, ὡς πολύτιμη παρακαταθήκη καὶ ὁδηγὸ μετανοίας. Προλογίζοντας λοιπὸν τὴ δεύτερη ἔκδοση τοῦ βιβλίου τούτου, ἔγραψα τὰ ἑξῆς:
«Ἡ περίπτωση τοῦ Χατζηφλουρέντζου δὲν ἀποτελεῖ μεμονωμένο γεγονός, ἀλλὰ πολυτίμητο κρίκο θαυμαστῆς ἁλυσίδας χαρισματικῶν ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ, ποὺ μόνο ἡ Ὀρθοδοξία ξέρει νὰ φανερώνει ἀπὸ καιροῦ εἰς καιρόν. Ὁ Χατζηφλουρέντζος ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ τὸ 1969. Μποροῦμε ἀνενδοίαστα νὰ ποῦμε πὼς ὁ προφητικός του λόγος συνδέει δύο μεγάλους ἁγίους τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, πλούσια κοσμημένους μὲ τὸ προφητικὸ χάρισμα: Τὸν ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλὸ († 1779) καὶ τὸν ὅσιο Παΐσιο τὸν Ἁγιορείτη († 1994).»
Ὁ αὐθεντικὸς προφητικὸς λόγος ὑπηρετεῖ διαχρονικὰ καὶ ἀδιαμφισβήτητα τὸ ποιμαντικὸ καὶ σωτηριολογικὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας, καθόσον ὁδηγεῖ τὸν πιστὸ στὸν φόβο τοῦ Θεοῦ καὶ τὴ μετάνοια. Ἐὰν ὅμως κάποια προφητικὴ ρήση ὁδηγεῖ στὸν πανικό, τότε ὑπάρχει πρόβλημα: Εἴτε δηλ. δὲν εἶναι ἐκ Θεοῦ, ἀλλὰ ἐκφέρεται ἀπὸ ψευδοπροφῆτες — εἶδος πλανεμένων, ἤδη γνωστῶν ἀπὸ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη —, εἴτε, ἐὰν ἡ προφητεία εἶναι αὐθεντική, ὁ ἀκροώμενος τὴν προφητεία ἔχει ὁ ἴδιος πνευματικὸ ἔλλειμμα, γιατὶ δὲν καλλιεργεῖ τὴν πραγματικὴ μετάνοια καὶ τὴν ἐν Χριστῷ ζωή.
»Ἡ ἐποχή μας εἶναι κατεξοχὴν προφητική. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ ἀγαπᾶ ἰδιαιτέρως τοὺς χαρισματικοὺς πιστούς, ποὺ δέχονται τὶς ἐκ Θεοῦ ἐλλάμψεις καὶ ἀποκαλύπτουν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ στὴν Ἐκκλησία καὶ τὰ μέλλοντα συμβαίνειν. Ἑπομένως, ἕνα ἐκ τῶν ἔργων ἡμῶν τῶν ἐπισκόπων εἶναι νὰ διακρίνουμε τὸ ψεῦδος ἀπὸ τὴν ἀλήθεια, τὴν ἐκ Θεοῦ προφητικὴ ρήση ἀπὸ τὰ φληναφήματα τῶν ψευδοπροφητῶν.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μητροπολίτης Μάνης: Η Ορθοδοξία συνοδεύεται από την ορθοπραξία
»Καὶ ἀπὸ τὴ θέση αὐτή, ταπεινὰ καταθέτουμε στὸν Ὀρθόδοξο κλῆρο καὶ τὸν λαὸ τὴν πεποίθησή μας ὅτι ὁ Χατζηφλουρέντζος εἶναι αὐθεντικὸ στόμα τῆς Ἐκκλησίας, θαυμαστὸς προφήτης τοῦ Γένους μας, διδάσκαλος τῆς μετανοίας καὶ ‘‘σημεῖον τῶν καιρῶν’’. Τὸ πρόβλημα σήμερα δὲν εἶναι νὰ πιστεύσουμε στὶς προφητεῖες τοῦ μακαριστοῦ τούτου Γέροντος, ἀλλὰ νὰ ζήσουμε τὴ μετάνοια και τὴν ἔνταση τῆς προσευχῆς ποὺ αὐτὸς εἶχε. Σ᾽ αὐτὸ τὸν ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ μπορεῖ κάθε ψυχή, ποὺ ἀγωνίζεται ἐν Χριστῷ, νὰ προσεύχεται. Καὶ αἰσθανόμαστε καύχηση ἐν Κυρίῳ, ποὺ ἡ Χριστοφίλητος νῆσος τῆς Κύπρου συνεχίζει μέχρι τοὺς χρόνους μας τὴ μακραίωνα παράδοση τῆς ἁγιοτοκίας.»
Οἱ προφητεῖες τοῦ Χατζηφλουρέντζου
Ὁ θαυμαστὸς Χατζηφλουρέντζος, σὲ συνομιλία ποὺ εἶχε τὸ 1963 μὲ τὸν μεγάλο του γιὸ Ἀντώνη —ὅταν εἶχαν ἤδη ἀρχίσει οἱ διακοινοτικὲς ταραχὲς μεταξὺ Ἑλληνοκυπρίων καὶ Τουρκοκυπρίων— τοῦ προφήτευσε τὴν τουρκικὴ εἰσβολὴ τοῦ 1974, λέγοντάς του:
«Οἱ Τοῦρκοι θὰ ἔρθουν, γυιέ μου, ἀλλὰ δὲν θὰ ἔρθουν τώρα· μετὰ θὰ ἔρθουν καὶ θὰ πάρουν τὴν Κύπρο τὴ μισή». «Μὰ δὲν εἴμαστε μόνοι μας, ἔχουμε καὶ τὴν Ἑλλάδα», τοῦ εἶπε ὁ Ἀντώνης. «Κανένα δὲν ἔχουμε ὑπέρ μας, εἶναι ὅλοι ἐναντίον μας. Οἱ Τοῦρκοι θὰ ἔρθουν ὕστερα καὶ ὅλοι θὰ τοὺς ζητοῦν νὰ σταματήσουν καὶ αὐτοὶ δὲ θὰ σταματοῦν». Πράγματι, μετὰ τὴν εἰσβολὴ τῆς 20ῆς Ἰουλίου 1974, συμφωνήθηκε ἐκεχειρία μεταξὺ 23 καὶ 26 Ἰουλίου, τὴν ὁποία οἱ Τοῦρκοι δὲν σεβάστηκαν καὶ προχώρησαν καὶ κατέλαβαν καὶ τὴν ὑπόλοιπη κατεχόμενη γῆ μας, ἀπὸ τὴ Μόρφου μέχρι τὸ Βαρώσι.
«Καὶ τότε», συνεχίζει ὁ Χατζηφλουρέντζος, «θὰ ἀφήσετε τὰ σπίτια σας ὅπως εἶναι καὶ θὰ φύγετε. Θὰ πέφτετε ὁ ἕνας πάνω στὸν ἄλλο (δηλ. θὰ εἴσαστε ὅλοι μαζὶ στριμωγμένοι), χωρὶς νὰ πειράζει ὅμως ὁ ἕνας τὸν ἄλλον… Θὰ μαυροφορήσει ὅλη ἡ Κύπρος καὶ θὰ γυρεύετε τὴν πιὸ μικρὴ σπηλιά, τὴν πιὸ μικρὴ τρύπα νὰ τρυπώσετε. Θὰ γίνει μεγάλο κακὸ στὴν Κύπρο. Ἐσεῖς θὰ φύγετε, ἐγὼ ὅμως θὰ μείνω». Ἐδῶ προφητεύει τὸν θάνατό του, ἀφοῦ κοιμήθηκε πρὶν τὰ γεγονότα τῆς εἰσβολῆς.
Καὶ συνεχίζει: «Θὰ ἀργήσετε λίγο νὰ ἔρθετε πίσω. Ὅταν θὰ ἔρθετε πίσω, τότε θὰ εἶναι τὰ κλάματά σας. Τότε θὰ δώσει νόηση στὸν κόσμο ὁ Θεός, νὰ καταλάβει τὸ δρόμο τὸν ὀρθὸ ποιός εἶναι… Ὁ Θεὸς γνωρίζει πότε ‘‘θὰ σᾶς ξαπολύσει’’ (θὰ σᾶς ἐλευθερώσει): ὅταν θὰ εἴσαστε ἐντάξει μεταξύ σας… Πολλοὶ Τοῦρκοι ἀπὸ τὰ ἔργα τὰ καλά, θὰ γίνουν Χριστιανοί. Τούτη ἡ Παναγία καὶ τὶς πέτρες θὰ τὶς κάνει χριστιανὲς ἐκείνη τὴν ὥρα, ὄχι μόνο τοὺς ἀνθρώπους. Θὰ ἔρθει ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ. Ὁ κόσμος θὰ περπατᾶ μὲ τὸ κεφάλι σκυφτό. Ἡ Κύπρος θὰ ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ μόνη της, χωρὶς νὰ τὴ βοηθήσει κανένας».
Σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο προφητεύει τὴν ἐπιστροφὴ τῶν προσφύγων στὴν κατεχόμενή μας γῆ καὶ τὴν ἐλευθερία τῆς Κύπρου. Καὶ ἡ φράση, «ἡ Παναγία καὶ τὶς πέτρες θὰ τὶς κάνει χριστιανὲς ἐκείνη τὴν ὥρα, ὄχι μόνο τοὺς ἀνθρώπους», εἶναι ὅμοια μὲ τὴν προφητεία τοῦ ἁγίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, «πολλοὶ Τοῦρκοι ἀπὸ τὰ ἔργα τὰ καλὰ θὰ γίνουν χριστιανοί», ἀλλὰ καὶ τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, ποὺ προεῖπε: «Τὸ ἕνα τρίτο τῶν Τούρκων θὰ γίνουν χριστιανοὶ μετὰ τὸν μεγάλο πόλεμο ποὺ θὰ κάμουν οἱ Τοῦρκοι μὲ τοὺς Ρώσους».
Ἐπίσης, μιὰ ἄλλη προφητεία τοῦ Χατζηφλουρέντζου γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως συμπίπτει μὲ τὶς ἀνάλογες προφητεῖες τῶν δύο προαναφερθέντων ἁγίων μας. Μερικοὶ συγχωριανοί του ἀμφισβητοῦσαν τὰ λεγόμενά του γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Κύπρου καὶ τοῦ ἔλεγαν: «Ἡ Κωνσταντινούπολη τόσα χρόνια εἶναι κάτω ἀπὸ τουρκικὴ κατοχὴ καὶ ἀκόμα δὲν ἐλευθερώθηκε καὶ πῶς τάχα ἐμεῖς θὰ ἐλευθερωθοῦμε;» Καὶ τοὺς ἀπαντοῦσε: «Θὰ ἔρθει κι αὐτοὺς ἡ ὥρα τους ποὺ θὰ τὰ πάρουν πίσω. Ὁ Θεὸς δὲν βιάζεται».
Τοῦ εἶπε κάποτε ὁ γιός του Ἀντώνης ἀπογοητευμένος: «Οἱ Τοῦρκοι, πατέρα, θὰ μᾶς φᾶνε». Καὶ τοῦ ἀπαντᾶ: «Ἄκουσε, γυιέ μου. Θὰ ἔρθει μία ὥρα, ποὺ τρεῖς μόνο ἄνθρωποι τὴν Κύπρο θὰ μποροῦν νὰ τὴν ἐλευθερώσουν. Καὶ ἡ Κύπρος θὰ ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ μόνη της, χωρὶς νὰ την βοηθήσει κανένας». Ὅταν λέει τρεῖς μόνο ἄνθρωποι, δὲν ἐννοεῖ τρεῖς συγκεκριμένους, ἀλλὰ ὅτι θὰ εἶναι τόσο ἀδύναμη ἡ Τουρκία τότε, ποὺ δὲν θὰ μπορεῖ νὰ κρατήσει τὴν Κύπρο ὑπὸ κατοχή.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως: Η Εορτή της Κυριακής της Ορθοδοξίας στην Ελευθερούπολη
Γιὰ δὲ τὴ λύση τοῦ Κυπριακοῦ ζητήματος, γιὰ τὴν ὁποία τόσο πασχίζουν οἱ καλοί μας πολιτικοί, ἔλεγε: «Θὰ πᾶνε μέχρις ἐκεῖ γιὰ νὰ ὑπογράψουν συμφωνία, ἀλλὰ τελικὰ δὲ θὰ τὴν ὑπογράψουν. Ὁ σατανᾶς ‘‘θὰ μπαρκάσει’’ (δηλ. θὰ βάλει ἐμπόδια) καὶ ἔτσι δὲ θὰ ὑπογράψουν τὰ χαρτιά. Τὸ πρόβλημα ὅμως θὰ λυθεῖ ἀπὸ μόνο του». Ἐπίσης, γιὰ τὴ «λύση τῆς Διχοτόμησης» ποὺ ἄρχισε νὰ καλλιεργεῖται ἀπὸ τοὺς Τούρκους δεκαετίες πρὶν τὴν Εἰσβολή, ὅταν τὸ ἄκουσε εἶπε: «Διχοτόμηση δὲν θὰ γίνει. Δὲν μποροῦν οἱ Τοῦρκοι νὰ κάμουν διχοτόμηση».
Σὲ μία ἄλλη θαυμαστὴ προφητεία του λέει: «Ὁ κόσμος θὰ ἁμαρτήσει, θὰ προηγηθεῖ περίοδος εὐμάρειας, ἀλλὰ μετὰ θὰ ἔρθει ἡ κρίση. Ἄν δὲν τὸ καταλάβει ὁ κόσμος νὰ στραφεῖ πρὸς τὸν Θεό, θὰ ἔρθει μεγάλη κρίση. Μπορεῖ νὰ κλείσει καὶ τὸν οὐρανὸ ὁ Θεὸς (ἀνομβρία). Τὸ νερό, οἱ βροχές, εἶναι ὅλα δικά του αὐτά. Θὰ ἔρθει καιρὸς ποὺ θὰ γυρεύετε γαϊδούρια καὶ δὲν θὰ βρίσκετε». Θὰ γυρεύουμε γαϊδούρια, γιατὶ προφανῶς δὲν θὰ ὑπάρχουν καύσιμα! Τὰ ἴδια εἶπε καὶ ὁ ἅγιος Παΐσιος: «Θὰ γίνει μεγάλη καταστροφὴ στὸν κόσμο καὶ δὲν θὰ κυκλοφοροῦν καύσιμα, πετρέλαια κ.λ.π. Γιὰ αὐτό, ἔπρεπε νὰ φυλᾶτε τὰ χειροκίνητα στὶς φάμπρικες καὶ στὰ χωριά, ἔπρεπε νὰ φυλᾶτε τοὺς γαϊδάρους καὶ τα μουλάρια, γιατὶ θὰ κάνετε ἐσεῖς τὸ ἔργο τῶν γαϊδάρων».
Ὁ Χατζηφλουρέντζος εἶναι πολὺ ψηλὰ στὸν οὐρανὸ…
Πρὶν ἀπὸ ἕνα περίπου χρόνο, ζήτησα ἀπὸ ἕνα γνήσιο ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἀξιώθηκε νὰ φθάσει σὲ ὑψηλὰ μέτρα ἀρετῆς, νὰ προσευχηθεῖ γιὰ τὸν Χατζηφλουρέντζο γιὰ νὰ λάβει «πληροφορία» ἐκ Θεοῦ γιὰ τὴν κατάστασή του, ὥστε νὰ ἔχω καὶ τὴ σχετικὴ σύγχρονη μαρτυρία ἑνὸς χαριτωμένου ἀνθρώπου. Καὶ μετὰ ἀπὸ λίγες μέρες, μοῦ στέλνει τὸ ἑξῆς μήνυμα:
«Ἔκαμα προσευχή. Μά, εἶναι πάρα πολὺ ψηλὰ στὸν οὐρανὸ αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος! Καὶ ὅσο πιὸ γνωστὸν τὸν κάνετε, τόσο πιὸ γρήγορα θὰ ἀρχίσει νὰ θαυματουργεῖ. Νὰ πεῖτε στοὺς ἀνθρώπους σας νὰ τὸν ἐπικαλοῦνται στὶς προσευχές τους. Καὶ ὅσο πιὸ πολὺ τὸν παρακαλοῦν, τόσο πιὸ πολὺ θὰ τοὺς δώσει ἀπὸ τὰ δῶρα του. Σὲ ἄλλον θὰ δώσει δάκρυα, γιατὶ εἶχε πολλά. Σὲ ἄλλον θὰ δώσει μετάνοια, τὴν ἔχουμε ἀνάγκη ὅλοι. Σὲ μερικοὺς θὰ δώσει καὶ προφητικὸ χάρισμα, γιατὶ εἶχε πλούσιο αὐτός»!
Δὲν ἔχω καμμία ἀμφιβολία ὅτι ὁ Χατζηφλουρέντζος εἶναι ἕνας σύγχρονος ἅγιος τῆς Κύπρου, ποὺ τὴν ἁγιότητά του σιγὰ σιγὰ θὰ τὴν ἀναγνωρίσουν ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι. Μάλιστα, θὰ ἔρθει ἐποχή, ποὺ ἡ ἱεραρχία τῆς Κύπρου θὰ ὑποχρεωθεῖ νὰ τὸν ἐγγράψει στὸ Ἁγιολόγιό της, καθότι θὰ ἔχουν τέτοια ἐξέλιξη τὰ γεγονότα, ποὺ ἤδη ζοῦμε, ὥστε θὰ λέμε· «Μὰ αὐτὰ τὰ εἶπε ὁ Χατζηφλουρέντζος»! Καὶ τότε θὰ καταλάβουμε ἀπὸ τὴ στάση ποὺ ἔχουμε ἀπέναντι στὴν ἁγιότητα καὶ τὸν προφητικὸ λόγο αὐτοῦ τοῦ ἀνδρὸς, πόση πίστη ἔχουμε καὶ πόση ὀλιγοπιστία! Ὁ ἅγιός μας, εἴτε τὸ θέλουμε, εἴτε δὲν τὸ θέλουμε, ζυγίζει μὲ τὸ ζύγι τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐμπιστοσύνης.
«Πιστεύω πὼς ὁ Θεὸς θὰ φωτίσει κάποιον καλὸ ἄνθρωπο νὰ βρεῖ τὸν τάφο του…». Ἡ μαρτυρία τοῦ κωφάλαλου Βαρνάβα γιὰ τὸν Χατζηφλουρέντζο
Ἡ μαρτυρία ποὺ ἀκολουθεῖ ἀνήκει στὸν κωφάλαλο κ. Βαρνάβα, γιὸ τοῦ παπᾶ Νικόλα ἀπὸ τὴ Γύψου, ὁ ὁποῖος τὴν κατέθεσε σ᾽ ἐμένα πρὶν ἀπὸ μερικὰ χρόνια. Καὶ ἐγώ, μὲ τὴ σειρά μου, τὸν παρέπεμψα στὸν συγγραφέα κ. Ἀντώνη Ἀντωνίου. Ἔτσι, ἡ μαρτυρία αὐτὴ περιλήφθηκε στὴν τελευταία ἔκδοση τοῦ βιβλίου του, καὶ ἔχει ὡς ἑξῆς:
«Τὸν γνώριζα καὶ ἐγὼ καὶ ὁ πατέρας μου (τὸν Χατζηφλουρέντζο) σὰν ἕνα ἁπλὸ ἄνθρωπο. Ὅμως, μετὰ τὸν πόλεμο τοῦ 1974, ὁ πατέρας μου μοῦ εἶπε: ‘‘Θυμᾶσαι ἐκεῖνον τὸν παπποὺ μὲ τὸ ποδήλατο; Αὐτὸς ἦταν ἅγιος ἄνθρωπος’’. Ἐγὼ τὸν ρώτησα, ‘‘Μὰ γιατί»; Καὶ ὁ πατέρας μου μοῦ εἶπε ὅτι ὁ παπποὺς ἐρχόταν δύο χρόνια πρὶν κοιμηθεῖ, δηλ. τὸ 1967, καὶ τοῦ ἔλεγε: ‘‘Παπᾶ μου, πρέπει ἐγὼ καὶ ἐσὺ νὰ πᾶμε στὸ βουνὸ νὰ προσευχηθοῦμε πάρα πολὺ δυνατά’’, διότι ἔβλεπε τὴν εἰσβολὴ ποὺ ἐρχόταν. Ὁ πατέρας μου τοῦ ἀνταποκρινόταν παραξενεμένος: ‘‘ Ἔχω τρία παιδιὰ νὰ μεγαλώσω μὲ πολλὲς φροντίδες. Τὸ ἕνα πάει στὴ Σχολὴ Κωφαλάλων στὴ Μόρφου, τὸ ἄλλο στὸ Βαρώσι, καὶ δὲν μπορῶ. Ὁ Χατζηφλουρέντζος ὅμως συνέχισε νὰ τὸν παρακαλεῖ, λέγοντας ὅτι θὰ ἔλθουν οἱ Τοῦρκοι νὰ μᾶς σφάξουν, νὰ μᾶς βασανίσουν, νὰ βιάσουν τὶς γυναῖκες μας, νὰ μᾶς καταστρέψουν, ἡ Κύπρος θὰ μείνει μισή… Ὁ πατέρας μου δὲν καταλάβαινε τότε ὅτι ἦταν ἅγιος, οὔτε καὶ πίστευε ὅτι θὰ γινόταν πόλεμος, μέχρι ποὺ ἤλθαμε πρόσφυγες.
»Ἀλλά, τὸ 1974, ὅλα τὰ λόγια ποὺ τοῦ ἔλεγε ὁ παπποὺς βγῆκαν ἀληθινά. Ὁ παπποὺς ἦταν πάρα πολὺ ταπεινός. Θυμᾶμαι μία φορὰ ποὺ ὁ πατέρας μου ἦταν πολὺ κουρασμένος, κι ὁ παπποὺς τοῦ ζήτησε νὰ βάλει τὰ πόδια του πάνω του καὶ νὰ τὸν ξεκουράσει. Ὁ πατέρας μου ντρεπόταν καὶ ὁ παπποὺς τότε πῆρε τὰ πόδια τοῦ πατέρα μου πάνω του καὶ μιλοῦσαν πολλὴ ὥρα γιὰ πνευματικὰ θέματα χωρὶς νὰ τὸν βλέπει. Ἦταν πολὺ ταπεινός. Αὐτὲς οἱ ἐμπειρίες εἶναι χαραγμένες στὸ μυαλό μου.
»Ὁ πατέρας μου, πρὶν κοιμηθεῖ, μοῦ εἶπε ὅτι κάποια φορὰ ἐμφανίστηκε στὸν παπποὺ ἡ Παναγία. Ἐπίσης ἡ μητέρα μου θυμόταν πάντα τὸν χαιρετισμὸ τοῦ παπποῦ: ‘‘Ὥρα καλή. Ἡ Παναγία μαζί σας’’.
»Πῆγα στὴ Μηλιὰ πέρσι. Τώρα, σὲ συνθῆκες κατοχῆς, ἔψαξα νὰ βρῶ τὸν τάφο του. Ἀλλά, παρόλο ποὺ θυμόμουν ποῦ ἦταν θαμμένος, δὲν τὰ κατάφερα νὰ τὸν βρῶ. Ἦταν ὅλα καταστραμμένα. Ἤθελα ἐπίσης νὰ δῶ τὴ μονὴ στὴν ὁποία πέρασε τὰ τελευταῖα του χρόνια, ἀλλὰ ἦταν καὶ αὐτὴ καταστραμμένη. Πιστεύω πὼς ὁ Θεὸς θὰ φωτίσει κάποιον καλὸ ἄνθρωπο νὰ βρεῖ τὸν τάφο του. Ἀλλὰ πότε, δὲν ξέρω. Αὐτὸ θὰ εἶναι καὶ ἡ περιουσία τῆς Μηλιᾶς καὶ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου».
