Τήν Κυριακήν, 14ην/27ην Σεπτεμβρίου 2020, ἑωρτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ἡ ἑορτή τῆς Παγκοσμίου Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.
Κατά τήν ἑορτήν ταύτην ἡ Ἐκκλησία ποιεῖ μνήμην τοῦ γεγονότος, ὅτι μετά τήν ἀποπεράτωσιν τῆς oἰκοδομήσεως τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως (326-336 μ.Χ.) καί μετά τήν τελετήν τῶν Ἐγκαινίων αὐτοῦ τήν 13ην μηνός Σεπτεμβρίου τοῦ ἔτους 336 μ.Χ., ἡ ἁγία Ἑλένη μετά τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἱεροσολύμων Μακαρίου ὕψωσαν εἰς τόν χῶρον τοῦ Φρικτοῦ Γολγοθᾶ τόν Τίμιον Σταυρόν, ἵνα ἴδωσιν αὐτόν τά συγκεντρωμένα πλήθη, τά ὁποῖα καί ἀνεφώνησαν ὁμοθύμως πολλάκις τό «Κύριε ἐλέησον». Ἡ πρᾶξις αὕτη παρέμεινεν ἔκτοτε ὡς ἰδιαίτερον γεγονός, ἑορταζόμενον πανηγυρικῶς τήν ἑπομένην, 14ην μηνός Σεπτεμβρίου ἑκάστου ἔτους.
Διά τήν μνήμην τοῦ γεγονότος τούτου ἐγένετο Μέγας Ἑσπερινός μετ’ Ἀρτοκλασίας ἀφ’ ἑσπέρας, Ἑσπερινός Παρρησίας, εἰς τό Καθολικόν τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, μετά τήν ὑποδοχήν καί τήν προϋπάντησιν εἰς τό προσκύνημα τῆς Ἁγίας Ἀποκαθηλώσεως, τόν Πανάγιον Τάφον καί τήν προσκύνησιν εἰς τόν Φρικτόν Γολγοθᾶν ὑπό τῶν Συνοδικῶν, τό θυμίαμα καί πάντα τά διατεταγμένα παρά τῆς Τυπικῆς Διατάξεως καί Προσκυνηματικῆς τάξεως, προεξάρχοντος τῆς Α.Θ.Μ. τοῦ Πατρός ἡμῶν καί Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου καί συνιερουργούντων Ἁγιοταφιτῶν Πατέρων.
Τήν ἑπομένην, Κυριακήν, κυριώνυμον ἡμέραν τῆς ἑορτῆς, ἐτελέσθη θεία Λειτουργία εἰς τό Καθολικόν τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως προεξάρχοντος τοῦ Μακαριωτάτου Πατρός ἡμῶν καί Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου καί συλλειτουργούντων τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καπιτωλιάδος κ. Ἡσυχίου καί τῶν Σεβασμιωτάτων Ἀρχιεπισκόπων Γεράσων κ. Θεοφάνους, Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου, Σεβαστείας κ. Θεοδοσίου, Πέλλης κ. Φιλουμένου, τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἑλενουπόλεως κ. Ἰωακείμ καί τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Μαδάβων κ. Ἀριστοβούλου, ψαλλόντων τοῦ Γραμματέως τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου Ἱεροδιακόνου Συμεών δεξιά καί τοῦ κ. Βασιλείου Γκοτσοπούλου ἀριστερά, παρουσίᾳ τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Εὐαγγέλου Βλιώρα καί μελῶν τοῦ Ἑλληνικοῦ Γενικοῦ Προξενείου καί μετεχόντων ἐλαχίστων πιστῶν, λόγῳ τοῦ covid 19.
Mετά τήν θείαν Λειτουργίαν ἤρχισε ἡ λιτανεία ἀπό τῆς ὡραίας Πύλης τοῦ Καθολικοῦ, διελθοῦσα διά τοῦ προσκυνήματος τῆς Ἁγίας Ἀποκαθηλώσεως καί ἡ Ὕψωσις εἰς τό προσκύνημα τῆς Εὑρέσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, τῶν ἱερέων καί πιστῶν ἡμῶν ἱσταμένων εἰς τό παρεκκλήσιον τῆς Ἁγίας Ἑλένης παρά τάς ἀντιπροσκυνηματικάς παραλόγους ἀντιδράσεις τῶν Ἀρμενίων ἱερέων. Ἐντεῦθεν ἡ λιτανεία διελθοῦσα ἀριστερά τοῦ «Μή μου ἅπτου» περιήχθη τρίς πέριξ τοῦ Ἁγίου Τάφου καί ἀνῆλθεν εἰς τόν Φρικτόν Γολγοθᾶν. Ἐνταῦθα ἐγένετο καί πάλιν ὕψωσις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, αἰρομένου ὑπό του Μακαριωτάτου ἀπό τῆς Ἁγίας Τραπέζης πρός τά τέσσαρα σημεῖα του ὁρίζοντος.
Διά τῆς πράξεως ταύτης ἐλατρεύθη ὁ ὑψωθείς ἐν τῷ σταυρῷ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ἐγένετο ἀνάμνησις τῆς πρώτης ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ὑπό τῆς Ἀγίας Ἑλένης, τῆς δευτέρας ὑπό τοῦ αὐτοκράτορος Ἡρακλείου (629 μ.Χ.), ἡγιάσθησαν τά αἰσθητήρια ἡμῶν καί πᾶσα ἡ οἰκουμένη ἔναντι τῆς λοιμώδους νόσου τοῦ covid – 19 καί πάσης προσβολῆς ἐναντίας.
Ἠκολούθησεν ἄνοδος τῆς Πατριαρχικῆς Συνοδείας εἰς τήν αἴθουσαν τῶν Πατριαρχείων, ἔνθα ὁ Μακαριώτατος προσεφώνησεν οὕτως:
«Ὁ λόγος γάρ ὁ τοῦ Σταυροῦ τοῖς μέν ἀπολλυμένοις μωρία ἐστί, τοῖς δέ σωζομένοις ἡμῖν δύναμις Θεοῦ ἐστί» (Α΄ Κορ. 1,18), λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Καί ἀναλυτικώτερον, «τό περί τοῦ Σταυροῦ κήρυγμα εἰς ἐκείνους μέν πού βαδίζουν τόν δρόμον τῆς ἀπωλείας, φαίνεται μωρία καί ἀνοησία. Εἰς ἡμᾶς ὅμως/, πού εἴμεθα εἰς τόν δρόμον τῆς σωτηρίας εἶναι δύναμις Θεοῦ, πού σῴζει», κηρύττει ὁ θεῖος Παῦλος.
Ἐκλαμπρότατε Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος κ. Εὐάγγελε Βλιώρα,
Σεβαστοί ἅγιοι Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί,
Σήμερον ἡ ἁγία ἡμῶν τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησία ἑορτάζει τήν Παγκόσμιον Ὕψωσιν τοῦ Τιμίου καί ζωοποιοῦ Σταυροῦ. Διό καί ἡ γεραρά Ἁγιοταφιτική ἡμῶν Ἀδελφότης, παρά τά ἐπιβληθέντα περιοριστικά μέτρα ἕνεκεν τῆς λοιμώδους νόσου τοῦ κορονοϊοῦ, κατῆλθεν εἰς τόν Πανίερον Ναόν τῆς Ἀναστάσεως, ἔνθα μετά παρρρησίας ἐτελέσαμεν τό μέγα μυστήριον τῆς θείας Εὐχαριστίας ἀφ’ ἑνός καί τήν τελετήν τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἀφ’ ἑτέρου μετ’ ἐμποδίων, τόσον ἐν τῷ ἱερῷ τόπῳ τῆς ὑπό τῆς Ἁγίας Ἑλένης Εὑρέσεως αὐτοῦ, ὅσον καί ἐν τῷ Φρικτῷ Γολγοθᾷ, τῷ τόπῳ δηλονότι τῆς πήξεως αὐτοῦ καί τῆς ἐν αὐτῷ Σταυρώσεως τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ.
Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ἀναφερόμενος εἰς τήν ὑψίστην θεολογικήν σημασίαν τοῦ Σταυροῦ λέγει: «Πᾶσα μέν οὖν πρᾶξις καί θαυματουργία Χριστοῦ μεγίστη καί θεία καί θαυμαστή, ἀλλά πάντων ἐστί θαυμαστότερον ὁ Τίμιος Αὐτοῦ Σταυρός. Δι’ οὐδενός γάρ ἑτέρου ὁ θάνατος κατήργηται, ἡ τοῦ προπάτορος ἁμαρτία λέλυται, ὁ ᾅδης ἐσκύλευται, ἡ ἀνάστασις δεδώρηται, δύναμις ἡμῖν τοῦ καταφρονεῖν τῶν παρόντων καί αὐτοῦ τοῦ θανάτου δέδοται, ἡ πρός τήν ἀρχαίαν μακαριότητα ἐπάνοδος κατόρθωται, πύλαι παραδείσου ἠνοίγησαν, ἡ φύσις ἡμῶν ἐκ δεξιῶν τοῦ Θεοῦ κεκάθικε, τέκνα Θεοῦ καί κληρονόμοι γεγόναμεν, εἰμή διά τοῦ Σταυροῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. «Διά σταυροῦ γάρ ταῦτα πάντα κατόρθωται … Ἰδού ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ, ἤτοι ὁ σταυρός τήν ἐνυπόστατον τοῦ Θεοῦ σοφίαν καί δύναμιν ἡμᾶς περιέβαλεν».
Ὄντως ὁ σταυρός, ὡς ὄργανον τοῦ θανάτου τοῦ Χριστοῦ, μᾶς περιέβαλε μέ τήν ἐνυπόστατον δύναμιν καί σοφίαν τοῦ Θεοῦ, κατά τό εἰρημένον ἐν τῷ βιβλίῳ τῶν «Παροιμιῶν Σολομῶντος»: «Μακάριος ἄνθρωπος ὅς εὗρε σοφίαν … ξύλον ζωῆς ἐστι πᾶσι τοῖς ἀντεχομένοις αὐτῆς, καί τοῖς ἐπερειδομένοις ἐπ’ αὐτήν ὡς ἐπί Κύριον ἀσφαλής», (Παρ. 3,13… 3,18). Μέ ἄλλα λόγια, ἡ σοφία εἶναι τό παραδείσιον δένδρον τῆς ζωῆς δι’ ὅλους ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι κρατοῦνται ἀπό αὐτήν καί εἰς τούς στηριζομένους εἰς αὐτήν γίνεται στήριγμα ἀσφαλές, ὡς ἐάν ἐστηρίζοντο εἰς αὐτόν τόν Κύριον. Τοῦτο δέ τό ξύλον τῆς ζωῆς δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τό ἐν τῷ μέσῳ τοῦ Παραδείσου ξύλον τῆς ζωῆς τοῦ εἰδέναι γνωστόν καλοῦ καί πονηροῦ, (Γεν. 2,9.3, 22).
Ἡ ἰδιαιτέρα τιμή ἡ ὑπό τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ἐκκλησίας ἀποδιδομένη εἰς τόν Τίμιον Σταυρόν διατυπώνεται ἐναργέστατα ὑπό τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ λέγοντος: «Τοῦτον τόν Τίμιον Σταυρόν προετύπωσε τό ξύλον τῆς ζωῆς τό ἐν τῷ Παραδείσῳ ὑπό Θεοῦ πεφυτευμένον, ἐπεί γάρ διά ξύλου ὁ θάνατος, ἔδει καί διά ξύλου δωρηθῆναι τήν ζωήν καί τήν ἀνάστασιν».
Μέ ἄλλα λόγια, ὁ ἐσταυρωμένος Χριστός εἶναι τό ξύλον τῆς ζωῆς, δηλονότι αὐτός οὗτος ὁ Τίμιος Σταυρός, διά τοῦ ὁποίου γίνονται κοινωνοί καί μέτοχοι τῆς δυνάμεως καί τῆς σοφίας τοῦ Θεοῦ οἱ κηρύσσοντες Χριστόν ἐσταυρωμένον, κατά τόν θεῖον Παῦλον λέγοντα: «Ἡμεῖς δέ κηρύσσομεν Χριστόν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μέν σκάνδαλον, Ἕλλησι δέ μωρίαν, αὐτοῖς δέ τοῖς κλητοῖς, Ἰουδαίοις τε καί Ἕλλησι, Χριστόν Θεοῦ δύναμιν καί Θεοῦ σοφίαν», (Α΄ Κορ.1,23-24).
Ἡ δέ Θεοῦ δύναμις καί Θεοῦ σοφία, τουτέστιν ὁ Χριστός, εἶναι ὁ ἐκ τῶν ἁγνῶν αἱμάτων τῆς ἀειπαρθένου Θεοτόκου Μαρίας ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ σαρκωθείς καί ἐνανθρωπήσας Θεός Λόγος ὁ Σωτήρ τοῦ κόσμου, ὡς θεολογικῶς ἀναφωνεῖ ὁ ὑμνῳδός τῆς Ἐκκλησίας Ἅγιος Κοσμᾶς: «Μυστικός εἶ, Θεοτόκε, Παράδεισος, ἀγεωργήτως βλαστήσασα Χριστόν, ὑφ’ οὗ τό τοῦ σταυροῦ ζωηφόρον ἐν γῇ πεφυτούργηται δένδρον, δι’ οὗ νῦν ὑψουμένου προσκυνοῦντες Αὐτόν, σέ μεγαλύνομεν».
Διά τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, λοιπόν, τοῦ σήμερον καί «νῦν» ὑψουμένου δι’ ἡμᾶς, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, προσκυνοῦμεν και δοξάζομεν τόν ἴδιον τόν Χριστόν, τόν ἐπί σταυροῦ θυσιασθέντα, «ἵνα λυτρώσῃ ἡμᾶς ἀπό πάσης ἀνομίας καί καθαρίσῃ ἑαυτῷ λαόν περιούσιον, ζηλωτήν καλῶν ἔργων», (Τίτ. 2,14). Ἀμήν. Ἔτη Πολλά.
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας
