Του Μάνου Χατζηγιάννη
Τα αφανή τοις φανεροίς τεκμαίρου, έλεγε ο αρχαίος Αθηναίος νομοθέτης & φιλόσοφος Σόλων.
Δηλαδή αυτά που δεν φαίνονται να τα συμπεραίνεις με βάση αυτά που φαίνονται.
Μερικές μέρες μετά από την κομβική συνάντηση Βαρθολομαίου-Κύριλλου στο Φανάρι και με καταγεγραμμένες τις πρώτες αντιδράσεις των δύο πλευρών έχει διαμορφωθεί η γενική εικόνα των συμπερασμάτων από την δίωρη και πλέον επαφή των δύο Προκαθημένων.
-Συμπέρασμα πρώτο: η Μόσχα έχει αντιληφθεί ότι ο διαχωρισμός της ουκρανικής εκκλησίας από το ρωσικό Πατριαρχείο είναι ένα γεγονός που είναι πλέον αναπόφευκτο. Η νευρικότητα μετά την συνάντηση, η άμεση αποχώρηση, η απουσία από το προγραμματισμένο γεύμα, οι δηλώσεις Ιλαρίωνα για σχίσμα και της Ουκρανικής εκκλησίας του Πατριαρχείου Μόσχας περί ηλιθιότητας σε μια μεμονωμένη απόφαση, δείχνουν όλα προς την ίδια κατεύθυνση. Το ζήτημα πλέον είναι κατά πόσο θα μπουν τα μεγάλα μέσα, βλέπε Πουτιν, μήπως σωθεί η παρτίδα....
-Συμπέρασμα δεύτερο: Ο ρόλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο που κάνει τεμενάδες στο καθεστώς Ερντογάν και βγάζει ανακοινώσεις πως δεν υφίσταται διωγμός Χριστιανών στην Τουρκία, επιδιώκει να ενισχύσει το εξωτερικό του προφιλ. Με σημαία το “πρώτος μεταξύ ίσων” που ερμηνεύεται κατά το δοκούν ο Οικουμενικός Πατριάρχης έκανε επίδειξη τις προηγούμενες μέρες, τόσο κατά την συνάντηση με τον Πατριάρχη Μόσχας όσο και κατά την Σύνοδο της Ιεραρχίας του Οικουμενικού θρόνου. Το ζήτημα εκεί είναι πόσο ενημερωμένος είναι στην πραγματικότητα για το τι συμβαίνει στην Ουκρανία ή απλά μένει καθησυχασμένος με όσα του λένε οι σφουγγοκωλάριοί του. Γιατί στην Ουκρανία όπως έχουμε ξαναγράψει μιλούν ήδη για “Έλληνες εισβολείς” που έρχονται να αρπάξουν την εκκλησιαστική περιουσία.Χαρακτηριστική της υπεροπτικής στάσης του Φαναρίου ήταν και η δήλωση του Μητροπολίτη Γαλλίας Εμμανουήλ, : «Το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν απειλεί κανέναν, ούτε δέχεται απειλές από κανέναν.»
-Συμπέρασμα τρίτο: Στη Μόσχα φαίνεται να έχουν συνειδητοποιήσει ότι ήταν μεγάλο λάθος να μην λάβουν μέρος στην προ διετίας Σύνοδο της Κρήτη τον Ιούνιο του 2016. Εκεί συζητήθηκε το μέλλον του Ορθόδοξου κόσμου, οι σχέσεις της με τις άλλες χριστιανικές ομολογίες, τα θέματα του διαθρησκειακού διαλόγου, το μέλλον του κόσμου, οι σχέσεις μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών της διασποράς, αλλά και το ζήτημα της χορήγησης αυτονομίας και αυτοκεφαλίας! Η απουσία της την άφησε πίσω, δημιούργησε σοβαρότερη από την ήδη υπάρχουσα κόντρα και τώρα το γινάτι βγάζει μάτι....
-Συμπέρασμα τέταρτο: Θα παρακάμψει τις Αυτοκέφαλες Εκκλησίες το Οικουμενικό Πατριαρχείο; Αυτό το ερώτημα περισσότερο παρά συμπέρασμα μπορεί να αλλάξει όλες τις ισορροπίες. Ήδη οι πρώτες φωνές από τις υπόλοιπες Εκκλησίες είναι υπερ της Μόσχας, όπως όσα ειπώθηκαν από την πλευρά του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, αλλά και με βάση την επιστολή από την Εκκλησία της Σερβίας. Το ίδιο το Οικουμενικό Πατριαρχείο αρχικά είχε δηλώσει πως θα συνδιαλαγεί με τις τοπικές εκκλησίες. Αν εννοούσε μόνο την ενημερωτική παρουσία φαναριώτικης αντιπροσωπείας σε κάθε μια από τις έδρες των αυτοκέφαλων Εκκλησιών, τότε αλίμονο!!
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι, σύμφωνα με τους κανόνες της Ανατολικής Εκκλησίας, η χορήγηση του αυτοκεφάλου ήταν πάντα προνόμιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Ακόμη και η Μόσχα έχει λάβει από την Κωνσταντινούπολη το 1589. Μόνο που ανέκαθεν οι αυτοκεφαλίες μοιράζονταν για πολιτικούς λόγους! Ακόμη και στην Μόσχα δόθηκε υπό την πίεση της πολιτικής εξουσίας στη ρωσική πλευρά η οποία εκείνη την εποχή είχε ανακηρυχθεί η ίδια ως Τρίτη Ρώμη.
Επίσης, για πολιτικούς λόγους, και πάντα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ακολούθησαν παραχωρήσεις αυτοκεφαλιών των Εκκλησιών της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Σερβίας, της Ρουμανίας, της Πολωνίας, της Γεωργίας, κλπ ...
Την παραμονή της επίσκεψης του Κυρίλλου στο Φανάρι, ο Σέρβος Πατριάρχης Ειρηναίος, ανέφερεσε επιστολή του πως μια πιθανή παραχώρηση του αυτοκεφάλου στην Εκκλησία της Ουκρανίας, θα ήταν αιτία σχίσματος στην Ορθόδοξος κόσμος και υπενθύμισε ότι η Εκκλησία της Σερβίας είχε λάβει το «αυτοκέφαλο, ως αποτέλεσμα της πολιτικής πίεσης»
Τι θα γίνει τελικά
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, το πιθανότερο σενάριο για το ουκρανικό εκκλησιαστικό ζήτημα είναι συνδυαστικό. Το Φανάρι θα προχωρήσει στη χορήγηση αυτοκεφαλίας στο Κιέβο και την ίδια στιγμή θα επιτρέψει στη Μόσχα να διατηρήσει υπό τη δικαιοδοσία της περίπου 10 εκατομμύρια Ρώσους για να σώσει την τιμή των όπλων.
Το ουκρανικό ζήτημα θα εξεταστεί εκ νέου στη Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου στις 19-21 Οκτωβρίου. Οπότε όσο και να ... βουρλίζεται ο Ποροσένκο τα πράγματα οδεύουν βήμα βήμα.
