Του Μάνου Χατζηγιάννη
Στο σκάκι ως γνωστόν οι κινήσεις θέλουν υπομονή και περισυλλογή για να κερδηθεί η κάθε παρτίδα. Σύμφωνα με τους ειδικούς ο βασιλιάς δεν είναι τόσο ισχυρός όσο φαίνεται, αφού κινείται μονάχα σε ένα τετράγωνο γύρω από το δικό του. Η βασίλισσα από την άλλη πλευρά κινείται όπως θέλει, δηλαδή μπρος ή πίσω, ευθεία ή διαγώνια.
Το ερώτημα λοιπόν στην εκκλησιαστική διπλωματική σκακιέρα που έχει ήδη στηθεί ενόψει της κρίσιμης συνάντησης μεταξύ του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και του Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών Κύριλλου είναι ποιος θα λάβει το ρόλο του βασιλιά και ποιος της βασίλισσας.
Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής ανακοινώσεις δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο κύριος σκοπός της επίσκεψης είναι η οριστική διευκρίνιση του ζητήματος σχετικά με την πιθανή αυτοκεφαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, που βρίσκεται τώρα στη δικαιοδοσία της Μόσχας.
Υπενθυμίζεται πως τον περασμένο Ιούλιο μια αντιπροσωπεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου βρέθηκε στη Μόσχα και συναντήθηκε με τον Πατριάρχη Κυρίλλο, μετά από ένα γύρο επισκέψεων και διαβουλεύσεων στις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες. Υπάρχουν 14 αυτοκέφαλες εκκλησίες αναγνωρισμένες από το Φανάρι στη Μέση Ανατολή, τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη, καθώς και ορισμένες εκκλησίες που δεν αναγνωρίζονται ή αναγνωρίζονται μόνο από κάποιες άλλες.
Μέχρι στιγμής, οι προσδοκίες του κ.Βαρθολομαίου σχετικά με το ουκρανικό ζήτημα είναι ασαφείς, όπως και εκείνες της πλειοψηφίας της υπόλοιπης ορθόδοξης ιεραρχίας.
Από την πλευρά του με την επίσκεψη στο Φανάρι ο Πατριάρχης Μόσχας ελπίζει να επιτύχει την επιβεβαίωση της προστασίας της Ουκρανίας, η οποία αντιπροσωπεύει ένα πολύ σημαντικό μέρος της Ρωσικής Ορθοδοξίας.
Το γεγονός, πάντως, ότι αποφάσισε να μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη ερμηνεύεται από κάποιους ως μια πρώτη νίκη για τον Βαρθολομαίο, ο οποίος μπορεί να εκφράσει το «πρωτείο τιμής» του υποδεχόμενος τον επικεφαλής της «κόρης» εκκλησίας των Μοσχοβίτων .
Βέβαια όπως προείπαμε το σκάκι δεν παίζεται...μια κι έξω... Το κατά πόσο η επίσκεψη Κύριλλου στο Φανάρι αποτελεί μια πρώτη νίκη Βαρθολομαίου θα φανεί. Κι αυτό επειδή η Μόσχα δεν πάει να αποτίσει φόρο τιμής.... Το Νο2 του ρωσικού Πατριαρχείου Μητροπολίτης Βολοκολάσμκ Ιλαρίων προηγήθηκε παντού της φαναριώτικης αντιπροσωπείας και έλαβε δηλώσεις στήριξης από την πλειονότητα εκ των υπολοίπων Ορθοδόξων Εκκλησιών. Αυτά τα χαρτιά ετοιμάζεται να παίξει τώρα ο Κύριλλος στο Φανάρι; Πάει για τρόπον τινά επίδειξη δύναμης στην έδρα του αντιπάλου; Με ένα βήμα πίσω αποδεχόμενος να μεταβεί στην εδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου επιδιώκει να κάνει την κίνηση ματ;
Γιατί δεν μπορεί να δεχτεί κανείς πως η Μόσχα έχει στήσει τόσο καιρό ηγετικό προφιλ στην Ορθοδοξία , αξιωματούχοι της δεν αναφέρουν καν ως Οικουμενικό τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο αλλά ως Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, οι Ρώσοι έχουν στήσει απευθείας γέφυρες με το Βατικανό και τώρα θα τα παράδωσει όλα έτσι απλά...
Ενδιαφέρον έχει επίσης αν ο Πατριάρχης Μόσχας θα συνοδεύεται από τον Μητροπολίτη Κιέβου Ονούφριο. Και αν συμβεί κάτι τέτοιο πως θα τον αντιμετωπίσει ο Οικουμενικός Πατριάρχης.
Η τελευταία συνάντηση μεταξύ των δύο θρησκευτικών ηγετών πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2016 στα γραφεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ελβετία, στο Chambesy, κατά τη διάρκεια της Συνέλευσης των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Ένα μήνα αργότερα, τη συνάντηση αυτή ακολούθησε η ιστορική συνάντηση μεταξύ του Κυρίλλου και του Πάπα Φραγκίσκου στην Αβάνα, η οποία από τότε παρείχε στον Ρώσο πατριάρχη ειδικό ρόλο «διπλωματικής» υπεροχής στον χριστιανικό κόσμο. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους, όπως όλοι θυμούνται η απόφαση των Ρώσων να μην κατέβουν στην Κρήτη οδήγησε στην αποτυχία-όσο κι αν διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους περι του αντιθέτου οι Φαναριώτες- της Πανορθόδοξης Συνόδου. Ο κ.Βαρθολομαίος αναγκάστηκε να προεδρεύσει σε ένα μισό Συμβούλιο τότε, δείχνοντας την αδυναμία του μπροστά στον Μοσχοβίτη.
Ο Κύριλλος επισκέφθηκε την Κωνσταντινούπολη τον Ιούλιο του 2009, μετά την εκλογή του στο πατριαρχικό θρόνο, και ο Βαρθολομαίος απάντησε με δική του επίσκεψη το επόμενο έτος. Πέρα από τον ιστορικό ανταγωνισμό μεταξύ των δύο κύριων εκφραστών της Ορθοδοξίας, η επόμενη συνάντηση θα πρέπει να κλείσει οριστικά τις αντιφάσεις αυτής της περιόδου και να σηματοδοτήσει μια νέα εποχή Ορθοδόξου αναγέννησης που θα μπορούσε να ξεκινήσει για όλες τις Εκκλησίες.
Είναι όμως διατεθειμένοι να πράξουν κάτι τέτοιο οι θρησκευτικοί ταγοί;
