Tου Ιερομάρτυρος και Ισαποστόλου Κοσμά του Αιτωλού, του εθναποστόλου. Γνωστός ως Αιτωλός, λόγω της καταγωγής του από το χωριό Μέγα Δένδρο της Αιτωλοακαρνανίας, έζησε στα σκοτεινά χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Εικοσαετής πήγε για σπουδές σε σχολή στο Άγιο Όρος. Εκάρη μοναχός και χειροτονήθηκε ιερέας στη Μονή Φιλοθέου.
Ο πόθος της διδαχής και αφύπνισης των υπόδουλων Ελλήνων ξεκίνησε, με της ευλογία του Κωνσταντινουπόλεως Σωφρονίου, από τα περίχωρα της Πόλης, επεκτείνοντας στη Θράκη, τη Μακεδονία, την Ήπειρο, τα νησιά του Αιγαίου και τα Επτάνησα, κηρύττοντας την προσήλωση στην Ορθόδοξη Παράδοση, για συνειδητή λατρευτική ζωή και σπουδή της ελληνικής παιδείας. Σημαία του ο Ζωοποιός Σταυρός του Χριστού. Ίδρυσε σχολεία σε όλη σχεδόν τη σκλαβωμένη ελληνική επικράτεια.
Τα θαύματα, που με τη δύναμη του Θεού επιτέλεσε εν ζωή και μετά το θάνατό του είναι αναρίθμητα, ενώ οι διδαχές και οι προφητείες του, πολλές από τις οποίες αναφέρονται στην απελευθέρωση της Ελλάδας και σε σύγχρονες επιστημονικές ανακαλύψεις, αποτελούν προσφιλή πνευματικά αναγνώσματα.
Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, εκτελέστηκε κοντά στο χωριό Κολικόντασι της Αλβανίας, το έτος 1779, με εντολή του Κουρτ πασά του Βερατίου, ο οποίος είχε παρασυρθεί από συκοφαντίες Εβραίων ή Ενετών, οι οποίοι διέβαλαν με ζηλοφθονία τον Άγιο και Εθναπόστολο.
Προτρέπει ο Άγιος Κοσμάς: «Να σπουδάζετε και σεις, …, να μανθάνετε γράμματα, όσον ημπορείτε. Και αν δεν εμάθατε οι πατέρες, να σπουδάζετε τα παιδιά σας, να μανθάνουν τα ελληνικά (…)».
«(…) πρέπει να στερεώνετε σχολεία Ελληνικά, να φωτίζωνται οι άνθρωποι· διότι διαβάζοντας τα Ελληνικά φωτίζουν τον νουν του μαθητού ανθρώπου, (…)».
«(…) διατί το σχολείον ανοίγει την Εκκλησίαν, μανθάνομεν τι είναι Θεός, τι είναι η Αγία Τριάς, τι είναι άγγελος, τί είναι η αρετή, …, τι είναι η κόλασις. Τα πάντα από το σχολείον τα μανθάνομεν». Ας ευχηθούμε να φωτίζει ο Θεός να υπάρχουν μιμητές του Αγίου Κοσμά και σήμερα, που με ζήλο και αγάπη να θερμαίνουν τις ψυχές και τις συνειδήσεις των ανθρώπων στη μεταμοντέρνα εποχή μας.
Πανηγυρίζουν μεταξύ άλλων η μεγαλοπρεπής Εκκλησία στη Λεμεσό και τα παρεκκλήσια στο Στρόβολο, τη Λάρνακα και τον Άγιο Νεόφυτο Ανθουπόλεως.
Του Επισκόπου Μεσαορίας Γρηγορίου
