Ο Πανάγιος Τάφος είναι το σημείο αναφοράς και μοναδικής σημασίας για τον Χριστιανισμό και τον Ελληνισμό.
Η φράση της Τώνιας Μοροπούλου «ότι ο Τάφος του Ιησού Χριστού είναι ζωντανός είναι μία φράση που δεν πρόκειται να λησμονηθεί ποτέ και από κανέναν. Είναι μία φράση, η οποία ειπώθηκε, όχι από έναν άνθρωπο που είχε τις θεολογικές προϋποθέσεις να συνειδητοποιήσει την αξία του Παναγίου Τάφου, αλλά από μια επιστήμονα που ανήκει στην γενιά της αμφισβήτησης του Πολυτεχνείου.
Μέσα από διεθνώς χρηματοδοτούμενο έργο (αξίας 4 εκατ. δολαρίων) η εκκλησία του Παναγίου Τάφου, καθαρίστηκε (με καινοτόμο τεχνογνωσία που ανέπτυξε και εφάρμοσε η Διεπιστημονική Ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου), από αιώνες αιθάλης (απ΄ τα κεριά), ενισχύθηκε δομικά και απελευθερώθηκε από τα δεσμά του σιδερένιου κλωβού που τοποθετήθηκε από τη Βρετανική Αρμοστεία το 1947, προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι παραμορφώσεις του μνημείου.
Δισεκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο ένιωσαν δέος όταν έγινε γνωστή η είδηση ότι οι επιστήμονες που διενεργούσαν τις εργασίες συντήρησης στο Ιερό Κουβούκλιο αφαίρεσαν την ταφική πλάκα και αποκάλυψαν για πρώτη φορά τα τελευταία 500 χρόνια, το νεκρικό κρεβάτι του Ιησού, (μια πλάκα από ασβεστόλιθο), πάνω στο οποίο πιστεύεται ότι εναποτέθηκε το σώμα του Ιησού μετά τη Σταύρωση.
Ανακαλύφθηκε επίσης, μια δεύτερη γκρίζα μαρμάρινη πλάκα, χαραγμένη με ένα σταυρό που πιστεύεται ότι σκαλίστηκε τον 12ο αιώνα από τους Σταυροφόρους!
Αυτή την στιγμή μετέφερε η Ροδίτισσα καθηγήτρια του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και μέλος της διοικούσας επιτροπής του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, κα Τώνια Μοροπούλου σε ακόμα μια εκδήλωση με θέμα «Πανάγιος Τάφος-Το Μνημείο και το Έργο».
Το σημαντικότερο μνημείο του Χριστιανισμού
Η κα Μοροπούλου μίλησε με δέος στον τηλεοπτικό σταθμό «Κόσμος» για τα ευρήματα που έρχονταν στο φως κατά τη διάρκεια των έργων αποκατάστασης του μνημείου και επισημαίνει ότι οι προκλήσεις ήταν πολιτικές, θρησκευτικές και πολιτιστικές.
«Δεν ανήκει σε μας αυτή η ιστορία. Είναι μία ιστορία για το σημαντικότερο μνημείο του Χριστιανισμού. Ένα μνημείο όπου κατά τη διάρκεια του έργου όταν ανοίξαμε τον Πανάγιο Τάφο προστάτευσε το έργο κι εμάς στην Ιερουσαλήμ με 3 θρησκείες και δύο λαούς που έδειξαν την ανοχή τους στην χριστιανική ενότητα. Στους μήνες που δουλέψαμε όταν με κάλεσε ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος ο Γ’, πετύχαμε στο διάλογο με τις 3 θρησκευτικές κοινότητες να δημιουργήσουμε ένα κλίμα εμπιστοσύνης στη βάση του οποίου μετά από 200 χρόνια να προχωρήσει το έργο, θεμελίωσαν και νέους ορίζοντες στο Ναό της Αναστάσεως» υπογραμμίζει χαρακτηριστικά.
Η προηγούμενη αποκατάσταση του μνημείου έγινε πριν από περίπου 207 χρόνια (1810) από τον Κάλφα Κομνηνό και οι πρώτες φθορές άρχισαν να γίνονται εμφανείς μόλις 17 χρόνια αργότερα.
Όπως επισημαίνει η κα Μοροπούλου, οι φθορές οφείλονταν στο γεγονός ότι κατά τη διάρκεια των προηγούμενων έργων αποκατάστασης, ο τρούλος της ροτόντας ήταν ανοιχτός. Τα νερά που διοχετεύονταν στο μνημείο αποσάθρωσαν τα κονιάματα που έβαλε ο Κομνηνός και διόγκωσαν το κάτω μέρος της τοιχοποιίας.
«Με την επιστημονική ομάδα του ΕΜΠ προχωρήσαμε στην υλοποίηση ενός έργου. Είπα τότε στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων ότι το Πολυτεχνείο δεν κάνει έργα. Ένα έργο πολύ δύσκολο, μία πρόκληση πολιτική, πολιτιστική και να δουλέψει κανείς σε ένα μνημείο που ταυτόχρονα το προσκυνούσαν εκατομμύρια χριστιανοί και ενώ λειτουργούσαν. Το έργο παρεδόθη 22 Μαρτίου 2017.
Τα ελληνικά συνεργεία λειτουργούσαν μέρα και νύχτα. Ήταν ένα έργο που στόχευε στην επαναφορά της δομής ακεραιότητας και της αντισεισμικής θωράκισης, ενός μνημείου που μπορέσαμε να τελειώσουμε μέσα σε 8,5 μήνες. Όλα τα διεθνή ΜΜΕ από τις 5 ηπείρους ήταν στην Ιερουσαλήμ για να ενημερώνονται για το έργο και συνέβαλαν στο να διατηρηθεί το κλίμα της ειρήνης. Το ψηφιακό υπόβαθρο ήταν ένα πολύτιμο έργο στα χέρια μας. Όταν ανοίξαμε τον Πανάγιο τάφο αποδείξαμε ότι η σπασμένη γκρίζα πλάκα κάτω, είχε τοποθετηθεί από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο και όχι από τους Σταυροφόρους αργότερα» σημειώνει η Ροδίτισσα καθηγήτρια.
Για το συναίσθημα της πίστης, η κα Μοροπούλου αναφέρει, «όταν πήρα την απόφαση να ανταποκριθώ θετικά, το βασικό κίνητρο ήταν η πίστη, την οποία είχαμε στα παιδικά μας χρόνια στη Ρόδο. Μαζί μου ήταν και ο αδελφός μου Νίκος. Είναι διαφορετικό να ζεις και να δουλεύεις στον Πανάγιο Τάφο, είναι μοναδική εμπειρία».
«Όταν με κάλεσε ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων»
Το εμβληματικότερο μνημείο του Χριστιανισμού και όχι μόνον, ο Πανάγιος Τάφος, λαξευμένος στο βράχο, αποκαλύφθηκε από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο και περικλείστηκε από κιβώριο, οκταγωνικό αρχικά, με πεσσούς αργότερα, ως άμβωνας ή ως μαυσωλείο μετά από μία αλληλουχία καταστροφών και αναστηλώσεων, που αναδεικνύουν την ιστορική συνέχεια όλων των πολιτισμών στο Ναό της Αναστάσεως.
Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων, ο Θεόφιλος ο Γ’, με κάλεσε τον Μάρτιο του 2015, προκειμένου να διαγνωστούν και να αντιμετωπιστούν οι μεγάλες παραμορφώσεις του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου.
Έτσι, συγκροτήθηκε η Διεπιστημονική Ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου από τους: Ομ. Καθ. Ε. Κορρέ, Σχολή Αρχιτεκτόνων Καθ. Α. Γεωργόπουλο, Σχολή Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών, Καθ. Α. Μοροπούλου, Σχολή Χημικών Μηχανικών, Καθ. Κ. Σπυράκο, Αν. Καθ. Χ. Μουζάκη, Σχολή Πολιτικών Μηχανικών.
Η Διοίκηση του έργου ήταν ολοκληρωμένη. Μετείχαν μαζί με τους Χριστιανικούς Ηγέτες, η Διεπιστημονική Ομάδα και η Διοίκηση του Εργοταξίου.
Η αποκατάσταση και οι οπές διάχυσης του Αγίου Φωτός
Η αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου συντελείται μέσα από συγκεκριμένα στάδια. Όταν επανατοποθετήθηκαν οι ορθομαρμαρώσεις, οι πέτρες ήρθαν μία – μία αριθμημένες και συντηρημένες από τη Γαλαρία των Λατίνων, προστέθηκαν κονιάματα και σκυροδέματα, και έκλεισε το Ιερό Κουβούκλιο. Τότε αποκαταστάθηκε ο τρούλος του, μετά από απεντόμωση, με υψηλή τεχνολογία και υλικά, στερέωση και συντήρηση, και βέβαια αποκατάσταση της συμβολικής εικόνας του, αυτής που αναδείκνυε τις οπές διάχυσης του Αγίου Φωτός.
Έγινε ορατός ο Ιερός Βράχος
Από το Ιερό Κουβούκλιο, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων μεταδίδει το Άγιο Φως σε όλη την Ανθρωπότητα. Για πρώτη φορά, κατά τη διάρκεια των επεμβάσεων από τη Διεπιστημονική Ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, έγινε ορατός ο Ιερός Βράχος, το αρχέτυπο υλικό του ταφικού μνημείου και θα μείνει για πάντα ανοιχτό το «παράθυρο» που θα τον φέρνει κοντά στους προσκυνητές.
26 Οκτωβρίου του 2016 ανοίξαμε τον Πανάγιο Τάφο, μετά από επτά, ή κατά άλλους πέντε αιώνες. Και ήταν εκείνος που προστάτευσε όλο το έργο και εμάς. Η μετάδοση εκείνο το βράδυ από το National Geographic σε όλη την Ανθρωπότητα έφερε στον Πανάγιο Τάφο περισσότερους από δύο δισεκατομμύρια, προσκυνητές νοερά μαζί μας. Κι εμείς, με την έγκριση των τριών Προκαθημένων και όλου του Ιερατείου, που με αγωνία παρακολουθούσε το άνοιγμα του Παναγίου Τάφου, είχαμε τη δυνατότητα να πάρουμε για πρώτη φορά στην ιστορία μετρήσεις και δείγματα, ώστε να τεκμηριώσουμε την ιστορία και τη μορφολογία του ιερού μνημείου με μη καταστροφικές και αρχαιομετρικές μεθόδους και αρχαιογεννετική.
Επιβεβαιώθηκε ότι ο Μεγάλος Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη ανέδειξαν τον Πανάγιο Τάφο
Έτσι επιβεβαιώσαμε επιστημονικά ότι ο Μεγάλος Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη ήταν αυτοί που ανέδειξαν και ορθομαρμάρωσαν τον Πανάγιο Τάφο. Ταυτόχρονα η αρχαιομετρική διερεύνηση επιβεβαίωσε την ιστορική εξέλιξη του μνημείου, στις περιόδους του Βυζαντίου, των Σταυροφόρων, της Αναγέννησης και της τελευταίας αποκατάστασης το 1810 από τον Κάλφα Κομνηνό τον Μυτιληναίο, και συνέβαλλε με τον μη καταστροφικό έλεγχο και την τρισδιάστατη τεκμηρίωση στη διερεύνηση της κατάστασης διατήρησης του υπόγειου χώρου και του Ιερού Βράχου μέχρι το βάθος της Ροτόντας.
«Οι Μυροφόρες ήρθαν ξανά, μύρα προσφέρουσι, στον Χριστό». Ήρθαν ξανά, γιατί δεν τις έβλεπε κανείς, ήταν μαύρες τόσους αιώνες.
Αποκαλύφθηκαν ελληνικές επιγραφές
Ο άνω τρούλος του μνημείου, ήταν κι αυτός ένα μαύρο επιστέγασμα, που σήμερα έχει ξαναβρεί τα αναστάσιμα χρώματα του, ενώ αποκαταστάθηκαν και οι Αξίες του Ιερού Κουβουκλίου, μαζί με τις ελληνικές επιγραφές, που διατρέχουν το άνω διάζωμα και τις οποίες αποκαλύψαμε και συντηρήσαμε.
Ο σταυρός του Κομνηνού – «15 Οκτωβρίου 1809 Κάλφας Κομνηνός ο Μυτιληναίος εποίησεν» – βρέθηκε στον ακρογωνιαίο λίθο στη νοτιοανατολική πλευρά του Ιερού Κουβουκλίου και με χρυσό αντίγραφό του επιστεγάστηκε μετά από φωτογραμμετρική προσομοίωση, κατ’ αναλογία στο μνημείο ο τρούλος.
Μαζί με 70 Έλληνες επιστήμονες, αναστηλωτές, συντηρητές, τεχνίτες διαφόρων ειδικοτήτων, δουλέψαμε μέρα και νύχτα, σε δύο βάρδιες το εικοσιτετράωρο ασταμάτητα, με το μυαλό μας, με τα χέρια μας, με την ψυχή μας, ώστε σε λιγότερο από εννέα μήνες να παραδώσουμε το Ιερό Κουβούκλιο στις τρεις Χριστιανικές Κοινότητες που μας το εμπιστεύτηκαν, αλλά και σε ολόκληρη την Οικουμένη.
Το έργο τελείωσε, η έρευνα συνεχίζεται…
Το έργο τελείωσε . Η έρευνα συνεχίζεται. Επιστήμονες, ιστορικοί, αρχαιολόγοι, θεολόγοι, κοινωνιολόγοι, σε όλο τον κόσμο με βάση τα δεδομένα του έργου θα έχουν πολλά να πουν στο μέλλον για τις αξίες και την ιστορία του μνημείου. Εμείς όμως τις αξίες αυτές τις αναδείξαμε και τις επιβεβαιώσαμε επιστημονικά.
