Επί τη εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου η Α.Θ.Παναγιότης ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος χοροστάτησε, σήμερα, 2 Φεβρουαρίου 2022, κατά την Θεία Λειτουργία στο απομακρυσμένο μικρό εξωκκλήσιο της Θεοτόκου, στα Κόκκινα της Ίμβρου.
Ο Σεβ. Μητροπολίτης Ίμβρου και Τενέδου κ. Κύριλλος, ο οποίος παρέστη συμπροσευχόμενος, καλωσόρισε με θέρμη τον Ίμβριο Παναγιώτατο.
Ο Πατριάρχης επανέλαβε την μεγάλη του χαρά που αισθάνεται κατά τις επισκέψεις του στην ιδιαίτερη πατρίδα του και από την επικοινωνία του με τους συμπατριώτες του. Για άλλη μία φορά επαίνεσε τον Ποιμενάρχη της νήσου για το έργο και τη διακονία του για την ενίσχυση και εμψύχωση του πιστού λαού, ενώ με αφορμή την τέλεση της Θείας Λειτουργίας, κατά την σημερινή μεγάλη εορτή, σε ένα μικρό εξωκκλήσι, αναφέρθηκε με συγκίνηση στα εξωκκλήσια της Ίμβρου, που βρίσκονται διάσπαρτα στα βουνά, τους κάμπους και τα ακρογυάλια της, και στα οποία πιστοί χριστιανοί φροντίζουν να κρατούν πάντοτε αναμένες τις κανδήλες τους.
Την προηγουμένη, το απόγευμα, ο Παναγιώτατος χοροστάτησε στον Μ.Εσπερινό για την εορτή της Υπαπαντής, που τελέστηκε στον Ι.Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στο χωριό Γλυκύ.
Στην ομιλία του έκανε ιδιαίτερη αναφορά στον λογιώτατο Ιερομόναχο Βαρθολομαίο Κουτλουμουσιανό, του οποίου το όνομα φέρει, γόνο του Γλυκέος, με μεγάλη συνεισφορά στα εκκλησιαστικά γράμματα γενικότερα, και καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη της παιδείας στην Ίμβρο.
“Το όνομα του Βαρθολομαίου γράφτηκε με χρυσά γράμματα στην ιστορία της Εκκλησίας και του Γένους. Υπήρξε απόλυτα αφοσιωμένος στη Μεγάλη Εκκλησία, την οποία διακόνησε με όλες του τις δυνάμεις”, είπε ο Πατριάρχης και σε άλλο σημείο πρόσθεσε:
“Για τη γενέτειρά του Ίμβρου ο Βαρθολομαίος Κουτλουμουσιανός υπήρξε κομβική μορφή. Σε αυτόν οφείλεται η αναγέννηση της παιδείας στην Ίμβρο. Μαζί με τον αυτάδελφό του Κύριλλο ίδρυσαν και λειτούργησαν το πρώτο σχολείο στην Ίμβρο στο Κουτλουμουσιανό Μετόχι των Ταξιαρχών, σε μικρή απόσταση από το Γλυκύ, προς την κατεύθυνση του Κάστρου, της παλαιάς πρωτεύουσας του νησιού.
Το Μετόχι αυτό ερειπώθηκε μετά την απαλλοτρίωση από το κράτος και την αναγκαστική εκκένωση ολόκληρου του συγκροτήματος το έτος 1943. Οι Γλυκιανοί θυμούνται τον θρήνο και τις πένθιμες κωδωνοκρουσίες κατά την ημέρα της μεταφοράς των εικόνων και των άλλων ιερών σκευών και αμφίων από το Μετόχι στον ενοριακό ναό, όπου βρισκόμαστε σήμερα. Επτά δεκαετίες μετά, δόθηκε σχετική άδεια, και τον Μάιο του 2017 ολοκληρώθηκε η ανακατασκευή του ναιδρίου των Ταξιαρχών του Μετοχίου. Ελπίζουμε να καταστή δυνατή η ανακαίνιση και άλλων χώρων του συγκροτήματος.
Το Κουτλουμουσιανό Μετόχι των Ταξιαρχών είναι σύμβολο για την έναρξη μιάς νέας περιόδου στον χώρο της παιδείας για την Ίμβρο, η οποία ξεκίνησε χάρη στον ένθεο ζήλο και τον ενθουσιασμό του Βαρθολομαίου, όχι χωρίς αντιδράσεις εκ μέρους και ημετέρων. Η προσπάθεια αυτή παρήγαγε καρπόν πολύν στην πορεία. Οι επόμενες γενεές των Ιμβρίων έδιδαν πλέον μεγάλη σημασία στη μόρφωση των παιδιών τους. Θεωρούμε πολύ σημαντικό το γεγονός ότι στην αναγέννηση των γραμμάτων στην Ίμβρο συνέβαλαν λόγιοι μοναχοί και εκκλησιαστικοί άνδρες. Αυτό φυσικά δεν συνέβη μόνον εδώ, και μας υπενθυμίζει τον κεντρικό ρόλο της Εκκλησίας στην ιστορία του Γένους, την καθοριστική προσφορά της στη διαμόρφωση και διάσωση της ταυτότητάς μας.”
Στη συνέχεια ο Πατριάρχης αναφέρθηκε και στον, επίσης, Γλυκιανό κληρικό, Νικηφόρο Γλυκά (1819-1896), σπουδαίο λόγιο Ιεράρχη της Εκκλησίας, ενώ με συγκίνηση μίλησε για τον Γέροντά του, αείμνηστο Μητροπολίτη Μελίτωνα Χατζή.
“Ευεργέτης της Ίμβρου στον εκπαιδευτικό τομέα υπήρξε και ο πνευματικός μας πατήρ Μητροπολίτης Ίμβρου και Τενέδου Μελίτων, κατά τη διάρκεια της ποιμαντορίας του οποίου -ολόκληρη τη δεκαετία του 1950 μέχρι το 1963- η Ίμβρος γνώρισε μια εκπαιδευτική άνοιξη, η οποία διεκόπη βιαίως το 1964.
Ο μακαριστός Γέροντάς μας είναι εκείνος, ο οποίος συνέδεσε τη ζωή μας με τον Βαρθολομαίο τον Κουτλουμουσιανό. Στη χειροτονία μας, στις 13 Αυγούστου 1961 στον Μητροπολιτικό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην πρωτεύουσα της Ίμβρου Παναγία, άκουσα από τον Γέροντα τα λόγια: «Καλώ σε Βαρθολομαίον, εις μνήμην Βαρθολομαίου του Κουτλουμουσιανού του Ιμβρίου». Είναι γεγονός ότι ο ομιλών ανέμενε να δοθή σε αυτόν το όνομα του Γέροντός του: Μελίτων. Εκείνος, όμως, σοφώτατα, σκέφθηκε διαφορετικά.
Έκτοτε, επί και εξήντα και πλέον έτη, φέρουμε το όνομα αυτό, το οποίο μας συνδέει με το Γλυκύ, το αγαπημένο χωριό του Βαρθολομαίου Κουτλουμουσιανού, το λεγόμενο «μπαλκόνι της Ίμβρου», το οποίο εκθειάζει ο λογιώτατος ιερομόναχος για την «μετέωρον θέσιν» του, που εξασφαλίζει σε αυτό «πλατύν ορίζοντα» και «θέαν τερπνοτέραν» από εκείνη άλλων χωριών του νησιού.
Σήμερα, χαίρονται οι λίγοι Γλυκιανοί που απέμειναν εδώ, και αγάλλονται οι ψυχές των πολλών κεκοιμημένων, οι οποίοι αναπαύονται πλάι στον ναό, προσδοκώντες ανάστασιν νεκρών. Το Γλυκύ βρέθηκε το 1964, την «πιο μαύρη χρονιά» στην ιστορία της Ίμβρου, στο μάτι του κυκλώνα, αφού απαλλοτριώθηκε το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών του και, πολύ γρήγορα, η μεγάλη πλειονότης των κατοίκων του, χωρίς προοπτική ζωής πιά, αναγκάσθηκαν να ξενητευθούν. Το νέο σχολείο του, με κοινή αυλή με την εκκλησία, είναι σήμερα ξενοδοχείο. Όταν χτιζόταν, από το 1957 έως το 1963, τα μαθήματα γίνονταν σε δύο καφενεία του χωριού. Το σύγχρονο αυτό κτίριο λειτούργησε ως ομογενειακό σχολείο μόνον το σχολικό έτος 1963-1964.”
Στη συνέχεια ο Πατριάρχης συνεχάρη τον Σεβ. Μητροπολίτη Ίμβρου και Τενέδου για την πρωτοβουλία του να ανακηρύξει το 2022, κατά το οποίο συμπληρώνονται 250 χρόνια από την γέννηση του ιερομονάχου Βαρθολομαίου, σε «Ετός Βαρθολομαίου Κοντλουμουσιανού του Ιμβρίου».
“Για εμάς τους Ιμβρίους, η « παιπαλόεσσα» είναι ο κόσμος όλος. Παρά τις πολλές σκληρές περιπέτειες των τελευταίων δεκαετιών, επιβιώσαμε. Το «Πρόγραμμα Διάλυσης» και τα ανείπωτα δεινά τα οποία προξένησε, δεν διέλυσαν το ήθος των Ιμβρίων, δεν έκαμψαν το ηθικό τους. Ευγνωμονούμε όσους έμειναν στο νησί κατά τα πέτρινα χρόνια, και φύλαξαν τον τόπον και τον τρόπον του ημετέρου βίου. Χωρίς αυτούς δεν θα υπήρχε στο νησί μας τίποτε που να θυμίζει την παλαιά Ίμβρο.
Όσοι ξενητεύθηκαν, δεν έχασαν την ταυτότητά τους. Κράτησαν μέσα τους την Ίμβρο, ενσωματωμένη στη ζωή τους, σε ξένους τόπους. Με το ήθος, την τιμιότητα και την εργατικότητά τους πρόκοψαν και διέπρεψαν σε πολλούς τομείς, με πάντοτε ζωντανό μέσα τους τον πόθο να ζήσουν το νόστιμον ήμαρ. Επαινούμε το έργο και την προσφορά των Σωματείων μας, τη στήριξη προς τους συμπατριώτες μας στη γενέτειρα και όπου γης, τις πολλές και αποτελεσματικές δράσεις τους, τον αγώνα τους για την προάσπιση των δικαίων μας.
Σήμερα ζούμε μια ελπιδοφόρα πορεία στην Ίμβρο. Τα σχολεία μας, μετά από την πενηντάχρονη σιωπή, λειτουργούν. Έχουμε, μάλιστα, για πρώτη φορά στην ιστορία μας, και Λύκειο. Οι πύλες των ναών μας είναι ανοιχτές. Αυξήθηκε η παρουσία μας στο νησί. Είμαστε υπερήφανοι για την καταγωγή μας από «ένα μικρό νησί με μεγάλη ιστορία» – αυτός είναι ο εύγλωττος τίτλος του υπέροχου δίτομου βιβλίου του ζεύγους των αρχαιολόγων Ηλία και Ιωάννας Ανδρέου. Πρέπει όμως να συνεχίσουμε τον καλόν αγώνα, με πίστη στην πρόνοια του Θεού και με εμπιστοσύνη στις δικές μας δυνάμεις.”
