«… Ἀπὸ καιροῦ σὲ καιρὸ οἱ δεσμοφύλακες ἄφηναν τοὺς φυλακισμένους νὰ ἐκκλησιάζωνται.
Κάθε Κυριακὴ καὶ μεγάλη γιορτή, στὸ προαύλιο τῶν φυλακῶν ἢ μέσα σὲ ἕνα μεγάλο θάλαμο ἐγίνετο ἡ λειτουργία ἀπὸ τὸν πιὸ ἡλικιωμένο παπά, μὲ συλλειτουργοὺς τοὺς ἄλλους φυλακισμένους ἱερωμένους. Δὲν ὑπῆρχε ἱερό, δὲν ὑπῆρχαν ἄμφια, δὲν ὑπῆρχαν κεράκια καὶ δισκοπότηρα γιὰ τὰ ἅγια τῶν ἁγίων.
Ὑπῆρχε ὅμως μιὰ βαθειά, ἀπαράμιλλη πίστις, ποὺ ἔκανε τὸ περίεργο ἐκεῖνο ἐκκλησίασμα πιὸ εὐλαβικό, πιὸ συγκινημένο, πιὸ βαθειὰ παραδομένο στὴν παραμυθητικὴ ἐπίδραση τῆς Θρησκείας. Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι κάθε λειτουργία ἐτελείωνε μὲ τὸ «Τῇ Ὑπερμάχῳ Στρατηγῷ τὰ νικητήρια» ποὺ τὸ ἔψαλλαν ὅλοι μαζί»…
Στὶς 13/7/1943, στὶς φυλακὲς Καλλιθέας, ἔγινε νυκτερινὴ κατανυκτικὴ Δέηση γιὰ τέσσερους ἡρωικοὺς Παριανοὺς ἀγωνιστές, ποὺ καταδικάστηκαν ἀπὸ Ἰταλικὸ στρατοδικεῖο σὲ θάνατο καὶ τὴν ἑπομένη ἐπρόκειτο νὰ μεταφερθοῦν, ὡς μελλοθάνατοι, στὶς φυλακὲς Ἀβέρωφ.
«Ὁ βασανισμένος Παριανὸς Ἡγούμενος -πρόκειται γιὰ τὸν ἀείμνηστο Ἀρχιμανδρίτη Φιλόθεον Ζερβάκον- τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παναγίας τῆς Λογγοβάρδας, ποὺ εἶχε καταδικασθεῖ καὶ αὐτὸς τὸ ἴδιο πρωΐ σὲ ἀρκετὰ χρόνια φυλάκιση, ἐτελετούργησε μὲ ξεσχισμένο ράσο.
Χωρὶς ἄμφια, χωρὶς ἀναλόγια, χωρὶς θυμίαμα ἔγινε ἡ λειτουργία. Ἀλλὰ εἶναι ζήτημα, ἂν ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῶν πρώτων χριστιανικῶν λειτουργιῶν στὶς κατακόμβες τῆς Ρώμης ἢ τῆς Μήλου… ἐκκλησίασμα ἄλλο εὑρέθηκε τόσο κοντὰ πρὸς τὸ ἀληθινὸ πνεῦμα καὶ τὴν ἀνώτερη ἔννοια τῆς Θρησκείας τοῦ Θεανθρώπου.
Χαμηλόφωνα, προσεκτικά, ὁ σεβάσμιος καὶ καλοκάγαθος Ἡγούμενος, ἀπήγγελε τὶς δεήσεις καὶ χαμηλόφωνα ἐπίσης, γιὰ νὰ μὴν ἀκούσουν τυχὸν οἱ Ἰταλοὶ δεσμοφύλακες ἀπ” ἔξω, ὁ πανύψηλος νεαρὸς καλόγερος ἀπὸ τὸ ἴδιο Μοναστῆρι ἔψελνε.
Μπροστά, ὄρθιοι ἀπέναντί των οἱ τέσσερις καταδικασμένοι σὲ θάνατο καὶ γύρω των ὅσοι ἄλλοι φυλακισμένοι χωροῦσαν μέσα στὸ θάλαμο, βαθειὰ συγκινημένοι, ἀνέπεμπαν μὲ ὅλη των τὴν ψυχὴ τὴν προσευχὴ των πρὸς τὸν Θεὸν καὶ τὴν Θεοτόκον, νὰ κάνουν τὸ θαῦμα των καὶ νὰ σώσουν τοὺς ἀγαπημένους συναδέλφους.
Κι ὅταν ἐτελείωσε ἡ μυσταγωγία, οἱ τέσσερις μελλοθάνατοι, αὐθόρμητα καὶ σὰν νὰ εἶχαν συμφωνήσει ἀπὸ πρίν, ἔψαλαν τὸ «Τῇ Ὑπερμάχῳ Στρατηγῷ τὰ νικητήρια», σὰν μιὰ τελευταία ἐκδήλωση τῆς ἀφοσιώσεώς των στὴν πατρίδα καὶ τῆς πεποιθήσεώς των ὅτι ἐπλησίαζε ἡ νίκη, γιὰ τὴν ὁποία ἐκείνη τὴ στιγμὴ οἱ ἴδιοι προσέφεραν τὴν ζωήν των…
Κι ἡ Παναγία ἔκανε τὸ θαῦμα της: Λίγες μέρες ἀργότερα ἔπεφτε ὁ Μουσσολίνι καὶ μέσα στὴν γενικὴ Ἰταλικὴ σύγχυση ποὺ ἐπηκολούθησε, ἡ θανατικὴ καταδίκη τῶν τεσσάρων Παριανῶν δὲν ἐξετελέσθη».
