Πένθιμα χτύπησαν σήμερα Κυριακή 19 Ιουλίου οι καμπάνες στα Τρίκαλα σε ένδειξη θλίψης για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Οι καμπάνες των Ναών στην πόλη των Τρικάλων ήχησαν πένθιμα στο τέλος της Κυριακάτικης Θείας Λειτουργίας, ενώ πριν το τέλος της Θείας Λειτουργίας κλήρος και λαός σε στάση προσοχής έψαλλαν «Τη Υπερμάχω…».
Η Ιερά Σύνοδος της εκκλησίας της Ελλάδος δηλώνοντας την αντίθεσή της με την απόφαση του τουρκικού Συμβουλίου της Επικρατείας για μετατροπή της Αγία Σοφίας σε τζαμί τονίζει σε έγγραφό της ότι με αυτό τον τρόπο μετατρέπεται ένα μνημείο «πολιτιστικῆς κληρονομιᾶς σέ σύμβολο κατάκτησης».
Αναλυτικά το Συνοδικό έγγραφο της Εκκλησίας της Ελλάδος για την Αγιά Σοφιά:
Μέ ἀφορμή τήν ἀπόφαση τῆς Κυβέρνησης τῆς γείτονος χώρας Τουρκίας περί μετατροπῆς τοῦ σημερινοῦ μουσειακοῦ καθεστῶτος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς Ἁγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως σέ μουσουλμανικό Τέμενος (Τζαμί) καί σέ συνέχεια τοῦ ἀπό 13ης Ἰουλίου 2020 δευτέρου Ἀνακοινωθέντος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος περί πραγματοποιήσεως διεθνῶν ἐκκλήσεων καί διαβημάτων γιά τήν ἀποκατάσταση τοῦ Μνημείου καί τήν ἀπόδοσή του στήν ὀρθή χρήση του, τό Γραφεῖο Τύπου τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐνημερώνει καί πληροφορεῖ ὅτι ἀπεστάλη ἤδη τό παρακάτω Συνοδικό ἔγγραφο πρός τόν Ἐκπαιδευτικό Ἐπιστημονικό καί Πολιτιστικό Ὀργανισμό τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν (UNESCO), τό Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων καί Τοποθεσιῶν (ICOMOS) καί τό Ἑλληνικό Τμῆμα τοῦ Διεθνοῦς Συμβουλίου Μνημείων καί Τοποθεσιῶν (ΕΛΛΗΝΙΚΟ ICOMOS), μέ κοινοποίηση πρός τόν Παναγιώτατο Οἰκουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαῖο, τήν Ἐξοχωτάτη κ. Αἰκατερίνη Σακελλαροπούλου, Πρόεδρο τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας, τόν Ἐξοχώτατο κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, Πρόεδρο τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως, τούς Ἀξιοτίμους κ. Νικόλαο Δένδια, Ὑπουργό Ἐξωτερικῶν, κ. Νίκη Κεραμέως, Ὑπουργό Παιδείας καί Θρησκευμάτων καί κ. Λίνα Μενδώνη, Ὑπουργό Πολιτισμοῦ:
«Ὅπως γνωρίζετε τό τουρκικό κράτος ἔχει ἐπικυρώσει ἀπό τίς 16.3.1983 τή Διεθνῆ Σύμβαση γιά τήν Προστασία τῆς Παγκόσμιας Πολιτιστικῆς καί Φυσικῆς Κληρονομιᾶς (Unesco Παρίσι 1972).Ὁ Ναός τῆς Ἁγίας τοῦ Θεοῦ Σοφίας θεμελιώθηκε ἀπό τόν Χριστιανό Αὐτοκράτορα Ἰουστινιανό, ἐγκαινιάσθηκε τήν 27η Δεκεμβρίου τοῦ 537 μ.X. καί προορίσθηκε ὡς χῶρος ἐκκλησιαστικῆς λατρείας, ἀφιερωμένος στή Σοφία τοῦ Θεοῦ, τόν Ἰησοῦ Χριστό.
Πρόκειται γιά ἀριστούργημα ἀρχιτεκτονικῆς μεγαλοφυίας καί εἶναι παγκοσμίως διάσημος ὡς ἕνα κατ’ ἐξοχήν μνημεῖο τοῦ Χριστιανικοῦ Πολιτισμοῦ. Ἡ ἀξία του παραμένει οἰκουμενική ἐπειδή ὁ Χριστιανισμός ἔχει ὑπερεθνική καί οἰκουμενική ἀκτινοβολία.
Μετά τό 1453 ὁ Ναός τῆς Ἁγίας Σοφίας μετατράπηκε σέ ἰσλαμικό τέμενος. Ἀπό τό 1573 ὁ Ναός τῆς Ἁγίας Σοφίας καί τά στοιχεῖα του ὑπέστησαν φθορές ἀπό τό Ὀθωμανικό Κράτος (καταστροφή χριστιανικῶν στοιχείων τοῦ Ναοῦ, ἀποξήλωση ἤ ἐπικάλυψη ψηφιδωτῶν, ἐπένδυση τοίχων μέ ἰσλαμικά μοτίβα προκειμένου νά καλυφθοῦν οἱ χριστιανικές ἁγιογραφίες) καί προσθῆκες, ἄσχετες μέ τόν προορισμό πού εἶχε κατά τόν χρόνο ἀνέγερσής του (προσθήκη μιναρέδων, προσθήκη ἰσλαμικῶν συμβόλων Χαλίφηδων στό ἐσωτερικό τοῦ Ναοῦ), προκειμένου νά χρησιμοποιηθεῖ ὡς ἰσλαμικό τέμενος.
Ἡ χρήση αὐτή ἀπέβλεπε νά συμβολίσει πολιτικά τήν κατάκτηση τῆς Κωνσταντινούπολης ἀπό τούς Ὀθωμανούς.
Μέ ἀπόφαση τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου τῆς Τουρκίας τῆς 24ης Νοεμβρίου 1934, ὁ Ναός μετατράπηκε σέ μουσεῖο ἀναγνωρίζοντας τόν μνημειακό του χαρακτῆρα καί διατηρῶντας τό χριστιανικό του ὄνομα (Hagia Sofya).
Τόν Ἰούνιο τοῦ 1931 ἐπετράπη στόν Thomas Whittemore νά προχωρήσει σέ ἀποκάλυψη ὁρισμένων σπουδαίων ψηφιδωτῶν πού ἀπεικονίζουν τόν Ἰησοῦ Χριστό, τή Θεοτόκο, Ἁγίους τῆς Ἀνατολικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, καθώς καί χριστιανούς αὐτοκράτορες τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας.
Πρόσφατα ἀποκαλύφθηκαν καί ἄλλες χριστιανικές ἀρχαιότητες πού εἶχαν καλυφθεῖ ἀπό τούς Ὀθωμανούς (ψηφιδωτά μέ ἐξαπτέρυγους ἀγγέλους).
Στίς 10 Ἰουλίου 2020 ἀνακοινώθηκε ὅτι τό τουρκικό Συμβούλιο τῆς Ἐπικρατείας ἔκανε δεκτή αἴτηση ἀνάκλησης τοῦ «Συνδέσμου Προσφορᾶς στά Βακούφια, τά ἱστορικά μνημεῖα καί τό περιβάλλον», ἀνακάλεσε ἀπόφαση τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου τῆς Τουρκίας τῆς 24ης Νοεμβρίου 1934 καί ἐπέτρεψε τή μετατροπή τοῦ μνημείου σέ ἰσλαμικό τέμενος.
Οὐσιαστικά ἡ ἀπόφαση τοῦ τουρκικοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας μετατρέπει ἐκ νέου τόν Ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας ἀπό μνημεῖο πολιτιστικῆς κληρονομιᾶς σέ σύμβολο κατάκτησης.
Ἐπιπλέον ἡ ἀπόφαση τοῦ τουρκικοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας ἐπιτρέπει στό Τουρκικό κράτος νά χρησιμοποιεῖ ἕνα μνημεῖο τοῦ Χριστιανικοῦ πολιτισμοῦ μέ τρόπο πού ἀποβλέπει νά προσβάλει τήν Ἀνατολική Ὀρθόδοξη Χριστιανική Ἐκκλησία, ἀλλά καί τίς λοιπές ἀνά τόν κόσμο χριστιανικές ὁμολογίες, καθώς ὁ Ναός αὐτός ἀποτελεῖ γιά τούς χριστιανούς ἀνά τόν κόσμο ἕνα ἀπό τά διασημότερα καί ἀρχαιότερα δείγματα χριστιανικῆς ναοδομίας μνημειακῶν διαστάσεων.
Στό ἴδιο κλίμα, ἀνακοινώθηκε ἀπό τή Διεύθυνση Θρησκευτικῶν Ὑποθέσεων τῆς Τουρκίας ὅτι θά καλύπτονται οἱ χριστιανικές ἁγιογραφίες τοῦ μνημείου κατά τή διάρκεια τῶν ἰσλαμικῶν προσευχῶν μέσα στό μνημεῖο (δηλαδή πέντε φορές τήν ἡμέρα) καί δέν θά ἐπιτρέπεται ἡ εἴσοδος κοινοῦ κατά τή διάρκεια τῶν προσευχῶν. Ἑπομένως, θά περιορίζεται ἡ ἐλεύθερη πρόσβαση κοινοῦ σέ ὁρισμένες ὧρες καί θά καλύπτονται τά χριστιανικά στοιχεῖα τοῦ Ναοῦ, ἀκρωτηριάζοντας μέ αὐτόν τόν τρόπο βάναυσα τήν εἰκόνα καί τήν ἀκεραιότητα τοῦ μνημείου, προκειμένου νά καταστεῖ ἰσλαμικό τέμενος. Εἶναι ἐπίσης προφανές ὅτι οἱ ἐργασίες συντήρησης τῶν χριστιανικῶν ἀρχαιοτήτων τοῦ Ναοῦ θά ἀνασταλοῦν, καθώς δέν συμβιβάζονται πλέον μέ τή νέα χρήση τοῦ μνημείου.
Τόν Ναό ἐπισκέπτονται χριστιανοί προσκυνητές ἀπό ὅλο τόν κόσμο, μεταξύ τῶν ὁποίων καί μέλη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, οἱ ὁποῖοι δέν θά ἔχουν ἀκώλυτη πρόσβαση στό μνημεῖο ἐν ὄψει τῆς μετατροπῆς του σέ ἰσλαμικό τέμενος καί τῆς ἀπόκρυψης τῶν χριστιανικῶν ἀρχαιοτήτων του (ψηφιδωτῶν κ.λπ.).
Γιά τούς λόγους αὐτούς αἰτούμαστε νά ἀσκήσετε τίς ἁρμοδιότητές σας κατά τίς Διεθνεῖς Συνθῆκες γιά τήν προστασία τοῦ μνημείου καί νά ἐκδηλώσετε τήν ἀντίθεσή σας στή μετατροπή του σέ ἰσλαμικό τέμενος.